________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
<> ૩૯૧ પ્રામાણ્ય સ્વીકારવા જતા પ્રવચનમાત્રની પણ ઉચ્છેદની આપત્તિ આવતી હોવાથી. વિસ્તારથી સર્યું. | ગાથાર્થ-૧૭૨ //. હવે સ્ત્રીજિનપૂજા નિષેધમાં નિગમન=ઉપસંહાર જણાવે છે.
एएण तित्थसम्मय–पयट्टिअं तहविहेण पुरिसेण।
तं सवं जिणआणा, नण्णंपि अणंतरुत्तुव्व ॥१७३॥ પૂર્વે કહેલી યુક્તિના પ્રકારવડે કરીને તેવા પ્રકારના આગમવ્યવહારી યુગપ્રધાન આદિ પુરુષોએ પ્રવર્તાવેલું અને અવિચ્છિન્ન પરંપરાગત તીર્થને સંમત જે હોય તે જ જિનાજ્ઞા!! નહિ કે જિનદત્ત સદેશ એવા જે આચાર્ય તેનું પણ અને તેના સમુદાયને સંમત એવું જે કાંઈ હોય એનું કહેલું પ્રમાણ થતું નથી. કોની જેમ? તો હમણાં કહી ગયેલા સ્ત્રી જિનપૂજા નિષેધ, તીર્થ સંમત નથી તેની જેમ. તેવી જ રીતે ખરતર મતના આકર્ષકે પ્રવર્તાવેલું એવું અત્રે હવે કહેવાશે તે અને બીજા પણ વચનો પ્રમાણ નથી. | ગાથાર્થ-૧૭૩ છે.
હવે આ સ્ત્રીજિનપૂજા નિષેધ વિષયમાં સિદ્ધાંતના અક્ષરો કેમ નથી બતાવ્યા? એમ અમારામાંના પણ કેટલાંકને શંકા થાય છે. તેથી તે દૂર કરવાને માટે જણાવે છે.
इह सुत्त सम्मईए, पओअणं नत्थि जेण तव्वयणं ।
मूढमुहमुद्दरूवं, सामायारित्ति अम्हाणं ॥१७४॥
આ પ્રકરણને વિષે “અમૂક સિદ્ધાંતમાં સ્ત્રીઓને જિનેશ્વર ભગવાનની પૂજા કહેલી છે. એવા પ્રકારની સૂત્ર સંમતિનું પ્રયોજન નથી. કારણકે “સ્ત્રીજિનપૂજા નિષેધરૂપ અમારી સામાચારી છે” એવું સાંપ્રતીન ખરતરોનું વચન જણાય છે. તેથી તે આત્માના મુખને મુદ્રારૂપ-તાળારૂપ સાંપ્રતીન સામાચારી છે. આનો ભાવ એ છે કે “હે ખરતર! આ સ્ત્રીઓને જિનેશ્વર ભગવાનની પૂજાનો નિષેધ કરાય છે. તે નિષેધ શું સૂત્રોક્ત છે? કે અવિચ્છિન્ન પરંપરાગત છે?' એ પ્રમાણે પૂછાયે છતે ખરતર બોલે છે કે “અમે સ્ત્રીઓને જિનપૂજા સિદ્ધાંતમાં નિષેધી છે એ પ્રમાણે બોલતાં નથી અમે તો એમ કહીયે છીએ કે ““અમારા ગચ્છની આવી સામાચારી છે”. આવું વચન જે બોલવું, તે મૂર્ખ એવા ખરતરોના મોઢે સીલ લગાડવા જેવું છે. આવા વચનના શ્રવણ માત્રથી જિનવચનના પરમાર્થને નહિ જાણનારા એવા આત્માઓ સંતોષને ભજતાં થકા જણાવે છે કે ખરેખર આ ખરતરો સમ્યવાદી જણાય છે; પરંતુ જે જિનવચનના પરમાર્થને જાણનારા છે તે તો એ પ્રમાણે વિચારે કે રાજધનને = રાજાના ભંડારને ઉઠાવી જઈને નાશી જતો ચોર, કોટવાળ વડે પકડાયો છતો અને રાજાની પાસે લવાયો છતો તે ચોર “આ તો અમારા કુલાચાર છે'' એમ પોકાર કરતો હોય તેવે ટાઈમે “અહો! આ સત્યવાદી છે' એમ કરીને શું રાજા વડે છોડી દેવાય છે? માટે આ વાત પણ એવી જ છે. જો એમ ન હોય તો લોંકા પણ તેવું બોલતાં છતાં ઉપેક્ષણીય થશે. અથવા તો તેઓને સત્યવાદી કહેવા પડશે. ઇત્યાદિ વાત પોતે જ વિચારી લેવી જોઈએ.
