________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1202
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
म्लेच्छदेशः, मिलिच्छदेसो, पुं० अनार्यदेश, असम्भदेश,
non-Aryan country. म्लेच्छभाषा, मिलिच्छभासा, स्त्री० असम्भ व्यवहार,
निम्न कथन, uncultured speech. म्लेच्छित, मिलिच्छो, भू०क०कृ०, असम्भव्यवहारित,
uncountered thought.
यः, जो, पुं० अन्तस्थ स्थान, यकार, lot semi
vowel. यः, जो, पुं० [या+ड] • गाड़ी, यान, vehicle,
carriage, • वायु, हवा, wind, • यश, fame, यो वातयशसो: पुसि इति च
विश्वलोचनः । यश: कीर्ति, • प्रेम, love. यकन्, जगं, नपुं० जिगर, liver. यकृत्, यकिअ, नपुं० [य संयमं करोति कृक्विप् तुक् ।
च] जिगर, liver. यकृतकोषः, जकिअजोसो, पुं० जिगर को ढकने वाली
झिल्ली, liver cover. यकृतात्मिका, जकियप्पिगा, स्त्री० एक कीट विशेष,
a cockroach. यकतोदरं, जओओदर, नपुं० जिगर की वृद्धि, en-
largement of liver. यक्षः, जक्खो, पुं० [यक्ष्यते-यक्ष्+घञ्] देव जाति,
देव प्रकार, class of demigods, • व्यन्तदेवों का एक भेद, व्यन्तरा किन्नर किं पुरुष महारगः गांधर्वयक्ष-राक्षस-भूत-पिशाचाः। (त०सू० 4/11),• लोभ की प्रचुरता वाले, लोभभूयिष्ठाः
भाण्डागारे नियुक्ताः यक्षाः, (धव० 13/391) यक्षकर्दमः, जक्ख-कदमो, पुं० कपूर, लेप, cam___phor, musk. यक्षग्रहः, जक्खग्गहो, पुं० यक्ष बाधा, demigods
___ obstructions. यक्षधूपः, जक्खधूवो, पुं० गूगल, लोबान, resin. यक्षरसः, जक्खरसो, पुं० मादक पेय, drink of
intoxication. यक्षराज, जक्खराय, पुं० कुबेर, kubera. यक्षरात्रिः, जक्खरति, स्त्री० दीपावली, Dipawali.
यक्षवित्तः,जक्खवित, पुं० कुबेर सदृश धन, wealth
of like of Kubera. यक्षिणी, जक्खिणी, स्त्री० [यक्ष+इनि+ङीप्] यक्ष
जाति की स्त्री, • कुबेर की पत्नी, a woman of yaksas, wife of Kubera, • एक
अप्सरा, a beautiful woman. यक्षी, जक्खी, स्त्री० यक्षिणी, Yaksani. यक्षेन्द्रः, जक्खिई, पुं० इन्द्र, देवाधिपति,deity king. यक्ष्मः, जक्खमो, पुं० [यश्+मन्] क्षयरोग, राजरुक,
राजरोग, tuberculosis. यक्ष्मन्, जक्खम, देखो ऊपर, राजयक्ष रोग, क्षयरोग,
tuberculosis. यक्ष्मग्रहः, जक्खमग्गहो, पुं० क्षय रोग का आक्रमण,
attacked of tuberculosis. यक्ष्मग्रस्त, जक्खगत्थ, वि० क्षयरोगी, tuberculo
sis saffron. यक्ष्मणं, जक्खमणं, नपुं० राजरुक, राजरोग, tu
berculosis. यक्ष्मरुज्, जक्खमरुज, नपुं० क्षयरोग, tuberculo
sis. यक्ष्मिन्, जक्खिम, वि० [यक्ष्म इनि] क्षयरोग से
पीड़ित, pained with tuberculosis. यज. जअ. अक० पजा करना. सम्मान करना to
worship, • आहूति देना, अर्चना करना, यज्ञ
करना, to sacrifice. यजः, पुं० जम, याग, यज्ञ, पूजा, यज' इति व्यत्पयेन
विपर्ययेणाथवा कृत्वपि स 'यज' इत्येव भवति तस्मात् सा यजनेतत्पराभूदिति, sacrifice, आग,
fire. यजत्रः,जअत्तो, पुं० [यज+अत्र] अग्निहोत्री, पुरोहित,
an officiating priest. यजनं, जअणं, नपुं० [यज्+ल्युट्] यज्ञ, याग, पूजा,
अर्चना, (जयो० 11/31), sacrifice, worship, यज्ञ भूमि, पूजास्थल, place of wor
ship. यजमान, जजमाणो, पुं० [यज्+शानच्] क्रतुकी,
यज्ञकर्ता, आतिथेयी, संरक्षक, devoted of sacrifice, a person who institutes a sacrifice.
For Private and Personal Use Only