Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 630

मांसल
day. - प्ररोहः a fleshy excrescence. -फला the egg plant. -भेत्तृ, भेदिन् a cutting the flesh ; Ms. 8. 281. -मासा N. of a plant (Mar. रानउडीद, मायपर्णी) -योनिः a cres ture of flesh and blood. - 1 soup. -2 blood. - रोहिणी N. of a fragrant medicinal plant. -लता a wrinkle. -विक्रयः sale of meat. -शोणित a flesh and blood मांसशोणितभोजने, सारः खेहः It. हासा alin. मांसल [ [[मांस f. अंसल ] 1 Fleshy. -2 Muscu lar, lusty, brawny; U. 1. -3 Fat, strong, powerful; शाखाः शतं मांसलाः Bv. 1. 34. -4 Deep (as sound ); ध्यानिव मात्यमुदानां 6.25 प्रतिभिपुष्करावर्तक स्तनितमांसलो वाङ्निर्घोषः Mv. 2. -6 Increased in bulk or quantity ; Mal. 9. 13; हृदस्य हंसावलिमांसलश्रियः N. -6 Pulpy (as fruit). -7 Dense, thick.
मांसिका [मो] पण्यमस्य उच्] A butcher.
मांसिका, मांसिनी, मांसी Nardostachya Jatamansi (जटामांसी)
मांसीयते Den. P. To hanker after flesh, to be greedy of flesh; शिष्ठविगर्हणं लभेत कृते श्रुत्यर्थे मनोयन् पशून् हन्तीति ŚB on MS. 11. 1. 43.
माकन्द: The mango tree; माकन्द न प्रपेदे मधुपेन तवोपमा जगति Bv. 1. 201 माकन्दकन्दकान्ताऽपरधरणितनम् Grt. दी 1 The myrobalan tree. -2 Yellow sandal. -3 N. of a city on the Ganges.
माकर a. ( - . ) Belonging to the sea-monster, Makara q. v. —री N. of the seventh day in the bright half of Magha ; तन्मे रोगं च शोकं च माकरी हन्तु सप्तमी Tithyādi. -Comp. - आकरः the sea. -आसनम् particular posture in sitting. - a particular form of military_array
माकरन्द . ( -न्दी f.) Derived from, relating to, the juice of flowers; full of or mixed with honey; प्रचलित इव सान्द्रो माकरन्दः परागः Mal. 8. 1 (v. 1.) ; 9. 13.
माकलिः 1 N. of Mātali, the charioteer of Indra. -2 The moon.
माकारध्यानम् A particular method of abstract meditation.
माकुलि: A kind of snake.
माक्षि (क्षी) क . ( की . ) Coming or derived from a bee. -कम् [मक्षिकाभिः संनृत्य कृतम् अण्] 1 Honey; बुर्वैरपि माधुर्यैक्षाक्षी रेमाक्षिकानाम् Bv. 4.43 2A kind of honeylike mineral substance माक्षीधामधुपारी पूर्ण Rajs. T. -कः 1 A spider. -2 Honey. -3 Pyrites. -Comp. -आश्रयम् 1 bees' wax. -2 honey-comb. -जम् bees' wax. -धातुः pyrites. -फलः a kind of cocoa-nut. -शर्करा candied sugar.
माख . ( - खी / . ) Sacrificial.
मागध ० ( घी / ) [ मगधदेशे भकः अण् ] Relating to living in the country of Magadha or the people of
1386
माङ्गलिक
Magadha. -धः 1 A king of the Magadhas. -2 N. of a mixed tribe, said to have been the offspring of a Vaisya father and a Kṣatriya mother, (the duty of the members of this caste being that of professional bards ); Ms. 10. 11, 17; क्षत्रिया मागधं वैश्यात् Y.1.94; Mb. 13. . 10. -3 A bard or panegyrist in general; सूतमागधवन्दिनः Bhag 1 11. 20; परिणतिमिति रात्रेर्मागधा माधवाय Śi.11.1. - धाः (pl.) N. of a people, the Magadhas. -धा 1 A princess of the Magadhas. -2 Long popper. धी 1 A prinoons of the Magadhns; तयोर्जगृहतुः पादान् राजा राज्ञी च मागधी R. 1.57. -2 The language of the Magadhas, one of the four principal kinds of Prākrita. -3 Long pepper. -4 White cumin. - Refined sugar. -6 A kind of jasmine. -7 A variety of cardamoms. -8 The daughter of a Kṣatriya mother and a Vaisya father. 9 Anise. -10 N. of a river ( शोणा ) - 11 A kind of रीति in rhetorics. The अलङ्कारशेखर (7) given the following illustration :- पाणौ पद्यधिया मधूक कुसुमभ्रान्त्या पुनर्गण्डयो नीलेन्दीवरशङ्कया नयनयोर्बन्धूकवुद्ध्याधरे । लीयन्ते वरीषु बान्धवजनव्यामोहजातस्हा दुर्वारा मधुषाः किवन्ति तरुणि स्थानानि रक्षिष्यसि ॥
मागधा, मागधिका Long pepper.
मागधिकः A king of the Magadhas
माघः [ मघा नक्षत्रयुक्ता पौर्णमासी माघी साऽत्र मास अण् ] 1 N. of a Junar month (corresponding to January-Febru ary ). -2 N. of a poet, the author of the Sisupālavadha or Magha-kavya; (the poet describes his family in Śi. 20. 80-84 and thus concludes :- श्रीशब्दरम्यकृतसर्गसमाप्तिलक्ष्म लक्ष्मीपतेश्चरितकीर्तनचारु माघः । तस्यात्मजः सुकविकीर्तिदुराशयादः काव्यं व्यधत्त शिशुपालवधाभिधानम् ॥ ); उपमा कालिदासस्य भारवेरर्थगौरवम् । द्रण्डिनः पदलालित्यं माघे सन्ति त्रयो गुणाः ॥ ; तावद्भा भारवेर्भात यावन्माघस्य नोदयः Uab. -घी The day of full moon in the month of Magha.
माघमा A female crab; कुस्त्री खादति मांसानि माघमां सेगवा इब Mb. 12. 139. 89.
माघवत . ( - ती / ) Belonging to Indra. -ती The east. -Comp. -चापम् the rainbow; ( धत्ते) मेघस्य माघवतचापधरस्य लक्ष्मीम् ए. 5.11.
माघवन . ( - नी / ) Belonging to or ruled by Indra; ककुभं समस्कुरुत माघवनीम् Si. 9. 25; अवनीतलमेव साधु मन्ये न वनी माघवनी विलासहेतु: Jag.
माघोनम्, माघोनी / The east.
माध्यम् The flower of the kunda creeper . माय् 1 P. (माक्षति) To wish or desire, long for.
माङ्गलिक . ( की []1 Auspicious, tending to good fortune, indicative of auspiciousness; मुदमस्य माङ्गलिकतूर्यकृतां ध्वनयः प्रतेनुरनुवप्रमपाम् Ki. 6.4.; Mv. 4.35 Bv 257 कथमपि गुरुशोकान्मा रुदन् मालय (पुरतरुण्यः ) Bk. 1. 26. -2 Fortunate.