________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. शु. अ. ५ उ. १ नारकीयवेदनानिरूपणम्
४३९
मूलम् - संयाजला नाम नदी भिंदुग्गा, पैविचलं लोहविलीणतत्ता | जंसी भिदुग्गंसि पंत्रजमाणा, एंगायनीणुक्रमणं कैरोते ॥ २१ ॥ छाया - सदाजला नाम नदी दुर्गा मां लोहविलीनaar | यस्यामभिदुर्गायां प्रथमाना एसे अत्राणा उत्क्रमणं कुर्वन्ति ॥ २१ ॥ अन्वयार्थ :- (सयाजला नाम) सदाजला नाम- सर्व हालं जलपूरिता (भिदुग्गा) अभिदुर्गाऽतिविषमा (नदी) नदी एका विष्ठति (पचिज्जल) पदीप्तजला पिच्छिलारुधिरावित्वात् (atefaकोणतता) लोहविलीनतप्ता-अतितापद्रवितलोदसदृश
'समाजला' इत्यादि । शब्दार्थ - 'सघाजला नाम-सदावला नाम' सदाजला नामकी 'भिदुग्गा - अभिदुर्गा' अत्यंत विषम 'नदी-नदी' एक नदी हैं 'पविज्जलं प्रदीप्तजलां' उसका जल पीव (रस्सी) एवं रक्त मिश्रित होता है अथवा वह बडी पिच्छिल अर्थात् दर्द है 'लोहविलीनता - लोह विलीन तप्ता' तथा वह अग्नि से पिघले हुए लोग के द्रव के समान अति उष्ण जलवाली है 'अभिदुग्गंसि-अभिदुर्गायाम्' अतिविषम 'जंसि-यस्य' जिस नदी में 'पवज्जमाना - प्रपथमाना' पडे हुए नारकी जीव 'एगायत्ताण - एके अत्राणाः' अकेला रक्षकरहित होकर 'उद्यमणं करें तिउत्क्रमणं कुर्वन्ति' यहां काल उछलते रहते हैं ॥२१॥
अन्वयार्थ -- नरक में एक लदाजला नदी है । वह सदैव जल से परिपूर्ण रहती है और अत्यन्त विषम है। वह रुधिर से व्याप्त है और
'सयाजला' इत्यादि -
शब्दार्थ - 'सयाजला नाम - सदाजला नाम' सहानसा नाम 'भिदुग्गा - अभिदुर्गा' अत्यंत विषम 'नदी-नदी' मे नही हे 'प विज्जलं प्रदीमजलां ' तेनु' પાણી પરુ એવ' લાઠ્ઠી મિશ્રિત હોય છે અથવા તે મેટી પિચ્છિલ અર્થાત્ उभयुक्त छे 'लोहविलीणवत्ता-लोहविलीनतप्ताः' तथा ते अग्निथी पीधणेस सोष उना द्रवशुना समान अति गरम पाणीवाणी छे 'अभिदुग्गंसि - अभिदुर्गायाम् ' अतिविषभ 'जेखि -यश्यां' के नहीभां 'पवज्जमाना - प्रपद्यमानाः पडेल नाव 'एगायत्ताण- एके अत्राणाः' मेहता रक्ष वगरना थाने 'उकमणं करे 'ति - उत्क्रमणं कुर्वन्ति' त्यां सर्वास छणता रहे छे. ॥२१॥ સૂત્રા—નરકમાં એક એવી નદી છે કે જે સદા પાણીથી ભરપૂર રહે છે તે નદી ઘણી જ વિષમ છે. તે નદી પરુ અને લેહીથી ભરેલી છે, તેનું પાણી
For Private And Personal Use Only