Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सेमयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. १ पुण्डरीकनामाध्ययनम् द्वितीयदृष्टान्तमाह-'से जहाणामए' तथानामकः 'केहपुरिसे' कोऽपि पुरुषः 'मुंजाओ-इसिय' मुञ्जाव तृणविशेषात् इषिकां तद्गर्भभूतां शलाकाम् अमिनिवटित्ता
' अभिनिवर्त्य-पृथक्-कृत्य खलु 'उनदंसेज्जा' उपदर्शयेत् अयमाउसो ! मुंजे इयं इसियं' अयमायुष्मन् ! मुञ्जः इयमिषिका वर्तते इति । यथा मुञ्जात् वणविशेषात् उद्धृत्य इपिकां दर्शयितुं शक्येत, एवमेव-अनेनैव-मुजेषिकामदर्शनप्रकारेण 'नत्यि केइपुरिसे' नास्ति कोऽपि पुरुषः 'उपदंसेत्तारो' उपदर्शयिता यत् 'अथमाउसो ! आया इयं सरीरं' अयमायुष्मन् ! आत्मा, इदं शरीरम् । यथा मुजेभ्यः इषिकां निष्कास्य दर्शयति, अयं मुन्नः इयमिषिका एवमेव यदि कोऽपि शरीरानिष्कास्य-आत्मानमुपदर्शयितुं शक्नुयात्, तदा मन्येत-अपि, शरीरव्यतियह शरीर है। दोनों को अलग अलग कोई नहीं दिखला सकता अत. एव यह सिद्ध होता है कि शरीर से भिन्न आत्मा नहीं है।
जैसे कोई पुरुष मुंज नामक वनस्पति से ईषिका को अर्थात् उसके पुष्प को अलग करके दिखलाता है-हे आयुष्मन् ! यह मुंज है और यह ईषिका (पुष्प) है। __जिसमें रूप है वह वस्तु दूसरी वस्तुओं से पृथक् करके दिखलाई जा सकती है, जैसे मूज नामक घास से ईषिका अलग दिखती है। मूंज नामक घास से मूज की अपेक्षा कोमल स्पर्श वाली ईषिको को निकाल कर लोग रस्सी बनाते हैं। उसी रस्सी से खाट बुन कर उस पर सुख से सोते हैं। इसी प्रकार ऐसा कोई पुरुष नहीं है जो यह दिखला सके कि-हे आयुष्मन् ! यह आत्मा है और यह शरीर है। यदि कोई पुरुष शरीर से बाहर निकाल कर आत्मा को दिखलाने में બતાવી શકે. બન્નેને જુદા જુદા કેઈ બતાવી શકતું નથી, તેથી જ એ સિદ્ધ થાય છે કે શરીરથી ભિન્ન આત્મા નથી.
જેમ કેઈ પુરૂષ મુંજ નામની વનસ્પતિમાંથી ઈષિકા અથાત્ તેના પુષ્પને અલગ કરીને બતાવે છે, તે આયુશ્મન આ મુંજ છે, અને આ તેનું પુષ્પ છે.
જેમાં રૂપ છે તે વસ્તુ બીજી વસ્તુઓથી અલગ કરીને બતાવી શકાય છે, જેમ મુંજ નામની વનસ્પતિમાંથી ઈષિકા અલગ દેખાય છે. મુંજ નામના ઘાસમાંથી મુંજની અપેક્ષાએ કોમળ સ્પર્શવાળી ઈષિકાને કહાડીને લોકે દેરી બનાવે છે. તે દેરીથી ખાટલા ભરીને તેના પર સુખથી સુવે છે. એજ પ્રમાણે એ કોઈ પુરૂષ નથી, કે જે આ બતાવી શકે કે- આયુષ્યનું આ આત્મા છે, અને આ શરીર છે. જે કઈ પુરૂષ શરીરથી બહાર કહાડીને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020781 |
| Book Title | Sutrakritanga Sutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 797 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 15 MB |