________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1555
सन्दीपनं, संदीवणं, नपुं० [सम् + डीप् + णिच् +
ल्युद], • प्रज्वलित करना, सुलगाना,
inflamming. सन्दीपनः, संदीवणो, पुं० कामदेव का एक बाण,
___arrows of cupid. सन्दीप्त, संदित्त, वि० [सम् + डीप् + क्त], •
प्रज्वलित किया हुआ, सुलगाया हुआ, inflammed, • उत्तेजित, उद्दीपित, ex- cited, stimulated, • भड़काया हुआ,
उकसाया हुआ, instigated, prompted. सन्दुःख, संदुह, वि० दुःख युक्त, painful. सन्दुष्ट, संदुट्ठ, भू०क०कृ०, [सम् + दुष् + क्त]
कलुषित किया हुआ, मलिन किया हुआ, polluted defiled, • दुष्ट, दुर्जन, vicious,
wicked. सन्दूषणं, संदूसणं, नपुं० [सम् + दूष् + णिच् +
ल्युट्], दोष, दूषण, defiling, • मलिनता, मल, fault, defect, . भ्रष्ट करना, विषाक्त
करना, violating, corrupting. संदृश संदिस, सक० देखना, भली प्रकार से अवलोकन
करना, to see. सन्देशः, संदेसो, पुं० [सम् + दिश् + घञ्],• सूचना,
समाचार, information, news tidings, • ज्ञातव्यपलेश, message, • आज्ञा, आदेश, order, • रहस्य निवेदन, the subjec of a
message. सन्देशनः, संदेसणो, पुं० दूत, संवाहक, messanger. सन्देशगत, संदेसगअ, वि० आदेश को प्राप्त हुआ,
gone to order. सन्देशदायक, संदेसदायग, पुं० सन्देश देने वाला,
समाचार देने वाला, सूचक, messenger. सन्देशपदं, संदेसपद, नपुं० वृत्त प्रेषण, प्रेम प्रेषण,
प्रेम परक सूचना, message of lovely. सन्देशवाच, सदेसवाग, पुं० समाचार, वृत्तप्रेषण,
news, tidings. सन्देशहरः, संदेसहरो, पुं० दूत, संदेशवाहक,
messanger. सन्देशिन्, संदेसि, वि० समाचार देने वाला, वृत्तप्रेषण
करने वाला, messanger.
सन्देहः, संदेहो, पुं० [सम् + दिह् + घञ्] संशय,
शंका,doubt, suspence,• संदेहालंकारजिसमें दो समान वस्तुओं की घनिष्ठता के कारण भ्रान्ति से एक वस्तु को अन्य वस्तु समझ लिया जाता है। 'संसदेहस्तु भेदोक्तौ तदनुक्तौ च संशयः', (काव्य० 10), regarded as a
figure of speech. सन्देहधारि,संदेहधारि, वि० संशय धारक,शंका धारक,
taker of doubt, • अच्छे शरीर का धारक - 'समित्तिम्यगू पस्य देहस्य शरीरस्य
धारकेणेति'। सन्देहप्रतिकारि,संदेहपडियारि, वि० संशय निवारक,
impedimenter of doubt. सन्देहालङ्कारः, संदेहालंकार, पुं० सन्देह अलंकार,
संशय अलंकार, a figure of speech, इदमेतदिदं वेति साम्याबुद्धिर्हि संशयः। हेतुभिर्निश्चयः सोऽपि निश्चयान्तः स्मृतो यथा।। (वाग्भटालङ्कार 4/78), किमिन्दिराऽसौ न तु साऽकुलीना, कला विधोः सा नकलङ्कहीना। रतिःसतीयं न तु सा त्वदृश्या, प्रतर्कितं राजकुलैः
स्विदस्याम्।। (जयो० 5/78)। सन्दोहः, संदोह, पुं० [सम् + दुह + घञ्],• दुहना,
निकालना, दूध दुहना, milking, • किसी वस्तु की समष्टि, समुच्चय, the whole quantity of any thing, • ढेर, राशि, संघात, समूह, heap, mass, • संदोहन,
प्रकटन, assemblage. सन्द्रावः, संदावो, पुं० [सम् + 2 + घञ्], प्रत्यावर्तन,
भगदड़, परावर्तन, flight, retreat. संध, संध, सक० सन्धान करना, mixing. संधारणशील, संधारणसील, वि० धारण करने वाले,
taking. सन्धा, संधा, सक० धारण करना-सन्दधत्, to take. सन्धा, संधा, स्त्री० [सम् + धा + अङ् + यप्], •
साहचर्य, मिलाप, मेल, union, association, • प्रगाढ़ सम्बन्ध, close, connection, • स्थिति, दशा, state, condition, • सीमा, limit, boundary, • प्रतिज्ञा,
For Private and Personal Use Only