Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
I
nauraन्द्रिका टीका सूत्र १२७ नैगमव्यवहारनयसंमतार्थपदनिरूपणम् ५४३ कालानुपूर्वी न मोक्ता । तथा - एकसमयस्थितिकः परमाण्वाद्यनन्तपरमाणुकस्कन्ध पर्यन्तो द्रव्यविशेषः अनानुपूर्वी । द्विसमयस्थितिकः परमाण्वाद्यनन्तपरमाणुकस्कन्धपर्यन्तो द्रव्यविशेषः अवक्तव्यकम् । तथा त्रिसमयस्थितिकाः परमाण्वाद्यनन्तपरमाणु स्कन्धात्मका द्रव्यविशेषा यावदसंख्ये यसमय स्थितिकाः पूर्वोक्तद्रव्यविशेषा विशेष तीन समय की स्थिति वाले हैं वे सब अनौपनिधिकी कालानुपूर्वी के भेद रूप अर्थपदप्ररूपणा के विषय भूत है। और ये सब एक २ अनानुपूर्वी है। इसी प्रकार से चार समय की स्थिति वाला - जितना भी द्रव्य है उससे लेकर असंख्यात समय की स्थिति वाले द्रव्यों तक जितने द्रव्य विशेष हैं उन में प्रत्येक द्रव्यविशेष आनुपूर्वी है।
शंका- यदि द्रव्य विशेष को ही यहां आनुपूर्वी पना है तो फिर कालानुपूर्वी ऐसा कहना विरुद्ध पड़ता है। क्योंकि कालानुपूर्वी में काल में आनुपूर्वी पना कहना चाहिये द्रव्य विशेष में नहीं। यहां तो आनुपूर्वी पना द्रव्यविशेषों में कहा जारहा है ।
उत्तर - यहां जो द्रव्य विशेषों में आनुपूर्वी पना कहाँ जारहा है सो केवल - द्रव्यों में नहीं कहा जारहा है किन्तु जो द्रव्य समror आदि रूप काल पर्याय से विशिष्ट है उसमें ही कहा जारहा है। इसलिये यहां समयत्रय आदिरूप कालपर्याय से युक्त ही द्रव्य ग्रहण किया गया है। इस प्रकार काल की पर्याय जो समयत्रय आदि વાળાં છે, તે સઘળા અનૌપનિધિષ્ઠી કાલાનુપૂર્વીના ભેદ રૂપ અ પદપ્રરૂપશુતાના વિષયરૂપ છે. અને તેએ બધાં એક એક અનાનુપૂર્વી રૂપ છે એજ પ્રમાણે ચાર સમયની સ્થિતિવાળાં જેટલાં દ્રવ્યેા છે તે દ્રબ્યાથી લઈને અસંખ્યાત પન્તની સ્થિતિવાળાં જેટલાં કૂબ્યા છે, તેમાંનું પ્રત્યેક દ્રવ્યવિ શેષ પણ આનુપૂર્વી રૂપ જ છે. शा-ले द्रव्यविशेषभां मानुपूर्वीता मानवानां यावे, तो " असा નુપૂર્વી” આ પ્રકારનું કથન વિરૂદ્ધ પડે છે, કારણ કે કાલાનુપૂર્વીના કથનમાં તેા કાળમાં માનુપૂર્વીતા કહેવી જોઈએ-દ્રવ્યવિશેષમાં આનુપૂર્વી તા કહેવી જોઇએ નહી'. અહી' તે આપે દ્રવ્યવિશેષામાં આનુપૂર્વીતા ખતાવી છે. તા આ ખાખતના આપ શા ખુલાસા કરેા છે ?
ઉત્તર-અઢી' જે દ્રવ્યવિશેષામાં આનુપૂર્વીતા પ્રકટ કરવામાં આાવી છે, તે કેવળ દ્રવ્યેામાં જ પ્રકટ કરવામાં આવી નથી, પરન્તુ જે દ્રવ્ય સમયત્રય દિ રૂપ કાળપર્યાયથી વિશિષ્ટ (યુક્ત) છે તેમાં જ પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. તેથી અહીં સમયત્રય આદિ રૂપ કાળપર્યાયથી યુક્ત દ્રવ્ય જ ગ્રહણ ક્રૂર
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |