Page Text
________________
तुलसी शब्द-कोश
चले : भूकृ०पु ं०ब० । चल पड़े । मा० १.४८.६
चलेउं : आ०भूकृ०पु० + उए । मैं चला । 'सिला देइ तहँ चलेउ पराई ।' मा०
279
४.६.८
चलेउ, ऊ : भूकू०पु०कए० (सं० चलितः > प्रा० चलिओ > अ० चलियउ) । चला । 'चलेउ हृदयँ धरि कृपानिधाना।' मा० ४.२३.१२
चलेसि : आ० - भूकृ०पु० + मए० | तू चला है । 'निर्भय चलेसि न जानेहि मोही ।' मा० ३.२६.११
चलेहुं : (१) चलने पर भी । 'चलेहुँ कुमग पग पहि न खालें ।' मा० २.३१५.५ (२) छिड़ने पर भी । 'चलेहुँ प्रसंग दुराएहु तबहूं ।' मा० १.१२७.८
चलें : चलहिं । चलते हैं । कवि० ६.७
चल : (१) चलइ | चले, चल सके । 'चले कि जल बिनु नाव ।' मा० ७.८६ ख (२) भकृ० । चलने । 'सकल चल कर साजहिं साजू ।' मा० २.१८५.५ चलेगो : आ०भ० पुं० प्र० । चलेगा । 'नाथ न चलंगो बलु ।' कवि० ५.८ चलो : (१) चल्यो । चला । 'हाट बाट हाटकु पिघिलि चलो ।' कवि० ५.२४ (२) चलहु । तुम चलो । 'अवलोकन तीरथराज चलो रे ।' कवि० ७.१४४
1
चलौं : चलउ । चलू । 'नाथ चलों मैं साथ ।' मा० २.२६८ चलो : चलहु । चलो । 'चलो मराली चाल ।' दो० ३३३ चल्यो : चलेउ | चला । 'सनमुख चल्यो बजाइ ।' मा० ६.४६
चवँर : चँवर (सं० चमर > प्रा० चमर > अ० चर ) | पा०मं० ८७
/ चव चवइ : (सं० च्यवते > प्रा० चवइ - टपकाना, स्राव करना) आ०प्र० । टपकाता है, टपकाए, चुवाए । 'बिधु बिष चवं स्रवे हिम अगी ।' मा० २.१६६.२
चर्चा, हीं : आ०प्रब० । (सं० च्यवन्ते > प्रा० चवंति > अ० चवहि ) । चुलाते हैं, गिराते हैं । 'लता बिटप मार्गे मधु चवहीं ।' मा० ७.२३.५
चव : चवइ । बहाए, चुलाए । 'वंदु चवै बरु अनल कन ।' मा० २.४८ चह : चहइ । 'जो नहाइ चह एहिं सर भाई ।' मा० १.३६.८
/ चह, चहह, ई : (सं० स्पृहयति > प्रा० छिहइ — इच्छा या अपेक्षा करना, आशक्ति या संभावित होना) आ०प्र० । (१) इच्छा करता है । 'छल कीन्ह चहइ निज काजा ।' मा० १.१६०.६ ( २ ) आशङ्कित या संभावित है । 'यह निसिचर दुकाल सम अहई । कपि कुल देस परन अब चहई ।' मा० ६.७०.३
चहउँ, ऊँ : आ० उए० । चाहता हूं । 'कीन्ह चहउँ निज प्रभु कर काजा । मा०
५.२२.६
| SR No. | 020839 |
| Book Title | Tulsi Shabda Kosh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bacchulal Avasthi |
| Publisher | Books and Books |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 564 |
| Language | Hindi |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 32 MB |