________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1603
सहिष्णुत्व, सहिण्हुत्त, वि० सहनशीलता युक्त।
परोत्कर्षसहिष्णुत्वम् | resignation, power
to bear. सहरिः, सहरि, पुं० सूर्य,स्त्री०, पृथ्वी, भूमि, earth. सहृदय, सहियय, वि० [सहहृदयेन] कृपालु,
करुणाशील, good hearted. सहृदयः, सहिययो, पुं० सज्जन, kind, sincere. सहल्लेख, सहिल्लेह, वि० [हृदयस्य लेखः], सह
हल्लेखेन। सन्दिग्ध, questionnable,
doubtful. सहेल,सहेल, वि० [सह हेलेन] केलियुक्त, क्रीड़ावान,
___sportive, playful. सहोदरः, सहोदरो, पुं० सगा भाई, real brother, •
यदिनासित विक्रिया। सह्य, सज्झ, वि० सहन करने योग्य, bearable sup
portable. सा, सा, स्त्री० [सो + उ + यप्] लक्ष्मी, पार्वती,
lakshmi, parvati. सा, सा, अव्य० समान, सदश। 'सोम सा
कैरव-हारमुद्रा', pronoun, soma. सांख्यः , संख, पु० सांख्यदर्शन,
samkhyadarshana.. सांख्यमतः, संखमओ, पुं० सांख्यदर्शन का पक्ष, cus
tom of samkhya, प्रकृति करोति कार्य सुमहदहङ्कारपूर्वकं मानात्। पुरुषश्चेतयते पुनरेव समयोऽपि सांख्यानाम्।। custom of
samkhya. सांख्यसम्पत, संखसंपअ, वि० सांख्य परम्परा युक्त,
custom of samkhya. सांयात्रिकः, संआत्तिगो, पुं० [सयात्रा + ठञ्]
समुद्रव्यापी, पोतवाणिक, a sea trader. सांयुगीन, संजुगीण, वि० [सयुग साधु] युद्ध सम्बन्धी,
रणकुशल, war like, skilled in wars. साराविणम्, संराविण, नपुं० [सराविन् + अण] उच्च
स्वर, तीव्र कोलाहल, a general sound,
loud shout. सांवत्सर, संवच्छर, वि० वार्षिक, सालाना, annual,
yearly. सांवत्सरिकः, संवच्छरिगो, पुं० दैवज्ञ, ज्योतिष, an
astrologer.
सांवादिक, संवादिग, वि० [संवाद + ठञ्] संवाद
वाला, विवादग्रस्त, colloguial, contro
versial. सांवत्तिक, सांवत्तिग, वि० [संवृत्ति + ठक्]
तत्त्वविषयक, illusory. सांव्यवहारिक प्रत्यक्षम, संवहारिग, पच्चक्खं नपुं०
इन्द्रिय और मन के आश्रय से होने वाला ज्ञान। 'सांव्यवहारिकं इन्द्रियानिन्द्रियप्रत्यक्षम्', (लघीय स्वो० वि० 474),समीचीनः प्रवृत्ति निवृत्तिरूपो व्यवहारः सांव्यवहारः स प्रयोजनमस्येति सांव्यवहारिकप्रत्यक्षम्। (प्रमेयरत्नमाला, 2/5), a kind of
pratyaksa. सांशिः, संसि, पुं० म्लेच्छ, unsincere. सांशयिक, संसइग, वि० [संशय + ठक्] सन्दिग्ध,
संदेह होना, अनिश्चित, doubtful, uncer
tain, irrestolute. सांशयिकमिथ्यात्वम्, संसइग-मिच्छत्त, नपुं० सर्वत्र
संदेह बना रहना, being all time doubt. सांसारिक, सांसारिग/संसारिअ वि० [संसार + ठक्]
संसार, सम्बन्धी, लौकिक, भौतिक इहलोक,
सम्बन्धी, wordly, mundane. सांसारिकसौख्यं, संसारिग-सोक्खं, वि०
सातावेदनीयजन्य सुख, worldly joy. सांसिद्धिक, संसिद्धिग, वि० [संसिद्धि + ठन्],
प्राकृतिक, सहज, स्वाभाविक, अन्तर्हित, existing, naturally, innate, effected
mutually. सांस्थानिकः, संठाणिगो, पुं० [संस्थान + ठञ्]
समानदेशीय, एक ही देश का निवासी, a fel
low-countryman. सांस्त्राविणम, संसाविणं, नपुं० [सम् + सु + णिनि
+ अण] सामान्य प्रवाह, सरिता, ageneral
flow, stream, river. साहनिक, सांहणिग, वि० [सहनन + ठक्] शारीरिक,
कायिक, शरीर सम्बन्धी, bodily, corpo
real. साकम, सागं, अव्य० [सह + अकृति] समर्थ के
साथ, साथ मिलकर, with, together with,
For Private and Personal Use Only