________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1397
एवं कर्मेन्द्रियों का कार्य शिथिल पड़ गया हो! जिसके हाथ, पैर अवस्था विशेष के कारण शिथिल होने से समुचित काम न कर सके, (हित० 49),• बड़ा, महत्, विशाल, seniors, great, large wise old in age, .
बुद्धिमान्, विद्वान्, teacher. वृद्धः, वुड्डो, पुं० बूढ़ा व्यक्ति, • योग्य व्यक्ति, •
आदरणीय व्यक्ति, old man, capable
person, respected person. वृद्धं, वुड्ड, नपुं० गुग्गुल, Gugulu, a medicine. वृद्धकाकाकः, वुड काकागो, पुं० पर्वतीय कोवा,
mountain crow. वृद्धद्वारा, वुड्डादारा, पुं० वृद्धपुरुष, old man. वृद्धनाभिः, वुड्डणाहि, स्त्री० स्थूलकाय, मोटे पेट वाला,
___fat body. वृद्धपरम्परा, वडपरंपरा, स्त्री तीर्थसम्भव। वृद्धभावः,वुडभावो, पु० बुढ़ापा, वृद्धापन, old age. वृद्धवाहनः, वुड्डिवाहणा, पुं० आम्र तरु, a tree of
mango. वृद्धशशकः, वुड्ससगो, पुं० बूढा खरगोश, old
_hare. वृद्धशासनं, वुड्डसासणं, नपुं० वृद्धजन की आज्ञा,
order of old man. वृद्धश्वश्रू, वुड्डससू, स्त्री० बूढ़ी सास, old mother
in law. वृद्धसमयः, वुद्धसमयो, पुं० काव्यशास्त्र, poet text. वृद्धसूत्रकं, वड्डसुत्तगं, नपुं० कपास का गाला, इन्द्रतूल,
cotten mass. वृद्धा, वुड्डा स्त्री० [वृद्ध + यप्] बूढ़ी स्त्री, old
___woman. वृद्धानुपेयः, वुड्डाणुपेओ, पुं० वृद्धों की सेवा, served
old man. वृद्धावस्था, वुड्डावट्ठा, स्त्री० बुढ़ापा, वृद्धपना, old
age. वृद्धावस्थापन्न, वुड्डावछापण्ण वि० धवल, कर्चक।
oldestclean वृद्धिः, वुड्डि स्त्री० [वृध् + क्तिन्] उत्कर्षभुवि
धुतोऽग्रविधिगुणवृद्धिमान् सपदि तद्धितमेव कृतं भजन, • विकास, उन्नति, प्रगति, परिवर्धन,
growth,• लाभ, वस्तुगत, अंशलाभ,prosperity, • सम्वर्धन, बढ़ोत्तरी, growthness, • सूद, सूदखोरी,property growth living on interest, . कलावृद्धि, चन्द्रवृद्धि, growth of moon, • समृद्धि, wealth, growth, • समुदय, समुच्चय, ढेर, collection, • स्वरो की वृद्धि - अ +इ=ए,elongation of a vowel, आ + ए = ऐ, आदि। गुण एव अदेङ, वृद्धिरेप् आदैग, तयो सिद्धिरपि (जयो० वृ० 1/31), अ + ए = ए तव + एव = तवैव आ + ए = ऐ तथा + एव = तथैव अ + ऐ - ऐ महा + ऐश्वर्यम् - महैश्वर्यम्। अ + ओ औ उष्ण + ओदनम् - उष्णौदनम्। अ + ओ = औ गंगा + ओघः - गंगोषः। अ + औ= औ कृष्ण औकण्ठ्यम् कृष्पोतकण्ठ्यम्। आ + औ = औ महा + औषधम् - महौषधम्, • 'पाणिनीयव्याकरणसमुक्त्वामक्षरशो' (जयो० 20/74), 'गुणश्च वृद्धिश्च गुणवृद्धी व्याकरणशास्त्रोक्तोक्ते संज्ञो तद्वान् उक्तिविदा वैयाकरणानां पूज्यपात्रामाचार्यवों जैनेन्द्रव्याकरणकर्ता महाशय इव कथितः' (जयो० ७०
1/95) वृद्धिंगत, वुड्डिगअ, वि० वृद्धि को प्राप्त हुआ,geted
__of growth. वृद्धिजीवनं, वुड्डि जीवणं, नपुं० साहूकारी, सूदखोरी, ___living on interest. वृद्धिद, वुड्डिद, वि० समृद्धि को उन्नत करने वाला,
being wealth growth. वृद्धिपत्रं, वुड्डिपत्तं, नपुं० उस्तरा, knife. वद्धिमान, वडिमाण, वि० उत्कर्षशील, growthful. वृद्धिशील, वुड्डिशील, वि० बढ़ने वाला,
___growthful. वृद्धिसंधि, वुड्डिसंधि, स्त्री० संधि का एक भेद, जिसमें
ह्रस्व अ, दीर्घ आ के पश्चात् ए या ऐ होने पर 'ऐ' और ह्रस्व 'अ' एवं दीर्घ 'आ' बाद ओ या
ओ होने पर औ' हो जाता है। वृद्धिरेप, औदग', elongation of vowel.
For Private and Personal Use Only