________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
671
तोय, तोअं,[Vतु be strong'] न० जल; water.
-कणः तोअकणो पुं० बूंद; drop of water. तोयकर्मन, तोअ-कम्म, न० हाथ पैर धोना,
मृतक-तर्पण; ablution of the body with water, libations of water to
the deceased. तोयकर्मान्तिक, तोअकम्मितिग, वि० त्रि०
पानीयकर्माधिकृत; man in charge of
drinks. तोयकृच्छ, तोयकिच्छं, न केवल जल पर रहने का
व्रत; taking nothing but water for a fixed period of time. -गर्भ, तोयगब्भ, पुंन० पानी भरा नारियल; coconut. -ज, तोयज, न० = जलज or जलेज, -डिम्भ,
तोअडिब्भ, पुं० ओला; hail तोयद, तोयदो, पुं० जलद - तोयधरः, तोयाधारः,
तोयमुच्, तोयवाहः - निधि, तोयणिहि, पुं० समुद्र, जलधि, तोयधिः, तोयराशिः तोयराट्; an
ocean. तोयनीवी, तोयणीवि, स्त्री० धरती; earth, ocean
girdled = चतुः समुद्रान्ता तोयपात, तोअपाउ, पुं० वर्षा; rain = तोयोत्सर्गः तोयमल, तोयमल, न० समुद्री झाग; sea-frog.
'फेनडिम्भ' तोयसूचक, तोअसूचग, पुं० मेंढक; frog =
तोयसपिंका तोयाञ्जलि, तोअज्जालि, पुं० निवापाञ्जलि, पितृ-तर्पण;
anjali filled with water offered to
the dead तोरण, तोरणं, [Vतुर् त्वरणे'] पुंन० महराब, बहिर,
बाह्य दरवाजा, मकान की चार-दीवारी में एक दरवाजा, डाट-दार दरवाजा; arch, outer door, arched door-way. -म, तोरणं, गरदन; neck. -ण: तोरणो, पुं० शिवःepithet
of Siva. तोरणमाला, तोरणमाला, स्त्री० वंदनवार; door
wreath. तोरणस्फटिक, तोरणफलिह, वि० त्रि० धृतराष्ट्र द्वारा
बनाये गये सभाभवन का नाम; a court
building built with the order of Dhịtarăstra for the plot of
gambling. तोरणस्रज्, तोरणस्सज, स्त्री० बन्दनवार; door
wreath. तोरणालि, तोरणालि, स्त्री० तोरणमाला Door
wreath. तोलक, तोलग, [Vतल उन्माने] (1) पवि० तोलने
वाला; one who weighs. (2) पुंन० सोने का माप-विशेष; particular weight of
gold or silver. तोलिका.तोलिगा.निरीक्षण स्तम्भ के चारों ओर खिंची
दीवार;a wall round a watch tower. तोल्य, तोल्ल, वि० त्रि० तोलनीय; to be weighed. तोष, तोस, [Vतुष् 'प्रीतौ'] पुं० तुष्टि; satisfaction.
-क वि० त्रि० संतुष्ट करने वाला; causing pleasure or satisfaction. -ण, तोसण, (1) वि० वि० संतुष्ट करने वाला; satisfying. (2) -णम्, तोसणं, न० संतुष्ट करना; act of
satisfying or delighting. तोषद, तोसद, वि. त्रि० तुष्टिकर satisfying. तोषलम्, तोसलं, न० मूसल, गदा; a club. तोसल, तोसलो, पुं० प्राचीन एक जाति; a race of
people. तौतातित, तोआइअ, वि० त्रि. तुतातित का रचा;
taught or comoposed by Tutatita
= Kumarila. तौतिक, तोइओ, पुं० मोती की सींप में रहनेवाला
घोंघा; a pearl oyster. तौम्बरव, तुंबरवं, न० तुम्बुरु और शिव की कथा
story of Tumburu and Siva. तौरङ्गिक, तोरंगिओ, पुं० तुरंग अर्थात् घोड़े का सवार;
horseman. तौरायणिक, तोराअणिग, [तरायणां वर्तयति] वि०
त्रि० तुरायण करने वाला; one who performs the Turāyaṇa sac rifice
lasting one year. तौर्य, तोरिओ/तूरिओ, [तर्ये भवम] न० बाजे की
For Private and Personal Use Only