Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 83

चित्रित
fafa a. 1 Variegated, spotted. -2 Painted. चित्रिन् (णी /- ) [चित्र-निमि चित्र-अस्त्यर्थे इनि वा ] 1 Wonderful. -2 Variegated. -3 Having variegated (black and gray ) hair.
a.
fa 8 U. 1 To feel wonder. -2 To adorn, embellish.
चित्रीकरणम्, -कार: Wonder, surprise चित्रीकृत a Painted, embellished.
चित्रीयते Den. A. 1 To cause wonder, to be n object of wonder; एवमुत्तरोत्तर भावश्चित्रीयते जीवलोकः Mv. 5;
Bk. 17. 64; 18. 23. -2 To wonder.
चित्र्य a. To be honoured or worshipped.
चिन्त् 10 U. ( चिन्तयति - ते, चिन्तित ) 1 To think, consider, refoot [ponder over Pt.1 चितव तावत्केनापदेशेन पुनराश्रमपदं गच्छामः S. 2. -2 To think of, have an idea of, bring before the mind; तस्मादेतत् ( वितं ) न चिन्तयेत् H. 1; तस्मादस्य वधं राजा मनसापि न चिन्तयेत् Ms. 8. 381; 4.258; Pt. 1. 135; Ch. P. 1. - 3 To mind, take care of, look to; तातस्त्वां चिन्तयिष्यति S. 4.; cf. also R. 1.64; U 1.19. -4 To call to mind, remember. -8 To find out, devise, discover, think out; कोऽप्युपायश्विन्त्यताम् H. 1. 8 To regard a esteem. -7 To weigh, discriminate. -8 To discuss, treat of, consider.
चिन्तक a. [] Thinking upon reffecting on (at the end of comp); as दैव an astrologer; उपाय
चिन्तनम् ना [[चित्-भावे युट्] 1 Thinking, thinking of, having an idea of; मनसाऽनिष्ट चिन्तनम् Ms. 12.5. -2 Thought, reflection. -3 Anxious thought.
चिन्ता [चित्-भावे अ] 1 Thinking thought. 2 Sad or sorrowful thought, care, anxiety; चिन्ताजडं दर्शनम् S. 4.5; 80 वीतचिन्तः 12 -3 Reflection, consideration ; किं पुनश्चिन्तायाः प्रयोजनम् ŚB on MS. 4.1.25 - 4 ( In Rhot. ) Anxiety, considered as one of the 33 subordinate feelings; ध्यानं चिन्ता हितानाप्तेः शून्यताश्वासनापकृत् S. D. 201. -Comp. -आकुल a full of care, disturbed in mind, anxious. कर्मन् n. nxiety. पर a. thoughtful, anxious. -मणिः 1 a fabulous gem supposed to yield to its possessor all desires, the philosopher's stone; काचमूल्येन विक्रीतो हन्त चिन्तामणिर्मया śānti 1. 12; अपि चिन्तामणिचिन्तापरिश्रममपेक्षते Mal. 10. 22; तदेकलुब्धे हृदि मेऽस्ति लब्धुं चिन्ता न चिन्तामणिमप्यनर्थ्यम् N. 3. 81; 1. 145. -2 N. of Brahma. -3 A kind of horse, having a big curl on the neck; कण्ठे यस्य महावतों यस्याश्वस्य प्रजायते । चिन्तामणिः स विज्ञेयश्चिन्तितार्थविद्धिदः ॥ Salihotra 18. - वेश्मन् council-hall.
M. a
चिन्तित a. 1 Thought, reflected. -2 Devised, found out. -तम् Reflection, thought. -2 Care, attention. -3
710
चिर
Meditation; चिन्तितेनागतान् पश्य समेतान् सप्त सागरान् Rām. 3. 74. 25. -Comp.- उपनत, उपस्थित thought of and immediately present; करे कृपाणमाग्नेयं चिन्तितोपनतं दधत् ; Ks. 18. 329; चिन्तितोपस्थितामे यखड्गहस्तः ibid. 116 and 146. चिन्तितिः / चिन्तिया Consideration, reflection, thought.
चिन्त्य pot. p. [चिन्त् कर्मणि यत् ] 1 To be considered or thought over. -2 To be discovered, to be devised or found out. -3 Conceivable, comprehensible. -4 Requiring consideration, doubtful, questionable, यच्च कचिदस्फुटालङ्कारत्वे उदाहृतं ( यः कौमारहरः &c. ) एतच्चिन्त्यम् S. D. 1.
fafast The tamarind tree.
चिन्न: N. of a very small grain.
चिपट a. Flat-nosed. -ट: Rice or grain flattened चिपिट: See चिपट. -Comp. - प्रीव a. short-necked - प्राण, -नास, नासिक a. flat-nosed; स भार्यां चिपिटघ्राणाम् Ks. 61. 15; स्त्री मृत्युः स्याच्चिपिटनासः Bri. S. 68.61; मिलद्ध्रुवं काचराक्षी न्यञ्चच्चिपिटनासिकाम् Ks. 20. 108. -नासिक m. (pl.) N. of a country in the north of ancient India ; केशधर चिपिटनासिकदा सेर कबाट धानशरधानाः Bri. S. 14.26.
चिपिटकः, चिपुट: Flattened rice.
facq: A disease of the finger nail; also far. चिप्पटजयापीडः N. of a king of Kashmir ; श्रीचिप्पटजयापीडो बृहस्पत्यपराभिधः Raj. T. 4. 676.
चिबु (बु) कम् The chin; चिबुकं सुदृशः स्पृशामि यावत् Bv. 241 V. 3. 9 रात्री नियुकरार्पितजानुः SankarahArya's
Stotras.
चिमि: A parrot ; also चिमिकः.
1
चिर [[चिर] Long, lasting a long time, existing from a long time, old; चिरविरहः चिरकाल: चिरमित्रम् &c. - रम् A long time. Note. The singular of any of the oblique cases of f may be used adverbially in the sense of 'long', 'for a long time', 'after a long time', ‘long since', ' at last', 'finally '; न चिरं पर्वते वसेत् Ms. 4.60; ततः प्रजानां चिरमात्मना धृताम् R. 3. 35, 62; Amaru. 79: कियच्चिरेणार्यपुत्रः प्रत्तिपत्तिं दास्यति S. 6; R. 5. 64; प्रीतास्मि ते सौम्य चिराय जीव R. 14.59; Ku. 5.47; Amaru. 3; चिरात्सुतस्पर्शरसज्ञतां ययौ R. 3.26; 11.63; 12.87; चिरस्य वाच्यं न गतः प्रजापतिः S. 5 15; चिरे कुर्यात् Sat. Br. -Comp. - आयुस् a long-lived. (m.) god. -आरोधः a protracted siege, blockade. -37 a. existing for a long time. -कार, -कारिक, -कारिन्, -क्रिय a acting slowly, delaying tarrying, dilatory. कालः long time. -कालिक, कालीन 1 of long standing old. long-continued. -2 chronic (as a disease). -जात a. born long ago, old. - a. long-lived (-m.) 1 an epithet of seven persons who are considered to be ' deathless ' ; अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनुमांश्च विभीषणः । कृपः