________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
659
तिलहोम, तिलहोमो, पुं० तिलों से हवन करना; a
sacrifice performed with oblation
of tilas. तिलांश, तिलसो, पुं० तिल के बराबर जगह;apiece
of land as small as a tila. तिलोच्चिति, तिलोच्चिइ, [-ल+ उ-] स्त्री०
तिलनिचय, तिलों की रास या ढेर; heap of
tilas after winnowing. तिलोत्तमा, तिलोत्तमा, स्त्री० एक अप्सरा; name of
an Apsarās. A name of woman. तिलोदक,तिलोदग,न० तिल-मिला जल, तर्पण-जल;
water mixed with tilas (as an
oblation). तिलोदरी, तिलोदरी, स्त्री० कृशोदरी; slender
waisted = संगृहीतमध्या तिलौदन, तिलोदणं, न० तिलमिला भात; rice
mixed with sesamum. तिल्य, तिल्ल, (1) वि०वि० तिलों के लिये अच्छा;
suited for tilas.(2)-म, तिल्लं,न. तिलों
का खेत; sesamum field. तिष्ठद्गु, तिट्ठदगु, क्रिवि. उस समय जब कि गौएं दूध
के लिये खड़ी हों; at the time when cows
stand for milking. तिष्य, तिस्सो, पुं० न० नक्षत्र; The asterism
Tisya. -म् तित्सं, न० कलियुग; Kaliyuga.
पुं. शिव; Siva. तिष्यक, तिस्सगो, पुं० पौष; the month Pausa. तिष्यफला, तिस्सफल स्त्री० आंवला; Emblica
___Myrobalna. तिरस, तिस्स, [त्रि का स्त्री०] तीन; three (fem) तिक्ष्ण, तिक्खण, [Vतिज्; तीक्ष्णीयांस्] (1) वि०
त्रि० तीखा, तीता, पटु, चरपरा, पैना, कटु, बहुत गरम, कठोर, सख्त, आत्मत्यागी; sharp, pungent, strong, bitter, harsh, very hot, hard, self-sacrificing. (2) -म्, तिक्खणं, न० समुद्री नमक, विष, लोहा युद्ध sea-salt, poison, iron, battle. -BUTI कठोर वचन; sharp language. -म् न० ।
इस्पात, लोहा; steel, iron. तीक्ष्णकन्द, तिक्खणकंदो, पुं० प्याज; onion.
तीक्ष्णकर, तीक्ष्णकिरण, तिक्खणयर तिक्खण-किरण
पुं० सूर्य; Sun. तीक्ष्णकर्मन, तिक्खण-कम्म, (1) वि० त्रि० तेजतर्रार,
चुस्त, क्रियाशील, active, zealous. (2) -मा, तिक्खकम्मां, पुं० तलवार; sword =
तीक्ष्णमार्गः, तीव्रमार्गः तीक्ष्णगन्धक, तिक्खणगंधगो, पुं० सहजना; resin
of the Boswellia Thurefera. तीक्ष्णगु, तिक्खणगु, पुं० सूर्य; sun. तीक्ष्णतण्डुला, तिक्खणतुंडला, स्त्री० पीपल; long
pepper. तीक्ष्णता, तिक्खणदा, स्त्री० तेजी, तेज, मिजाज;
sharpness, disposition to anger. तीक्ष्णत्व, तिक्खणतं, न० तीखापन, तेजी, ऐनापन,
प्रचंडता; sharpness. तीक्ष्णदण्ड, तिक्खणदंडो, वि० त्रि० कड़ी सजा
देनेवाला; directing harsh
punishment. तीक्ष्णदंष्ट्र, तिक्खणदटुं, [क] (1) पुं० तेंदुआ,
leopard. (2) वि. त्रि० तेज दांतों वाला;
having sharp teeth. तीक्ष्णधार, तिक्खिणधार, (1) वि० त्रि० पैनीधार
वाला; sharp edged. (2) -र:
तिक्खिणधारो, पुं० तलवार; sword. तीक्ष्णप्रिय, तिक्खणपिओ, पुं० तोता; parrot. तीक्ष्णपुष्प, तिक्खप्फापुष्फा, स्त्री० लौंग, cloves. तीक्ष्णपुष्पा, तिक्खणपुप्फा, स्त्री० लौंग या केवड़े का
वृक्ष; tree of clove tree of Ketaka. तीक्ष्णबुद्धि, तिक्खणबुद्धि, वि० त्रि० अतिबुद्धिमान;
sharpwitted. तीक्ष्णरश्मि, तिक्खणरस्सि, पुं० सूर्य, sun =
तीक्ष्णकरः, तीक्ष्णांशुः, तीक्षणर्चिस्, तीक्ष्णद्युतिः। तीक्ष्णरस. तिक्खणरसो, पुं० विष; poison. तीक्ष्णवक्त्र, तिक्खणवत्त, वि० त्रि० पैनी नोक वाला
(at), sharp pointed. तीक्ष्णवाक, तिक्खणवाग, वि. त्रि० कठोर वचन
बोलनेवाला; using hard language. तीक्ष्णवृषण, तिक्खणवसणो, पुं० बड़े अण्डकोशों
वाला; strong testicled, name of a bull.
ed.
For Private and Personal Use Only