Sutrakritanga Sutram Part 01

SR No.: 020778
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1969
Total Pages: 709
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 13 MB

Page 510

४१२
सूच
नम् (पलियंत) पल्योपमान्तम् (इह ) इह = संसारे सन्ना सक्ताः=गृद्धाः सन्तः तथा ( नरा) नरा: ( काममुच्छिया) काममूच्छिताः = कामभोगेष्वासक्ताः तथा (असंबुडा) असंवृताः=प्राणातिपातादिभिरनिवृत्ताः, (मोहं) मोहं (जंति) यान्ति मोहं प्राप्नुवन्तीत्यर्थः ॥ १० ॥
- टीका'पुरिसा' हे पुरुष= पुरि शरीरात्मकनगरे शेते तिष्ठति इति पुरुषो जीवः । तत्संबुद्धौ हे पुरुष विवेकज्ञानिन् ! (पावकम्मुणा) पापकर्मणा = प्राणातिपातादारभ्य मिथ्यादर्शनशल्यान्तकर्मणा 'रम' उपरम निवृत्तो भव । ' मणुयाण जीवितं मनुष्याणां जीवनम् (पलियंत) पल्योपमान्तम् उत्कर्षतः त्रिपल्योपमान्तमेव मनुष्याणां जीवनम् भवति तदपि नाशवदेव इह = अस्मिन् संसारे वी कामभोगेषु (सम्भा) सक्ताः आसक्ताः । (काममुच्छिया) काममुच्छिताः (असेकुंडा) असंवृत्ताः = हिंसादिकर्मणोऽनिवृत्ताः । 'नरा' नराः = मनुजाः जीवा इति शेषः । ( मोहं जंति) मोहं यान्ति = मुग्धा भवन्ति, मोहनीयं कर्म समुपार्जयन्ति ।
तक ही है । इस संसार में जो आसक्त हैं, कामभोगों में मूच्छित है और हिंसा, आदि से निवृत्त नहीं हैं, वे मोह को प्राप्त होते हैं ॥ १० ॥
टीकार्थ
पुर अर्थात् इस शरीर रूपी नगर में जो सोता है अर्थात् ठहरता है, वह 'पुरुष' कहलाता है । पुरुष का अर्थ 'जीव' है । हे पुरुष ! हे विवेकज्ञानी आत्मा तूं प्राणातिपात से लेकर मिथ्यादर्शन शल्यतक के अठारहो पापों से निवृत्त हो । क्योंकि मनुष्यों का जीवन अधिक से अधिक युगलिक की अपेक्षा तीन पल्योपम का ही है और वह भी नाशवान् हैं । जो इस संसार में आसक्त हैं, कामभोगो में मूच्छित हैं, हिंसा आदि पापकर्मों से विरत नहीं हैं, ऐसे जीव मोहनीय कर्म का उपार्जन करते हैं ।
ત્રણ પાલ્સેપમનુ જ છે. આ સ'સારમાં જે આસકત છે, જેઓ કામભાગેામાં મૂર્છાિત છે, અને જેએ હિં ંસા આદિથી નિવૃત્ત નથી, તેઓ મેાહનીય ક નું ઉપાર્જન કરે છે.૧૦ના
टी अर्थ
પુર એટલે નગર. આ શરીર રૂપી નગર્મા જે શયન અથવા નિવાસ કરે છે, તેને पुरुष उहे छे. मा पुरुषने व (आत्मा) हे छे.
ralp
હે પુરુષ! હું આત્મા! તું પ્રાણાતિપાતથી લઇને મિથ્યાદર્શન શલ્ય પન્તના અઢારે પાપાથી નિવૃત્ત થઈ જા, કારણ કે મનુષ્યના જીવનને કાળ અધિકમાં અધિક ત્રણ પલ્યા. પમના કહ્યા છે. (આ કાળ યુગલિકોના જીવનની અપેક્ષાએ કહેવામા આવ્યેા છે); ના શરીર નાશવાન છે. જે જીવા આ સસારમાં આસક્ત હાય કામભાગામાં મતિ હાય છે અને હિંસાદિ કાર્યાં કર્યાં કરે છે, એવાં જીવા માહનીય ક નું ઉપાર્જન કરતા રહે છે.
છે,