Sutrakritanga Sutram Part 03

SR No.: 020780
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1970
Total Pages: 596
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 11 MB

Page 545

सूत्रकृताङ्गसूत्रे करा' अन्तकगः-संसारसागरस्य तत्कारणमिणां वा क्षयकारकाः भवन्ति एतेन देह ममस्वराहित्यं सूचितम् । त एव अन्नमामाहारिणः 'ना' ना-कर्मभूमिजगर्मव्युत्क्रान्तिकाः संख्यातवर्षायुष्काः मनुष्याः इह इह-अस्मिन्नेव 'माणुस्सए ठाणे' मानुष्यके स्थाने-मनुष्यलोके आर्यक्षेत्रे 'धम्म' धर्मम्-सम्यग्ज्ञानदर्शनचारित्रलक्षणम् 'भाराहिउँ' आराधयितुं योग्या भवन्ति । मनुजाः सदनुष्ठानसामग्री समवाप्य, संसारस्याऽन्तकराः संजाताः यद्यपि नाधुना पंचमारके कर्मभिमुच्यन्ते भरतक्षेत्रे, तथापि विदेहादौ मुच्यन्त एव बहवः, इति भावः ॥१५॥ मूलम्-णिडियट्रा व देवा वा उत्तरीए इयं सुयं।
सुयं च 'मेयं मैंगेसिं अमणुस्सेसु णो तहा ॥१६॥ छाया-निष्ठितार्थाश्च देवा वा उत्तरीये इदं श्रुतम् ।
श्रुतं च मया एतद् एकेषाम्, अमनुष्येषु नो तथा ।।१६।। संसार सागर को या संसार के कारण भूत कर्मों को क्षय करने वाले होते हैं। इस कथन के द्वारा देहसंबंधी निर्ममत्व को सूचित किया गया है। वही अन्त प्रान्त आहार करने वाले कर्म भूमिज, गर्भज, संख्यात वर्षों की आयु वाले मनुष्य इस मनुष्यलोक में, आर्य क्षेत्र में सम्यग्ज्ञान दर्शन चारित्र और तप रूप धर्म की आराधना करने के योग्य होते हैं।
तात्पर्य यह है कि सदनुष्ठान की सामग्री प्राप्त करके मनुष्य संसार का अन्त करने वाले हुए हैं । यद्यपि इस पंचर आरे में भरत क्षेत्र में, सिद्ध नहीं होते, विदेह क्षेत्र में तो बहुत से जीव सदा सिद्ध होते ही हैं ॥१५॥ સંસારના કારણભૂત કર્મોને ક્ષય કરવાવાળા હોય છે. આ કથનથી શરીર સંબંધી નિર્મમત્વને સૂચિત કરેલ છે. એજ અંત પ્રાન્ત આહાર કરવાવાળા કર્મભૂમિ જ, ગર્ભ જ સંખ્યાત વર્ષોની આયુષ્યવાળા મનુષ્ય આ મનુષ્ય લેકમાં આર્ય ક્ષેત્રમાં સમ્યકૂજ્ઞાન, સમ્યક્દર્શન, સમ્યક્યારિત્ર અને તપ રૂપ ધર્મની આરાધના કરવાને ચગ્ય હોય છે.
તાત્પર્ય એ છે કેન્સર અનુષ્ઠાનની સામગ્રી પ્રાપ્ત કરીને મનુષ્ય સંસારને અંત કરવાવાળા થયા છે. જો કે-આ પાંચમાં આરામાં ભરત ક્ષેત્રમાં સિદ્ધ થતા નથી. તે પણ વિદેહ ક્ષેત્રમાં તે ઘણું જ સિદ્ધ થાય જ છે. ૧૫