Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १५ आदानीयस्वरूपनिरूपणम् ५०१ दुक्खा) सर्वदुःखात् शरीरमानससम्बन्धिक्लेशात् (तिउट्टइ) त्रुटयति पृथग् भवति । यथा नौका स्वानुकूलनिर्यामकादिसामग्रीवशात् समुद्रतीरं पाप्य प्रतिकूल वातादि समस्तोपद्रवात् पृथग् भवति विश्रामं च प्राप्नोति तथैव पूर्वोक्तो भावनायोगशुद्धात्मा मुनिरपि संसारान्तरूपं मोक्ष प्राप्तः सन् समस्तशारीरमानसदुःखान् विमुक्तो भवति, साधपर्यवसितमव्यावाधमनन्तं सिद्धिसुखमनुभवतीति भावः ॥५॥ ___टोका-पूर्वोक्ते जिनोक्तधर्मे जीवितभावनां कुर्वतः किं भवतीति दर्शयति'भावणाजोगसुद्धप्पा' भावनायोगशुद्धात्मा-भावनाः सत्संयमसंस्काररूपाः, तासो योगः संयोगः, तेन शुदः-निर्मल: आत्मा अन्तरात्मा यस्य स तथा स्का द्वारा स्पष्ट करते हैं-तीर को प्राप्त हुई नौका के समान वह मुनि सम स्त शारीरिक और मानसिक दुःखों से छूट जाता है।
तात्पर्य यह है कि जैसे नौका अनुकूल कर्णधार आदि सामग्री मिलने पर समुद्र के किनारे पहुंच कर प्रतिकूल हवा आदि समस्त उपद्रयों से बच जाती है और विश्राम को प्राप्त होती है, उसी प्रकार भावनायोग से शुद्ध आत्मा वाला मुनि भी संसार के अन्त रूप मोक्ष को प्राप्त होकर समस्त शारीरिक और मानसिक दुःखों से विमुक्त हो जाता है, और सादि अनन्त, अव्यायाध, अनन्त सिद्धिसुख का अनुभव करता है ॥५॥ ___टोकार्थ-जिन प्रणीत धर्म में जीवित भावना करने वाले को किस फल की प्राप्ति होती है, सो कहते हैं-संयम का संस्कार भावना कहलाता है, उसके संयोग से जिसकी आत्मा निर्मल हो, वह संसार પ્રાપ્ત થયેલ નૌકા જેમા તે મુનિ સમસ્ત શારીરિક અને માનસિક દુઃખોથી छूट नय छे. - તાત્પર્ય એ છે કે–જેમ નૌકા અનુકૂળ કર્ણધર વિગેરે સામગ્રી મળવાથી સમુદ્રને કિનારે પહોંચીને પ્રતિકૂળ હવા વિગેરે સઘળા ઉપદ્રવથી બચી જાય છે. અને વિશ્રામને એગ્ય બને છે, એ જ પ્રમાણે ભાવનાગથી શુદ્ધ આત્માવાળા મુનિ પણ સંસારના અંત રૂપ મેક્ષને પ્રાપ્ત કરીને સરળ શારીરિક અને માનસિક દુખેથી મુક્ત થઈ જાય છે. અને સાદિ અનન્ત અવ્યાબાધ અનન્ત સિદ્ધિ સુખને અનુભવ કરે છે. પા
ટીકાઈ–ઝન પ્રણીત ધર્મમાં જીવિત ભાવના કરવાવાળાને કયા ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે? એ બતાવે છે.–સુસંયમને સંસ્કાર ભાવના કહેવાય છે. તેના સાગથી જેઓને આત્મા નિર્મળ હેય તે સંસારને ત્યાગ કરવાવાળા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020780 |
| Book Title | Sutrakritanga Sutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 596 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 11 MB |