________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-599 : ६२.१०
कण्हवजा
597) धवलं धवलन्छीए महुरं महुराउरीइ मज्झम्मि।
तकं विकंतीए कण्हो कण्हो त्ति वाहरिओ॥८॥ 598) सच्चं चेय भुयंगी विसाहिया कण्ह तण्हहा होइ ।
संते विविणयतणए जीए धुम्माविओ तं सि ॥९॥ 599) केसव पुराणपुरिसो सञ्चं चिय तं सि जंजणो भणइ ।
जेणं विसाहियार. भमसि सया हत्थलग्गाए ॥१०॥ 597) [ धवलं धवलाक्ष्या मधुर मथुरापुर्या मध्ये । तकं विक्रीणत्या कृष्णः कृष्ण इति व्याहृतम् ।। ] कयाचिच्चञ्चलाश्या' मधुरं यथा स्यात् तथा मथुरापुर्या मध्ये धवलं श्वेतं तकं मथितं विक्रीणानया कृष्णः कृष्ण इति च्याहृतम् । एतेन किमुक्तं भवति । भगवति गतचित्ता धवलमपि तकं कृष्णमिति भगवतो नाम गृह्णाति स्मेति ॥ ५९७ ।।
598) [ सत्यमेव भुजङ्गी विशाखा कृष्ण तृष्णका भवति । सत्यपि विनतातनये यया धूर्णितस्वमसि ।। ] हे कृष्ण', एव निश्चयेन विशाखा-- तव कलत्रं - सत्यं भुजङ्गी। किंविशिष्टा । विषाधिका । विषेणाधिका विषाधिका । सत्यं भुजङ्गीति को भावः । भुजङ्गीति प्रोक्तेन सिद्धं सत्यमेत्तद् रहस्यम् । यया त्वं सर्वदापि चूर्णितोऽसि । किंविशिष्टस्त्वम् । स्वाधीनविनतातनयः । विनतायास्तनयो विनतातनयो वैनतेयो गरुडः । यस्य भगवतो वाहनं गरुडस्तस्य भुजङ्गी किं करोति । यस्य नामसंकीर्तनेनैव कुलनागा अधनं ( निधनं ) प्रयान्ति, तस्मिन् गरुडे वाहने विद्यमानेऽपि सा विशाखा भुजङ्गी भगवन्तं त्वां घूर्णयति । तदा सा विशाखा नाम तव कलत्रं कथं सत्यं भुजङ्गी न । अत एव सत्यं भुजङ्गी ॥ ५९८ ।।।
599) [ केशव पुराणपुरुषः सत्यमेव त्वमसि यज्जनो भणति । येन विशाखया भ्रमसि सदा हस्तलग्नया ॥] हे केशव' हे वासुदेव जनो
1G, I धवलाक्ष्या 2G, I present the following abridged version of the commentary हे कृष्ण सत्यं विशाखा भुजंगी एव सर्पिण्येव, बिलासिन्येव । यया विनतातनये गण्डे सत्यपि त्वं घूर्णापितोऽसि । 3 The commentary on this gatha runs as follows in B,G, I हे केशव सत्यमेव त्वं पुराणपुरुषोऽसि यज्जनो भणति । येन हेतुना भ्राम्यसि सदा हस्तलग्नया विशाखया यष्टया, अथ च विशाखया गोपीभेदेन सदा हस्तलग्नया परिभ्रमसि। एतेन कसारातिनिमेषान्तरमपि विशाखा गोपी न परित्यजति, अतिवालण्यात तस्या इत्यर्थः ।
For Private And Personal Use Only