SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 425
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ तुलसी शब्द-कोश 413 ताति : वि०स्त्री० (सं० तप्ता>प्रा० तत्ती>अ० तत्ति) । उष्ण । 'भुई तरनिहुं ते ताति ।' विन० २२१.३ तातें । (ता+तें) इससे, इस कारण । 'तातें मैं तेहि बरजउँ राजा।' मा०. ताते : (१) तातें । 'ताते मैं अति अलप बखाने ।' मा० १.१२.६ (२) (दे० तात) उष्ण, दाहक । पिय बिनु तियहि तरनिहुंते ताते ।' मा० २.६५.३ तातो : (१) तात+कए । उष्ण (२) क्रियातिपु०ए० । तो सन्तप्त होता । _ 'तुलसी राम प्रसाद सों तिहुं ताप न तातो।' विन० १५१.६ तान : सं०० (सं०) । (१) विस्तार (२) संगीत के रागों में स्वरालाप या स्वर विस्तार । 'करहिं गान बहु तान तरंगा।' मा० १.१२६.५ तानत : वक०० । फैलाता, फैलाते । 'लख्यौ न चढ़ावत, न तानत, न तोरतहू ।' गी० १.६२.५ तानि : पूकृ० । खींचकर, फैलाकर । 'पुनि धनु तानि कोपि रघुनायक ।' मा० तानि हैं : आ०भ०प्रब । खींचेंगे, फैलाएँगे । 'बय किसोर बरजोर बाहुबल मेरु मेलि गुन तानिहैं ।' गी० १.८०.६ तानी : (१) तानि । 'धायउ दसहु सरानन तानी ।' मा० ६.६३.२ (२) आ०भ० प्रए० (सं० तानयिष्यति>प्रा० ताणिटी)। खींचेगा, संधान करेगा । 'कोपि रघुनाथु जब बान तानी।' कवि० ६.२० ताने : भूकृ००ब० । चढ़ाए, फैलाये, खींचे। मा० ६.५०.४ तानेउ : भूकृ००कए । ताना, खींचा। 'तानेउ चाप श्रवन लगि ।' मा० ६.६१ तान्यो : तानेउ। विन० ८८.१ ताप : सं० (सं०) । (१) दाह, ऊष्मा। 'नाथ बियोग ताप तन ताए ।' मा० २.२२६.४ (२) त्रिताप । 'तुलसी यह तनु तवा है तपन सदा त्रय ताप ।' वैरा०६ तापघ्न : वि० (सं०) । सन्ताप-नाशक । विन० ५५.४ तापत्रय : तीन प्रकार के क्लेश- (१) आध्यात्मिक= शारीरिक पीडा आदि तथा मानसिक चिन्ता आदि (आधि-व्याधि); (२) दैविक= शीत, उष्ण आदि; (३) भौतिक =प्राणियों से मिलने वाले दु:ख । 'बदन मयंक तापत्रय मोचन ।' मा० १.२१६.६ तापस : वि० (सं.)। तपस्वी । मा० १.२३.३ तापसनि : तापस+संब० । तपस्वियों। पालि बी सब तापसनि ज्यों।' गी० ७.२६.३ तापसी : तापसी+ब० । तपस्विनियाँ ! कवि० ६.५० तापसी : तापस+स्त्री० । तपस्विनी । गी० ७.२६.२
SR No.020839
Book TitleTulsi Shabda Kosh Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBacchulal Avasthi
PublisherBooks and Books
Publication Year1991
Total Pages564
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size32 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy