________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1139
sentative man, • कुलकर, kulkar, • चौदह कुलकरों में अंतिम कुलकर नाभिराय को मनु कहा जाता है। क्योंकि उन्होंने सर्वप्रथम कुल परम्परा के लिए श्रेयस्कर एवं जीवन जीने की पद्धति का कथन किया था, in successive progenitors, as protisurtu, sanskrit etc., • प्रतिश्रुति, सन्मति, क्षेमंकर, क्षेमंधर, सीमंकर, विमलवाहन, चक्षुष्मान्, यशस्वी, अभिचन्द्र, चन्द्राभ, मरुदेव, प्रसेनजित् और नाभिराय से चौदह कुलकर हैं। जिन्हें मनु कहा गया। विस्तार के लिए तिलोय (पं० 4/428) से 510 तक), महापुरुष, great person, मानवजाति, mankind, prayer, प्रार्थना,
विचार। मनुजः, मणुजो, पुं० मनुष्य, मानव, मनु, man,
mankind, manu, descendant of manu, • मनुष्यजाति, नरवर्ग, सुमना मनुजो यस्या महिला सारसालया। मानुषीसु मैथुनसेवकाः
मनुजा नाम। (धव० 13/39) मनुजपतिः, मणुजवइ, पुं० नृप, राजा, king. मनुराजन्, मणुजराओ, पुं० अधिपति, लोकपति, नृपति,
king. मनुजलोक, मणुजलोओ, पुं० मनुष्य लोक, man
world-world of man. मनुजाति, मणुजाइ, स्त्री० मनुष्य पर्याय, मनूनां
कुलप्रवर्तकाणां जातौ समन्वये। (जयो० 12/84),
a caste of man. मनुजाधिपः, मणुजाहिवा, पुं० राजा, नृप, king. मनुष्यः, मणुस्सो, पुं० [मनोरपत्यं यक् सुक् च], •
मनुज, मानव मनु - 'क्षौद्रं किलाक्षुद्रमना मनुष्यः किमु सञ्चरेत्।' man, • नर, मर्त्य, पशुष्विव
मनुष्येषु, निद्राभी, रतिजग्धयः। मनुष्य क्षेत्रं, मणुस्सखेत, नपुं० मनुष्य लोक, world
of man. मनुष्यगतिः, मणुस्सगइ, स्त्री० मनुजगति, मानव पर्याय,
जो कर्म मनुष्य को सब अवस्थाओं की उत्पत्ति का कारण है 'मनसा निपुणाः, मनसा उत्कटा इति वा मनुष्याः, तेषां गतिः मनुष्यगतिः', (धव०
1/202, 203), gone of man, kind of
man, great mindful man. मनुष्यजातिः, मणुस्सजाइ, स्त्री० मनुजता की प्राप्ति,
मनुज जन्म। born of man. मनोगुप्तिः, मणोजाइ, स्त्री० मन को वश में करना,
मनोगत राग को हटानामनसो गुप्ति मनोगुप्तिः।
preserved in mind. मनुष्यता, मणुस्सआ, वि० मानवीयता, humanity. मनुष्यदेवः, मणुस्सदेवो, पुं० नृप, राजा, king. मनुष्यधर्मः, मणुस्सं धम्मो, पुं० मानव कर्त्तव्य, what मनुष्यधमः, मणुस
ought to be done man, duty of man. मनुष्यधामः, मणुस्स धामो, पुं० मनुष्य क्षेत्र, place
of man. मनुष्यमात्र, मणुस्समेतं, नपुं० नरमात्र, only man. मनुष्यलोकः, मणुस्सलोओ, पुं० मनुष्य क्षेत्र, world
of man. मनुष्ययोनिः, मणुस्सजोणि, पुं० मनुज जाति की
उत्पत्ति, born of man caste. मनुस्मृति, मणुस्सरइ, स्त्री० एक धर्म ग्रंथ, a text of
religion. मनोक्षनिग्रहकर, मओक्ख-णिग्गहयर, वि० संवशिन्,
वश में किया गया, मन की शक्ति, आकृष्ट,
power of mind. मनोजः, मणोजो, पुं० मन का ओज, मन की शक्ति, ___power of mind, कामदेव, cupid. मनोजन्मनिदेशः, मणोजम्मणिदेसो, पुं० पाणिग्रहण
संस्कार, कामदेव का निर्देश, related to the
marriage order of cupid. मनोजन्मन्, मणोजम्म, वि० मनोजात।• मन से उत्पन्न
311, born with mind. मनोजन्मन्, मणोजम्मो, पुं० कामदेव, मनोजराज,
cupid. मनोजिघ्र, मणोजिअ, वि० मन को जीतने वाला,
gussing the thought. मनोजित्, मणोजिअ, वि० मन को जीतने वाला, ___victoring of mind. मनोजित, मणोजिइ, पुं० कामदेव, cupid. मनोज्ञ , मणुण्ण, वि० सुहावना, प्रिय, मनसा ज्ञायन्ते
अनुकूलतया, सुंदर, मृदु, charming beautiful, • अभिरूप, लोक सम्मत, desirable.
For Private and Personal Use Only