Sutrakritanga Sutram Part 01

SR No.: 020778
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1969
Total Pages: 709
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 13 MB

Page 444

२६
सूत्रकृतागासो वेयावच्चे २ इरियटाए ३ य संजमहाए ४ तह पाणवत्तियाए ५, छठं पुण धम्मचिंतए ६" ॥१॥ .. छाया-वेदना १ वैयावृत्यम् २ ईर्यार्थाय ३ च संयमार्थाय ४.
तथा प्राणवृत्तिकायै ५ षष्ठं पुन धर्म चिन्तायै ६ ॥१॥ इति।च॥ एवं मुनिः ग्रहणैषणा-ग्रासैषणा-परिभोगैषणा दोषान् निवारयन् ज्ञानमदं तपोमदं च परिहरन् मानापमानभयमपनयन् संयमयात्रां निर्वहेदिति भावः ॥गा. ४॥
पुनरपि तेषामेव मतमाह-"लोगवायं" इत्यादि
लोगवायं णिसामिजो इहमेगेसिमाहियं । विपरीयपन्नसंभूयं अन्नउत्तं तयाणुयं-॥५
छायालोकवादं निशामयेत् इह एकेपामाख्यातम् ।
विपरीतप्रजासम्भूतमन्योक्तं तदनुगम् ॥५ इस प्रकार हैं-(१) वेदना (२)वैयावृत्य (३) ईर्यापथ (४) संयमपालन (५) प्राणरक्षा और (६) धर्मचिन्ता।
तात्पर्य यह है कि क्षुधा की वेदना को उपशान्त करने के लिये, आचार्य आदि की सेवा करने के लिये, ईर्यापथ की शुद्धि के लिए, संयमपालन के लिए प्राणों की रक्षा के लिए, और धर्मचिन्तन के लिये ही साधु को
आहार ग्रहण करना चाहिए । __अभिप्राय यह है कि मुनि ग्रहणैषणा, ग्रासैषणा और परिभोगैषणा संबंधी दोषों का निवारण करता हुआ तथा ज्ञानमद एवं तपोमद के वशीभूत होकर दूसरों को अपने से निम्नश्रेणी को समझकर उनका अपमान न करे ॥४॥ ( ૫ કારણ દોષ નીચેના છ કારણ વિના આહાર કરવાથી કારણ દોષ લાગે છે. ૧ વેદના ૨ વૈયાવૃત્ય, ૩ ઈર્યાપથ, ૪ સંયમપાલન, ૫ પ્રાણુરક્ષા ૬ ધર્મચિંતા
એટલે કે સુધાની વેદનાને ઉપૂશાન્ત કરવા માટે, આચાર્ય આદિની સેવા કરવા માટે નર્યાપથની શુદ્ધિને માટે, સંયમન નિર્વાહ માટે, અને ધર્મ ચિન્તન કરવાની શક્તિ ટકાવી રાખવા માટે જ સાધુએ આહાર ગ્રહણ કરવા જોઈએ
તાત્પર્ય એ છે કે ગ્રહષણ પ્રાપૂણુ, અને પરિભેગષણ વિષયક દેનું નિવારણ કરીને સાધુએ સંયમના નિર્વાહ નિમિત્ત નિર્દોષ આહાર જગ્રહણ કરે જોઈએ તેણે પોતાના જ્ઞાન અને તપને મદ કરીને અન્યને પિતાના કરતા હલકી શ્રેણીના માનીને તેમનું અપમાન કરવું જોઈએ નહીં જ ગાથા કn