Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वार 'नाणाईण गुणाणं, अणुभवो होइ जंतुणो सत्ता।
जह रूवाइ गुणाणं, उवलंमाओ घडाइणं ॥ छाया-ज्ञानादीनां गुणानाम् अनुभवतो भवति जन्तोः सत्ता।
यथा रूपादि गुणानाम् उपलम्भाद् घटादीनाम् ।।इत्यादि। तथा-असद्भावः एकान्ततः क्षणभङ्गाधसद्भूतार्थप्रतिपादकत्वात्परसमयोऽसद्भावः। युक्तिविरोधादसद्भूतत्वम् एकान्तक्षणभङ्गादेविज्ञेयम् । उक्त व
धम्माधम्मुवएसो, कयाकयं परमाइगमणं च ।
सव्वावि हु लोयठिई, न घडइ एगंतखणियम्मि ॥ छाया-धर्माधर्मोपदेशः कृताकृतं परभवादि गमनं च ।
सर्वोऽपि खलु लोकस्थिति नै घटते एकान्तक्षणिके इति। के गुण जो ज्ञानादिक हैं उनकी उपलब्धि होती है । 'उक्तं च 'नाणा. ईण गुणाणं इत्यादि जसा घटादिकों की उपलब्धि होने से उनके रूपादि गुणों की सत्ता हैं, उसी प्रकार से अनुभव करनेवाले जीव को ज्ञानादिक गुणों की सत्ता है । तात्पर्य कहने का यह है कि-'उपलभ्यमान रूपादिक गुणों का समूह ही घट होता है-उसी प्रकार जय ज्ञानादिक गुण प्रत्यक्ष आदि प्रमाणों द्वारा उपलब्ध होते हैं तो, इससे यह साषित होता है कि-'ज्ञानादिक गुणों का समूह रूप आत्मा पदार्थ है। तथा परसमय असद्भावरूप इसलिये है कि वह एकान्ततः क्षणभंग आदिरूप असदर्थ का प्रतिपादन करता है । एकान्ततः क्षणभंग आदि सिद्धांत असत् रूप इसलिये है कि इसमें युक्ति से विरोध आता है। उक्त च 'धम्माधम्मुवएसो' इत्यादि एकान्ततः पदार्थ को क्षणभंग मानने पर 'नाणाईण गुणाणं' त्या २ पटानी Selo पाथी तभन। ३५।દિગુણેની સત્તા છે, તેમજ અનુભવ કરનારા જીવને જ્ઞાનાદિક ગુણેની સત્તા છે. તાત્પર્ય કહેવાનું આ પ્રમાણે છે કે “ઉપલભ્યમાન રૂપાદિક ગુણેથી જ ઘટની સત્તા પ્રમાણિત થાય છે, કેમકે રૂપાદિ ગુણેને સમૂહ જ ઘટ હોય છે. તે જ પ્રમાણે જ્યારે જ્ઞાનાદિક ગુણ પ્રત્યક્ષ વગેરે પ્રમાણે વડે ઉપલબ્ધ હોય છે, તે એથી આ સિદ્ધ થાય છે કે “જ્ઞાનાદિક ગુણેને સમૂહ રૂપ આત્મા પદાર્થ છે તથા પરસમય અસદ્દભાવ રૂપ એટલા માટે છે કે તે એકાંતતઃ ક્ષણભંગ આદિ રૂપ અસદાર્થનું પ્રતિપાદન કરે છે. એકાતતઃ ક્ષણભંગ વગેરે સિદ્ધાંત અસત્ રૂપ એટલા માટે છે કે આમાં યુકિત સાથે विरोध भावे छे. ६ तय 'धम्माधम्मुवएसो' त्यान्त त: ५६ने क्षण
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |