________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगदारस पशकसंयोगस्त्वेक इति षोडश । तत्र दशत्रिकसंयोगा एवं बोध्या:-षट् तावत्रिकसंयोगा मध्यव्यवस्थापितेन सह ळभ्यन्ते, यथा- इति । तथा मध्यनिरपेक्षैदिग्व्यवस्थापितैवभिश्चत्वारनिकसंयोगाः, यथा- न्य इति । इत्थं दश त्रिकसंयोगा भवन्ति । पञ्च च चतुष्कसंयोगा एवं विज्ञेया:-चत्वारस्तान्मध्यव्यवस्थापितेन सह ममन्ति, पथा-(इति । एकस्तु चतुष्कसंयोगो मध्यनिरपेक्षैदिग्व्यवस्थापित गर्मिी, यथाइति । इत्थं पश्च चतुष्कसंयोगा भवन्ति । एक पांच प्रदेश संयोगका एक । इनमें त्रिकप्रदेश संयोग जो दस हैंवे इस प्रकार हैं-मध्य में जो प्रदेश व्यवस्थापित है, उसके साथ त्रिकप्रदेश संयोग ६ आते हैं-जैसे टीका में आकार देकर कहे गये है-तथा मध्य प्रदेश निरपेक्ष जो दिग्व्यवस्थापित चारप्रदेश हैं उनके साथ त्रिकप्रदेश संयोग ४ चार आते हैं जो टीका में दिये हुए चित्र वारा स्पष्ट किये गये है इस प्रकार से तीन २ प्रदेशों के संयोग दश होते हैं-ये तीन तीन प्रदेशों के संयोग ही १० अनानुपूर्वी द्रव्यों के आधार क्षेत्र है। तथा चार२ प्रदेशों के संयोग ५ इसप्रकार है-मध्य में जो प्रदेश व्यवस्थापित है उसके साथ चतुष्क संयोगचार होते हैं, ये चतुष्क संयोग ही चार आनपूर्वी द्रव्यों के आधाररूप क्षेत्र हैं। जो टीका में दिये हवे चित्र द्वारा कहे गये हैं। तथा मध्य प्रदेश निरपेक्ष जो चार दिग्व्यवस्थापित चारप्रदेश में उनसे एक चतुष्कसंयोगरूप आधार चारप्रदेशी आनुपूर्वी द्रव्य निष्पन्न होता है। जो संस्कृत टीका में दिया या चित्रमारा स्पष्ट ૫, અને પાંચપ્રદેશ સગનું ૧, આ રીતે કુલ ૧૪ આનવી દ્રવ્યો થઈ જાય છે. તેમના જે ૧૦ ત્રિપ્રદેશ સોગ કહ્યા છે તે નીચે પ્રમાણે સમજવા-મયમાં જે પ્રદેશ વ્યવસ્થાપિત (રહેલે) છે, તેની સાથે ત્રિકપ્રદેશ સગ ૧ ખાતે છે. એજ વાત ટીકામાં આપવામાં આવેલ આકૃતિવારા સમજાવવામાં આવી છે. મધ્યપ્રદેશ સિવાયના જે ચાર પ્રદેશો ચારે દિશામાં આવેલા છે. તેમની સાથે ત્રિકપ્રદેશસંગ ચાર આવે છે તેમને પણ આ આકૃતિ દ્વારા સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલ છે. આ પ્રકારે આ ત્રણ ત્રણ પ્રદેશોના સંચાગ ૧ થાય છે. આ ત્રણ ત્રણ પ્રદેશના સંચાગ જ ૧૦ આપવી દ્રવ્યના આધાર છે. તથા ચાર ચાર પ્રદેશના પાંચ સંગ આ પ્રમાણે થાય છે-માપમાં જે પ્રદેશ વ્યવસ્થાપિત છે તેની સાથે ચતુષ્કગ ચાર થાય છે. તે ચતુષસં. યોગ જ ચાર આનુવી" દ્રવ્યનાં આધારરૂપ ક્ષેત્ર છે. તેમને સંસ્કૃત ટીકામાં આપવામાં આવેલ આકૃતિ દ્વારા બતાવવામાં આવેલ છે તથા મધ્યપ્રદેશ સિવાયના ચાર દિશામાં વ્યવસ્થાપિત જે ચાર પ્રતેશ છે તેમના દ્વારા પાર
For Private and Personal Use Only