SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 700
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 691 ) प्रायः [प्र+अय / घा] 1. अपगमन, बिदायगी, जीवन प्रायो गच्छति यत्र भाग्यरहितस्तत्रब यान्त्यापदः-- भर्त. से प्रयाण 2. आमरण अनशन, व्रत रखना, किसी 2 / 93 2. सर्वथा, अधिकतर, संभवतः, कदाचित इष्ट सिद्धि के लिए खाना पीना छोड़ कर धरना देना, ... तव प्राज प्रसादाद्धि प्रायः प्राप्स्यामि जीवितम् (प्रायः 'आस' 'उपविश' आदि शब्दों के साथ, दे० नी० --- महा। प्रायोपवेगन 3. बड़े से बड़ा भोग, अधिकांश अवस्था प्रावाणिक, प्रायात्रिक (वि.) (स्त्री० की) [ प्रयाण 1. अधिकता, बहतायत, प्रचुरता 5. जीवन की एक ! +ठक, प्रयात्रा-+ठक ] यात्रा के लिए आवश्यक दशा, विशे० (समास के अन्त में लग कर 'प्राय' का या उपयक्त / अनुवाद निम्नांकित होता है (क) अधिकांश में, बहुधा, प्रायिक (वि.) (स्त्री० की) / प्राय+ठक ] प्रचलित, अधिकतर, लगभग, तकरीबन,-पतनप्रायौ गिरने वाले, / सामान्य / मतप्रायः लगभग मरा हुआ, मरने से जरा कम, प्रायुद्धेषिन् (पुं०)| प्रायधि हेषते-पायधहेष-+-णिनि 1 तकरीबन मरा हुआ या (ख) से युक्त, समृद्ध, भरा | घोड़ा। हुआ, अत्यधिक, प्रचुर कष्टप्राय शरीरम् उत्तर 1, ! प्रायेण (अव्य०) [ करण] 1. अधिकतर, साधारण शालीप्रायो देशः पंच० 3, कमलमोदप्राया बनानिलाः नियम के अनुसार प्रायेणते रमणविरहेष्वङ्गनानां ...-उत्तर० 3 / 24, सुगन्ध से भरा हुआ या (ग) के ! विनोदाः-- ,मेघ, प्रायेण सत्यपि हितार्थकरे विधौ हि समान, मिलता-जुलता - वर्षशतप्रायं दिनम्, अमृत- श्रेयांसि लब्धुमसुखानि विनान्तरायः-- कि० 5 / 49, प्रायं वचनम् आदि। सम०-- उपगमनम्, उपवेशः कु० 3 / 28, ऋतु० 6 / 23 / / --उपवेशनम, उपवेशनिका, बिना खाये पीय धरना / प्रायोगिक (वि.) (स्त्री०-रम) [प्रयोग+ठक ] देना और इस प्रकार मरने की तैयारी करना, आमरण . भार इस प्रकार मरनका तयार पारला, आमरण 1. प्रयक्त 2. प्रयज्यमान। अनशन--- मया प्रायापवशन कृत विान पच० 4, . प्रारब्ध (भ० क० कृ०)| प्र---आ-+रभक्त आरंभ प्रायोपवेशनमतिर्नपतिर्बभव रघु० 8194, प्रायोप- किया गया. शुरू किया गया,-ब्धम् 1. जो शुरू किया वेशसदशं व्रतमास्थितस्य-वेणी० 3119, उपेत गया है, व्यवसाय 2. भाग्य, नियति / (वि०) बिना खाये रहकर मत्य की बाट जोहने प्रारब्धिः (स्त्री) | प्र+आ+रभ-+-क्तिन् ] 1. आरंभ वाला, उपविष्ट (वि०) आमरण अनशन करने वाला, शुरू 2. खूटा जिससे हाथी बांधा जाय, हाथी को -दर्शनम् सामान्य घटनातत्त्व / बांधने के लिए रस्सी। प्रायणम् प्रअय् ल्युट्] 1. प्रवेश, आरंभ, शुरू / प्रारम्भः / प्र-आ+रम् - घज मुम् ] आरंभ, शुरू 2. जोवनपथ 3. ऐच्छिक मृत्यु मनु० 9 / 323 --प्रारम्भऽपि त्रियामा तरुणयति निज नीलिमानं 4. शरण लेना। वनेषु - मा० 5 / 6, रघु० 1019, 18 / 49 2. व्यवप्रायणीय (वि०) प्र |-अय+अनीवर] परिचयात्मक, साय, काम साहसिक कार्य, आगमैः सदशारम्भः आरंभिक, दीक्षात्मक,-~-यम सोमयाग का प्रथम दिन / प्रारम्भसदशोदय:-रघु० 1215. फलानुमेयाः प्रारम्भाः प्रायशस् (अव्य०)[प्राय-- शस्] बहधा, अधिकतर, अधिकांश संस्काराः प्राक्तना इव...-२० / में, सर्वथा-आशाबन्धः कुसुमसदृशं प्रायशो ह्यङ्गनाना प्रारम्भणम् प्र+आ+रम् -- ल्युट, मुम् ] आरम्भ करना, सद्य:पाति प्रणयिहृदयं विप्रयोगे रुणद्धि --- मेघ० 10 / / शुरू करना। प्रायश्चित्तम्, प्रायश्चित्तिः (स्त्री०) प्रायस्य पापस्य- प्रारोहः [प्ररोहण ] अंकुर, अंखुवा, किसलय, दे० चित्तं विशोधनं यस्मात् ब० स०, नि० सूट] प्ररोह / रशाध, पापानष्कृति, क्षातपूति, पाप से निस्तार। प्रार्णम् / प्रकृष्ट मणम्-प्रा० स०] मख्य ऋण / पाने के लिए धार्मिक साधना---मातुः पापस्य भरतः / प्रार्थक (वि.) (स्त्री०-थिका) | प्र-अर्थ-- एल] प्रायश्चित्तमिवाकरोत् रघु० 12 / 19 (प्रायो नाम पूछने वाला, मांगने वाला, प्रार्थना करने वाला, तपः प्रोक्त चितं निश्चय उच्यते, तपोनिश्चयसंयोगात् : निवेदन करने वाला, अनुरोध करने वाला, इच्छा प्रायश्चित्तमितीयंते हेमाद्रि) 2. संतोष, सुधार। करने वाला, कामना करने वाला,-क: आवेदक, प्रायश्चित्तिन, (वि.) [प्रायश्चित-इनि जो पापों का प्राथीं। परिशोध करे। . प्रार्थनम, ना [प्र+अर्थ ल्यट् ] 1. याचना, अनुरोध, प्रायस् (अन्य ) [प्रअय / असुन् | 1. अधिकतर, बहुधा, प्रार्थना, निवेदन ये वर्धन्ते धनपतिपूरः प्रार्थनादुःख साधारणतः, अधिकांशतः, प्राय: प्रत्ययमाधत्ते भाजः-भर्त० 3 / 47 2. कामना, इच्छा-लब्धावस्वगुणेषत्तमादरः कु०६।२०, प्रायो भत्यास्त्यजति काशा में प्रार्थना, या---न दुरवापेयं खल प्रार्थना-श० प्रचलितविभवं स्वामिन सेवमाना: मद्रा० 4 / 21, 1, उत्सपिणी खलु महतां प्रार्थना-श० 7, 7 / 2 For Private and Personal Use Only
SR No.020643
Book TitleSanskrit Hindi Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVaman Shivram Apte
PublisherNag Prakashak
Publication Year1995
Total Pages1372
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy