________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वारसूत्रे ___ छाया-नैगमव्यवहारयोः आनुपूर्वोद्रव्याणि किं सन्ति न सन्ति ? नियमात् सन्ति। नैगमव्यवहारयोः अनानुपूर्वी द्रव्याणि किं सन्ति न सन्ति ? नियमात् सन्ति। नेगमव्यवहारयोः अबक्तव्यकद्रव्याणि किं सन्ति न सन्ति ? नियमात् सन्ति।सू०८२॥
टीका-' नेगमववहाराणं' इत्यादि । व्याख्या निगदसिद्धा ॥सू०८२॥
इस प्रकार संक्षेप से सत्पदनरूपणा आदि का अर्थ कहकर अप सूत्रकार विस्तार से उनका अर्थ कहने की इच्छा से अनुगम के नौ भेदों का कथन करते हैं-'नेगमववहारा' इत्यादि।
शब्दार्थ-(नेगमववहाराणं आणुपुव्धीदव्याई कि अस्थि नस्थि ?) नैगमव्यवहारनयसंमत आनुपूर्वी द्रव्य क्या है या नहीं हैं ?
(णियमा अस्थि ) उत्तर-अवश्य हैं। (नेगमववहाराणं अणाणुपुठवी दवाई कि अस्थि णस्थि? ) नेगम व्यवहारनयसंमत अनानुपूर्वी द्रव्य हैं या नहीं हैं ? उत्तर-(णियमाथि ) नियम से हैं-अवश्य २ हैं(नेगमयवहाराणं अवत्तव्वागवई कि अस्थि ? णस्थि ?-णियमा अस्थि ) नैगम व्यवहारानय संमत अवक्तव्यक द्रव्य हैं या नहीं हैं ?
उत्सर-नियमतः हैं।
भावार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्रद्वारा नैगम व्यवहारनय संमत आनुपूर्वी आदि द्रव्य हैं ? यह बात नियमपद से जोर के साथ प्रकट की है
આ પ્રમાણે અનુગામના સત્પદપ્રરૂપણું આદિ ભેદને અર્થ સંક્ષિપ્તમાં સમજાવીને હવે સૂત્રકાર તે ન ભેદોનો અર્થ વિસ્તારપૂર્વક સમજાવવા માગે છે. તેથી તેઓ સત્પદપ્રરૂપણુતા રૂપ તેના પ્રથમ ભેદનું નીચેના સૂત્ર દ્વારા नि३५ ४रे - " नेगमववहाराण" याह
शाय--(नेगमववहाराण आणुपुव्वी दवाई विभत्थि नस्थि) નિગમ અને વ્યવહાર નયસંમત આનુપૂર્વી દ્રવ્ય છે કે નથી ?
उत्तर-(णियमा अस्थि) अवश्य छ १.
प्रश्न-(नेगमववहाराण अणाणुपुब्धी दवाई कि अस्थि णभि) नग. મવ્યવહારનયસંમત અનાનુપૂર્વી દ્રવ્ય શું છે કે નથી ?
उत्तर-(णियमा अस्थि) नियमयी ४ भेटवे हैं मनानुका यार्नु અસ્તિત્વ પણ અવશ્ય છે જ.
ભાવાર્થ-સૂત્રકારે આ સૂત્રદ્વારા તૈમવ્યવહાર નયસંમત આનુપૂવી આદિ દ્રવ્યનું અસ્તિત્વ હેવાનું પ્રતિપાદન કર્યું છે. તેમનું અસ્તિત્વ નિયમથી જ છે,” આ પ્રકારના કથન દ્વારા તેમણે આ વાતને ભારપૂર્વક
For Private and Personal Use Only
