Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४७८
___ अनुयोगद्वारसूत्रे पतरक्षेत्रे तत्त्वतोऽसंख्येयाः श्रेणयः सन्ति । तथापि ता असत्कल्पनया षट्पश्चा शदधिकशतद्वयात्मिका (२५६) भवन्ति । तत्र प्रथम वर्गमूलं षोडश (१६), द्वितीयं चत्वारः (४), तृतीयं द्वौ (२)। अब द्वितीयवर्गमूलं चतुःसंख्यात्मकं तृतीयवर्गमूलेन द्विकलक्षणेन गुणितमष्टसंख्यात्मकं भवति । इत्थं च तत्वतोऽसंख्येया अपि श्रेणयः कल्पनयाऽष्टौ श्रेगयो बोध्याः । अथवा-अंगुलतृतीयवर्गमूलघनममाणमात्राः श्रेणयः । अङ्गुलतृतीयवर्गमूलं द्वौ, तस्य यद् घनश्माणमष्टौ तायवग्गमूलं पडुप्पण्णं) यहां पर इन श्रेणियों की विष्कंभसूचि. ही की गई है। इस विष्कंभसूचि का प्रमाण यहां तृतीय वर्गमूल से गुणित अंगुल के द्वितीय वर्गमूलरूप लिया गया है। तात्पर्य इसका यह है कि अंगुल प्रमाण प्रतर क्षेत्र में तत्त्वतः असंख्यात श्रेणियाँ होती हैं-इन्हें हम कल्पना से इस प्रकार से समझले, कि मानलो ये असंख्यात श्रेणियाँ २५६ रूप हैं। इनका अब वर्गमूल निकालो तो २५६ का वर्गमूल १६ आता है। यह प्रथम वर्गमूल है । द्वितीय वर्गमूल ४ आता है। और तीसरा वर्गमूल २ आता है । इस द्वितीयवर्गमूल ४ को तृतीयवर्गमूल २ से गुणा करने पर ८ आते हैं। इन ८ को हम असंख्यात श्रेणियों की विष्कंभसूचि मानले । सो इन असंख्यात श्रेणियों की गिनती प्रदेश राशि होगी उतने बद्धवैक्रियशरीर क्षेत्र की अपेक्षा इन वैमानिक देवों के होते हैं । (अहव णं अंगुल तइयवग्गः मूलघणप्पमाणमेसाओ सेढीओ) अथवा-यहां पर अंगुल के तृतीय વિષ્કભસૂચિ જ ગ્રહણ કરવામાં આવી છે. આ વિષ્ફભસૂચિનું પ્રમ ણ અહીં તૃતીય વર્ગમૂળની સાથે ગુણિત અંગુલને દ્વીતિય વર્ગમૂળ રૂપ ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું છે. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે અંગ્રેસના પ્રમાણ પ્રતર ક્ષેત્રમાં તત્વતઃ અસંખ્યાત શ્રેણિઓ હોય છે. એમને આપણે કલ્પનાથી આ રીતે સમજી શકીએ છીએ કે માનો કે અસંખ્યાત શ્રેણિઓ ૨૫૬ રૂપ છે. એમનું વર્ગમૂળ કાઢીએ તે ૨૫૬ નું વર્ગમૂળ ૧૬ આવે છે. આ પ્રથમ વર્ગમૂળ છે. દ્વિતીય વર્ગમૂળ ૪ આવે છે. અને તૃતીય વર્ગમૂળ ૨ આવે છે. આ બીજા વર્ગમૂળ ૪ ને ત્રીજા વર્ગમૂળ ૨ ની સાથે ગુણિત કરવાથી ૮ આવે છે, આ ૮ ને આપણે અસંખ્યાત શ્રેણિઓની વિકભસૂચિ માની શકીએ. તે આ અસંખ્યાત શ્રેણિઓની ગણત્રી પ્રદેશ રાશિ થશે અને તેટલા જ पद्धवैठियशरी। क्षेत्रनी पेक्षा मा मानि वोन डाय छे. (अहव ण अंगुलतइयवगमूलं घणप्पमाणमेत्ताओ सेढीओं) मथ-मही २५ शुलना
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |