Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र ११४ कालद्वारनिरूपणम्
४८१
पूर्व्यादिभावः पूर्वमुक्तः तेषामानुपूर्व्यादिद्रव्याणामवगाहस्थितिकालः कियान भवतीति प्रदुराशयः । उत्तरमाद- ' एगं दव्त्रं ' इत्यादि । एकं द्रव्यं प्रतीत्य कालतः = कालमाश्रित्य आनुपूर्वीद्रव्यं जघन्येन एकं समयं वर्तते । इह द्विमदेशावगाढस्य वा एक प्रदेशावगाढस्य वा द्रव्यस्य परिणामवैचित्र्यात् प्रदेशत्रयाद्यवगाहभवने आतु पूर्वीद्रव्य प्रवेशः संजातः । एकं समयं तद्भावेन स्थित्वा पुनः पूर्ववदेव द्विमदेशावगाढमेकप्रदेशावगाढं वा तद् द्रव्यं संजातम्, अतो जघन्यत आनुपूर्वीद्रव्याणामेकं समयमवस्थिति बौध्येति भावः । तथा उत्कर्षेण असंख्येयं कालं भवति । भयं गाह रूप से रहने का समय कितना है ? क्यों कि यह पहिले कहा जा चुका है कि क्षेत्र में अवगाह पर्याय की प्रधानता रूप से विवक्षा है । और इसलिये ज्यादि प्रदेशों में अवगाढ हुए द्रव्यों में ही आनुपूर्वी आदि भाव का कथन क्षेत्रानुपूर्वी में किया गया है। अतः पूछने वाले ने यहाँ यह पूछा है कि वे आनुपूर्वी आदि द्रव्य ज्यादि प्रदेश रूप क्षेत्र में कितने समय तक आनुपूर्वी आदि रूप से अवगाहित रहते हैं ?
उत्तर- ( एगं) एक द्रव्य की (पडुच्च) अपेक्षा लेकर ( जहन्नेणं) कम से कम (एगं समयं ) एकसमय तक और (उक्कोसेणं) उत्कृष्ट ज्यादा से ज्यादा (असंखिज्जं कालं) असंख्यात काल तक एक आनुपूर्वीद्रव्य क्षेत्र में अवगाहित रहता है। तात्पर्य कहने का यह है कि विप्रदेश में अबगाहित या एक प्रदेश में अवगाहित हुआ द्रव्य परिणमन की विधि - ता से जब प्रदेश आदि में अवगाहित होता है उस समय उसमें आ
એ વાત તે પહેલાં જ પ્રકટ કરવામાં આવી ચુકી છે કે ક્ષેત્રમાં અવગાહ પર્યાયની પ્રધાન રૂપે વિવક્ષા છે. અને તેથી જ ત્રણ આદિ દેશેામાં આવગાહિત થયેલાં દ્રવ્યેામાં જ આનુપૂર્વી આદિ ભાવનું કથન ક્ષેત્રાનુપૂર્વી માં કરવામાં આવ્યું છે. તેથી અહીં પ્રશ્નકર્તાના એવા પ્રશ્ન છે કે તે આનુપૂર્વી આદિ દ્રવ્ય ત્રણ આદિ પ્રદેશરૂપ ક્ષેત્રમાં સમય સુધી આનુપૂર્વી આદિ રૂપે અવગાહિત રહે છે?
કેટલા
उत्तर- (एगं दव्वं पडुच्च) ४ द्रव्यनी अपेक्षा विचार अश्वामां आवे ते (जहञेण एगं समय) ४ मानुपूर्वी द्रव्य श्रोछामां भेोछा भेट समय सुधी मने (उकोसेणं असंखिज्जं कालं) वधारेमा वधारे असंख्यात आण સુધી ક્ષેત્રમાં અવગાહિત રહે છે. આ કથનના ભાવાથ' નીચે પ્રમાણે છે એ પ્રદેશમાં અવગાહિત થયેલુ અથવા એક પ્રદેશમાં અવગાહિત થયેલું. કન્ય પશ્િમનની વિચિત્રતાથી જ્યારે ત્રણ આદિ પ્રદેÀામાં અવગાહિત થાય છે,
भ० ६१
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |