Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २०६ नैरयिकादीनां आयुपरिमाणनिरूपणम् २८९ सागरोपमाणि बोध्या । विशेषतस्तु रत्नप्रभापृथिवी नैरयिकाणामुत्कर्षतो जघन्यतत्र स्थितिर्मूलानुसारेण बोध्या । अपर्याप्तकालस्तु सर्वत्रान्तर्मुहूर्तमेव । अपर्याप्तकाले घिस्थिते शोधिते सर्वत्र शेषापर्याप्तस्थितिर्बोध्या । अपर्याप्ताच नारका देवा असंख्येय वर्षायुष्कतिर्यङ्गमनुष्याश्च करणत एव बोध्याः । लब्धितस्तु पर्याप्ता एव । शेषाः पुनर्लब्ध्या पर्याप्ता अपर्याप्ताश्च भवन्ति । इत्थं चतुर्विंशतिदण्डकमनुसृत्य नास्काणामायुः स्थितिर्निरूपितेति । सू० २०६ ॥
अधिक है। कुछ अधिकता इसमें प्राग्भव में षद्धायुकी अपेक्षा आजायगी । परन्तु ऐसा तो सूत्रकारने कहा नहीं है अतः यह कथन भुज्यमान आयु की अपेक्षा ही जानना चाहिये । और यही स्थिति शब्द का वाच्यार्थ है । यही बात 'तारकादिभवप्राप्तानां प्रथम समयादारभ्यायुषोऽनुभवकाल एवावस्थिति:' इस पंक्ति द्वारा स्पष्ट की गई है । अर्थात् नारक आदि पर्याय में प्राप्त हुए जीवों की आयु के प्रथम- समय से लेकर आयुकर्म के अन्त समय तक का जो अनुभवन काल है, वही स्थिति है, यह स्थिति नारकों में सामान्य से दश हजार वर्ष की जघन्य है और ३३ सागरोपमकी उत्कृष्ट है विशेष से मूल सूत्र में रत्नप्रभा आदि पृथिवियों में जो जघन्य और उत्कृष्ट स्थिति स्पष्ट की गई वह है, ऐसा जानना चाहिये । अपर्याप्त अवस्था का काल सर्वत्र अन्तर्मुहूर्त्त ही है । सामान्य स्थिति में से अपर्याप्त
આ
વધારે છે. આમાં કંઇક અધિકતા પ્રાગ્ભવમાં બદ્ધાયુની અપેક્ષાએ આવી જરી પરંતુ આ રીતે તે સૂત્રકારે કહ્યું નથી એથી આ કથન જ્યમાન માયુની અપેક્ષાથી જ જાણવું જોઈએ અને એજ સ્થિતિ શબ્દના વાચ્યાય છે. એજ वात 'नारकादिभत्रप्राप्तानां प्रथमसमयादारभ्यायुषोऽनुभवकालएवावस्थितिः " પક્તિ વડે સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે એટલે કે નારક વગેરે પર્યાયમાં પ્રાપ્ત થયેલ જીવેના આયુષ્યના પ્રથમ સમયથી માંડીને આયુષ્મના અંત સમય સુધી જે અનુભવનકાલ છે, તેજ સ્થિતિ છે આ સ્થિતિ નારકામાં सामान्यथी दृश डेभर वर्षांनी धन्य है, अने 33 सागरेशयभनी उत्कृष्ट छे. વિશેષ રૂપમાં મૂલસૂત્રમાં રત્નપ્રભા વગેરે પૃથિનીઓમાં જે જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે, તેજ છે આમ જાણી લેવુ જોઇએ. અપર્યાપ્ત અત્રસ્થાને કાલ સવત્ર અન્તમુહૂત્ત છે. સામાન્ય સ્થિતિમાંથી અપર્યાપ્તકાલને બાદ કરવાથી જે સ્થિતિ શેષ રહે છે, તે પર્યાપ્તકોની સ્થિતિ જાણવી
अ० ३७
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |