________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
127
यह प्राकृत के राष्ट्र भाषा होने पर यह जन भाषा बनी। Wrong expression, disease, being no respect, faulted • हिन्दी भाषा का विकास इसी अपभ्रंश से हुआ। • अभीर भाषा। लोक भाषा, देशी, भाषा इसका प्रयोग ई० पू० की प्रथम शताब्दी से प्राप्त होने लगा था, भरतमुनि के नाटयशास्त्र में इसे उकार बहुला कहा गया। इसमें छठी शती से काव्य सृजन होने लगा था, यह साहित्यिक भाषा बनी। इसमें हजारों हस्तलिखित पांडुलिपियाँ हैं, जिन्हें संपादित कर भारतीय संस्कृति के अनुपम रत्न उपस्थित किए जा सकते हैं। A language who menifestation of ancient Hindi indo-Aryan speech at the stage succeeding that of the
Prakritis अपभ्रंशवेदिन्-अवभंस-वाइ (वि०) अस्पष्टवादी
लोकभाषा से जुड़ा हुआ। Connected with
to be respected by people अपमर्षणम्-अवमस्सणं (नपुं०) लूटना, अपहरण
करना। Taken away अपमः-अवमो (पु०) चमक, कान्ति। कान्तिवलय,
चक्राकार चवलता। Light, arounded of
brightness अपमर्दः-अवमद्दो (पु०) धूल, रज। dirt. Dust,
what is swept away. अपमर्श:-अवमस्सो (पु०) छना, स्पर्श करना।
Touching, grazing. अपमानम्-अवमाणं (नपुं०) तिरस्कार, अवज्ञा।
Despite. Desrespect, dishonour
अपमानितअवमाणिअ (वि०) तिरस्कृत, अवज्ञा युक्त। मानभंग
किया गया। Dishonoured अपमृत्यु-अर्वामेच्चु (पु०) मरण, घात । हानि।
Dead, fault अपमल-अवमल/ओमल (वि०) मल रहित To
cleanse अपमार्ग-अवमग्ग/ओमग्गो (पु०) लघुमार्ग अपथ,
लघुपथ, तंगगली, संकरा पथ Side way
Low way अपमार्जनम्-अवमज्जणं (नपुं०) मांजना, साफ
करना। स्वच्छ करना। wiping away
Cleansing puring अपमृषित-अवमिसिअ (वि०) अस्पष्ट धूमिल।
Dustful, uncleansed, obscure. अपयशस्-अवजस (नपुं०) अकीर्ति, कलंक
Dishonour, ill-repute. अपयश-परिणति-अवजसपरिणइ (स्त्री०) अकीर्ति
का फल, अपकीर्ति का कारण। Cause of
dishonour अपयानम्-अवजाणं (नपुं०) भागना, पलायन करना,
दूर होना। हटना। going away.
Departing, removing अपयोग:-अवजोगो (पु०) दुरुपयोग, अपव्यय, हानि
करना, समुचित, लाभ न लेना। Improper
spending, improper use अपर-अवर (वि०) दूसरा, अन्य और unrivalled.
• अद्वितीय, अनुपम, उत्कृष्ट, श्रेष्ठ, अनुतर, इतर, अतिरिक्त। णो परो-अपरो। परो ति अद्वितीय। Another, unequalled, best, left
over, unsurpassed अपरक्त-अप-रत्त (वि०) रक्त हीन • विरक्त, विराग,
युक्त। Redless, passion less अपरंच-अवरंच (अव्य०) फिर भी, तथा भी, अन्य
तरह भी। Some other, from some
other अपरति:-अवरइ (स्त्री०) विरति। विरमण, दूर रहना।
राग का अभाव। कामासक्ति रहित। Lead away, removing, enmity,
sisaffection अपरत्व-अवरत्त (वि०) विपरीतता। अल्प-बहुत्व की
अपेक्षा पर और अपर होते हैं। विपरीत अधर्म अपर हैं। Not discriminated,
reverseful, acting reversely अपरथा-अवरहा (अव्य०) और तरह से ।
Elsewhere, from some other
For Private and Personal Use Only