________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४०
सार्थश्रीरामायणसुभाषितानि
१९. धर्मो हि परमो लोके धर्मे सत्यं प्रतिष्ठितम् ॥२२१४१ । लोकांमध्ये धर्म हा अत्यंत श्रेष्ठ आहे, आणि धर्माच्याच ठिकाणी सत्य प्रतिष्ठित आहे. १९१ धर्मो हि श्रूयते पक्ष अमराणां महात्मनाम् ।।
अधर्मो रक्षसां पक्षो ह्यसुराणां च राक्षस ॥६।३५।१४ (मातामह माल्यवान रावणाला म्हणतो) हे राक्षसा, धर्म हा महात्म्या देवांचा पक्ष आहे, आणि अधर्म हा राक्षस आणि असुर यांचा पक्ष आहे, असें ऐकण्यांत येते. १९२ धर्षितं मर्षणीयं च चेष्टितं कृतकर्मणाम् ॥ ५।६३३३०
(सुग्रीव दधिमुखाला म्हणतो. सीतेचा शोध लागल्यामुळे आनंदित झालेल्या वानरांनी मधुवन फस्त करून टाकिलें.) हे वानर कृतकार्य असल्यामुळे, त्यांची दांडगाई आणि त्यांच्या चेष्टा क्षम्य आहेत. १९३ धारणाद्धर्ममित्याहुर्धर्मेण विधृताः प्रजाः।
यस्माद्धारयते सर्व त्रैलोक्यं सचराचरम् ॥७५९/प्र.२१७ धारणामुळे 'धर्म' असें नांव प्राप्त झाले आहे. प्रजा धर्मानं धारण केल्या जातात, याच कारणास्तव सर्व स्थावरजंगम त्रैलोक्याचे धारण धर्म करीत असतो. १९४ धारणाद्विद्विषां चैव धर्मेणारञ्जयन्प्रजाः।
तस्माद्धारणमित्युक्तं स धर्म इति निश्चयः॥७५९प्र.२८ शत्रूचे-अधर्माचें-नियमन करून व न्यायाला अनुसरून धर्म, प्रजांचें अनुरंजन करीत असतो. असा जो धर्म त्यासच 'धारण' असें निश्चित म्हटले आहे. १९५ धिगस्तु परवश्यताम् ।।५।२५।२० परवशतेला धिक्कार असो.
For Private And Personal Use Only
