________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૨૩ વખતે એક શિષ્ય ચરણોમાં પડીને વિનયપૂર્વક વિનંતિ કરીઃ હે ભગવંત! આ વળી કેણ છે? કે જેની સાથે આપ વાદ શરૂ કરો છો, અર્થાત્ આવા સામાન્ય માણસ સાથે આપને વાદ ન શોભે. કારણ કે જેમના ગંડસ્થલમાં મદને પ્રવાહ વેગથી વહી રહ્યો છે, એની ગંધથી ભમરાઓ જેમના ગંડસ્થલ પર વળગેલા છે, એવા બલવાન શ્રેષ્ઠ હાથીઓ જેમના એક પ્રહારથી પણ નીચે પડી જાય છે, તેવા સિંહનો પગ શું મૃગલાઓ ઉપર શેભે? માટે આક્ષેપથી (=પૂર્વ પક્ષથી) સયું. આપ મને આદેશ આપે, જેથી એના વાદગર્વને હું દૂર કરું. ગુરુએ તેને રજા આપી. પછી તેણે મંત્રીને કહેવાનું શરૂ કર્યું. તે આ પ્રમાણે – તે “વિષય સુખ આનંદ સ્વરૂપ છે” એમ જે કહ્યું તે અસંબદ્ધ છેઃ અસત્ય છે. કારણ કે જેમનામાં સુવિવેક અતિશય ઉલસી રહ્યો છે તેવા લોકોને વિષયસુખ વિષના વિકારસમાન જ જણાય છે. સુવિવેકી જીવો વિષય વિષે જેવી વિચારણા કરે છે તે અંગે વ્યાસે કહ્યું છે કે- “વિષ જેવા વિષયો એક એક પણ એનું સેવન કરનારને હણે છે, તો પછી જે વિવેક રહિત આમા પાંચને એકી સાથે સેવે છે તેના માટે શું કહેવું??? જો કે મહાધીન ચિત્તવાળા બીજા જીવને વિષયસુખ આનંદરૂપ લાગે છે, તે પણ તેમને તે સુખ વિદ્યુલ્લતાના વિલાસની જેમ થડે કાળ જ મળે છે. કારણ કે કહ્યું છે કે “સંસારમાં સારા વિષયેના સંગથી જે લેશમાત્ર સુખાસ્વાદ મળે છે, તે પણ અંતે વિયેગવાળો હેવાથી આપત્તિઓમાં અગ્રેસર છે. વળી–મૈથુનનું સુખ, શઠ માણસ સાથે મિત્રી, સંધ્યાનો રંગ, ઈદ્રધનુષ્ય, કલિકાલમાં યૌવન અને જીવન- આ બધું
અનિત્ય છે. વળી તે “સર્વ સાધુઓએ જૈન ધર્મને દૂષિત માન્ય છે” એમ જે કહ્યું તે પણ બરાબર નથી. કારણ કે જીવહિંસાના ત્યાગરૂપ ધર્મ સર્વ સાધુઓને પણ સંમત જ છે. કહ્યું છે કે-“અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, પરિગ્રહનો ત્યાગ અને મૈથુનનો ત્યાગ આ પાંચ સર્વ ધર્મચારીઓ માટે પવિત્ર છે, અર્થાત્ સવ સાધુઓની આત્મશુદ્ધિ કરનાર છે.” “વિશિષ્ટ લેકએ જૈન ધર્મનો ત્યાગ કર્યો છે? એમ જે કહ્યું તે પણ અસંગત છે. કારણ કે બધાય ધર્મોનું મૂળ દયા છે. તે દયા સંપૂર્ણ પણે જૈનધર્મમાં જ છે. કારણ કે જેનધર્મમાં જીવતત્ત્વનું યથાર્થ જ્ઞાન થાય છે, બીજા કેઈ ધર્મમાં જીવનું યથાર્થજ્ઞાન થઈ શક્યું નથી. માટે વિશિષ્ટ લકે ધર્મના સંપૂર્ણ ફલની ઈચ્છાથી જૈનધર્મને જ આદર કરે છે. વળી–“પતાની સંપત્તિ છોડીને ભિખ માગો છો” વગેરે જે કહ્યું તે દૂષણ જ નથી. કારણ કે લક્ષમીને ત્યાગ કરે અને
૧. અ.ચા નમુચિને પૂવપક્ષ કરવાનું કહ્યું હતું, માટે શિષ્ય કહે છે કે પૂર્વપક્ષ કરવાની જરૂર નથી.
૨. બધાજ કાળમાં યૌવન અનિત્ય છે. આમ છતાં કલિકાલમાં આયુષ્ય ઘણું ઓછું હેવાથી વિશેષ અનિત્ય છે. માટે અહીં કલિકાલને ઉલ્લેખ કર્યો છે.