________________
तुलसी शब्द-कोश
225
गनिहि : गनी को, धनी को। 'गहिहि गुनिहि साहिब लहै ।' विन० २७४.२ गनी : (१) वि.पु. (अरबी-गन्नी) । धनाढ्य, निश्चिन्त, अमीर । गनी गरीब
ग्रामनर नागर ।' मा० १.२८.६ (२) भू० कृ०स्त्री० । गिनी, गणित करके
निकाली । 'गनी जनक के गनकन्ह जोई ।' मा० १.३१२.७ गने : (१) गनइ । गिन सकता है। बिबिध बाहन को गने।' मा० ६.८७ छं०
(२) भूकृ००ब० । परिगणित=गिने-चुने । 'गने लोग लिए साथ।' मा०
२.२४५ (३) गिने गये । 'जहां गने गरीब गुलाम ।' विन० ७७.३ गनेस : सं०० (सं० गणेश) । गणपति । मा० १.२५५.८ गनेसु, सू : गनेस+कए । मा० १.३०१ गर्ने : गनहिं । 'चारि पदारथ में गनै ।' दो० ३५९ गनै : (१) गनइ । गिनता है, गिने, गिन सकता है। 'गन बेष अगनित को गर्न ।'
मा० १.६३ छं० (२) भकृ० अव्यय । गिनने को। 'गने को पार निसाचर __ जाती।' मा० १.१८१.३ गपत : (फा० गप=मिथ्या कथन, चापलूसी, बकवास) वकृपु । गप मारता,
बकता । 'गाल गूल गपत ।' विन० १३०.२ गभीर : गंभीर (सं.)। (१) सघन । 'विंध्याचल गभीर बन गयऊ।' मा० - १.१५६.४ (२) मन्द्र । 'गदगद गिरा गभीर ।' मा० १.२१५ (३) गहरा, गहरी । 'खाई सिंधु गभीर अति ।' मा० १.१७८क (४) अज्ञेय । मा०
७.१०८.५ गभीरा : गभीर । मा० १.८४.८ गभुआरे : वि०पू०बहु० । गर्भ के बालों आदि का विशेषण । गर्भ के। 'चिक्कन ___कच मेचक गभुआरे ।' मा० १.१६६.१० गम : सं०० (सं.)। गति, पहुंच । 'गम नहिं गिरा गुन ग्यान गुनी को।' कवि
७.१४६ गमन : सं०० (सं०) । प्रस्थान, जाने की क्रिया। गमनु : गमन+कए । 'सीतां गमनु राम पहिं कीन्हा ।' मा० १.२६३.८ गमिहैं : (अरबी-गम रन्ज, दु:ख) आ०भ०प्रब० । ग्रम करेंगे, दुःखी होंगे।
_ 'खल अनखे हैं तुम्हें, सज्जन न गमिहैं।' कवि० ७.७१ गमु : गम+कए० । कोई गति । 'सेस महेस गिरा गम नाहीं।' मा० २.३२५.८ गम्य : वि०पू० (सं०) । गन्तव्य, लक्ष्य, प्राप्य, साध्य, प्रमेय, ज्ञेय । संवेदनीय या
अनुभवनीय । 'अनुभव-गम्य भजहिं जेहि संता।' मा० ३.१३.१२ गय : (१) गज (प्रा० गय) । 'अगनित हय गय सेन समाजा।' मा० १.१३०.२
(२) (सं० गत>प्रा० गय)-दे० गयउ