________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાધિવિનાશ યા દદિનો દોસ્ત,
૧૫
શરીર છે; ને અનુક્રમે માનસ અને શારીર કહેવાય છે. માનસ બાથી રજ, તમ, આદી દોષોના કોપના કારણોથી થાય છે, તેમ શરીર બાધીઓનું કારણ આહાર તથા બાહાર છે. આહાર બે પ્રકારના છે. મીબા બહારથી રોગોની ઉત્પતી છે કે યુક્ત આહાર રોગોની નવૃતી કરે છે. છ રસ (ખટરસ) ની અંદર બહાર સમાયેલો છે, તેમ તે દ્રવ્ય એટલે ઓષધીમાં પણ તેઓ રહેલા છે. તેના બે પ્રકાર-૧ સ્થાવર. ૨ જંગમ. દ્રવ્યોમાં રસ, ગુણ, વીયે, વીપાક
અને શતી ઉત્તરોત્તર બળવાનપણાથી રહેલા છે; દ્રવ્યોની ઉત્પતી પૃથ્વી, જળ, તથા કાળાદીકથી થાય છે. રૂતુની ખરાબી થવાથી ઓષધ, જળને હવા પણ ખરાબ થાય છે. બગડેલા પદાર્થોનું સેવન કર્યાથી પ્રાણ, આયુષ્ય, બળ, વીર્વે અને એજવીકાર સૈકાત કરી નાના પ્રકારને રોશેને પેદા કરે છે, તેમજ સારી રૂતુની અંદર સાથે સેવન કરવાથી સારાં ફળ મળે છે.
1. રૂનુની અંદર ભલાભન્ન વિધી. 1. વર્ષ-આ રૂતુમાં વાયુનો પ્રકોપ થવાથી જાસની મંદ થાય છે. માટે રેચ લઈ કોઠ સાફ રાખવો તથા જુનું અનાજ વાપરવું. વાસુ વરસાદની અંદર જ રાગ્નીને પ્રદીપ્ત કરનારો હલકો ખોરાક ખાવો. ખટાશ, ખારાશ, ફતેહવાળા પણ સુકા ને મધવાળા હોય તેવા પદાર્થો ખાવા. ગરમ વસ્તુઓ સાથે મધ કદીન ખાવું. ધી ને મધ સમભાગે ઝેર સમાન છે, માટે વધારે છે તેમને ભાગ લેવો. દહીં ઘણું ન ખાવું પણ ઇચ્છા થાય તે મરી મીઠું નાખી વાપરવું બાહાર જવું પડે તે વાહન ઉપર કે પગમાં જોડા પહેરી જવું.
For Private and Personal Use Only
