Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १२२ तिय'लोकक्षेत्रानुपूर्वीनिरूपणम् ५३१ श्रीवत्सादीनि यान्ति शुमनामानि सन्ति तैः सर्वैरप्युएलक्षिता अन्तरालस्थिता द्वीपसमुद्राः सन्ति । उक्तंच-"दीवसमुदाणं भंते ! केवइया नामधिज्जेहिं पण्णत्ता ? गोयमा! जावइया लोए मुभा नामा सुभा रूवा सुभा गंधा सुभा रसा सुभा फासा एवझ्या णं दीवसमुद्दा नामधिजेहिं पण्णता।" (जीवा. ३ प्र. ४ उ.) छाया-द्वीपसमुद्राः खलु भदन्त ! कियन्तो नामधेयैः प्रज्ञप्ताः ? गौतम! यावन्ति लोके शुभानि नामानि शुभानि रूपाणि शुभाः गन्धाः शुभा रसाः शुभाः स्पर्शाः इयन्तो द्वीपसमुद्रा नामधेयः प्रज्ञापाः । इति । एते हि-असंख्येयसंख्यकाः अनुपदवक्ष्यमाणगाथया प्रतिपादिता द्रष्टव्याः।
शंका-मूल में असंख्यात २ द्वीप समुद्रों को उल्लंघन करके जो जो बीप और समुद्र आदि है उनके नाम तो कहे हैं परन्तु जो अन्तराल में स्थित द्वीप कहे हैं उनके क्या नाम हैं ?
उत्तर-लोक में पदार्थों के शंख, ध्वज, कलश स्वतिक, श्रीवत्स आदि जितने शुभ नाम हैं-उन सबसे उपलक्षित अन्तराल में स्थित हुए द्वीप
और समुद्र हैं। उक्तंच करके "दीवलमुद्दाणं इत्यादि" जो सूत्र पाठ दिया गया है उसका यही भाव है-इसमें यही कहा गया है कि लोक में जितने शुभ नाम हैं जितने शुभ रूप हैं, जितने शुभ गंध हैं जितने शुभ रस हैं और जितने शुभ स्पर्श हैं इतने ही द्वीप समुद्र इतने ही સમુદ્ર, વસ્ત્રદ્વીપ, વસ્ત્રસમુદ્ર, આદિ શુભનામવાળા અસંખ્યાત છે અને સમુદ્રો આવે છે. છેવટે લવણદ્વીપ અને લવણસમુદ્ર આવે છે.
પ્રશ્ન-મૂળમાં અસંખ્યાત સમુદ્રને પાર કરિને આગળ વધતાં છેવટે વયંભૂરમણ દ્વીપ અને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર આવે છે, એવું કહેવામાં આવ્યું છે તેમાંથી કેટલાક દ્વીપ અને સમુદ્રોનાં નામે આપે આ સૂત્રમાં પ્રગટ કર્યા છે. પરંતુ ત્યાર પછીના સ્વયંભૂરમણદ્વીપ પર્યન્તમાં જે દ્વીપસમુદ્રો છે તેમનાં નામે આપે અહીં પ્રગટ કર્યા નથી તેમના નામે જણાવવા કૃપા કરશે?
ઉત્તર–લેકમાં પાર્થોનાં શંખ, વજ, કલશ, સ્વસ્તિક, શ્રીવત્સ આદિ જેટલાં શુભ નામે છે, એ સઘળાં નામથી ઉપલક્ષિત (ઓળખાતાં) તે અન્તशसभा २२सा द्वाप अने समुद्रो छे. यु. ५ -" दीवसमुद्दाणं " ઇત્યાદિ આ સૂત્રપાઠ દ્વારા એ વાત પ્રગટ કરવામાં આવી છે કે લેકમાં જેટલા શુભ નામ છે, જેટલાં શુભ રૂપ છે, જેટલા શુભ ગંધે છે, જેટલાં શુભ સ્પર્શ છે, તેમનાં વડે આ દ્વીપસમુદ્રો ઉપલક્ષિત છે. તેઓ અસંખ્યાત હોવાને કારણે પ્રત્યેકનાં નામ અહી આપી શકાય એમ નથી દ્વીપસમૂહો
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |