Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 588

भोपाल
1218
भ्रम्
iosped. a. -क्रिय is from praor :
भोपाल: A prince, son of a king.
भौम . (-मी.) [भूमेरपत्यं तस्या इदं वा अण्] 1 Belonging to the earth; संस्तूयन्ते विप्रकर्षाभौमा नोपाधयः स्फुटम् Mv.7.22.-2 Being on the earth, earthly, terrestrial; भौमो मुनेः स्थानपरिग्रहोऽयम् R. 13.36; 15.59. -3 Earthy, made of earth; Ms. 11. 155. -4 Relating to Mars. -मः 1 The planet Mars. -2 An epithet of the demon Naraka ; त्वयि भौमं गते जेतुमरौत्सीत् स पुरीमिमाम् Si.2.39%; भौम हत्वा तन्निरोधादाहृताश्चारुदर्शनाः Bhag. 10.58.58. -3 Water. - Light. -8 Sky, atmosphere. -8 N. of Atri. -7 A redflowering gautar. - 4 1 Corn, grain. -2 An elemental thing; किमात्मनश्चात्र ह भौमयोस्तत् Bhag. 11. 23.51. -3 Floor; हैमराजतभौमेषु Ram. 2. 88.5.- Story; सप्तभौमाष्टभौमैश्च स ददर्श महापुरीम् Ram.5.2.50. -Comp. -दिनम्, -वारः,-वासरः Tuesday; भौमदिनमभिदधत्यथवा भृशमप्रशस्तमपि मगलं जनाः Si. 15. 17. -ब्रह्मन् (भौमब्रह्मन् ) Vedas,
Brahmapas and sacrifices; भौमस्य ब्रह्मणो गुप्त्यै दीपमग्निमिवारणिः Mb. 12. 47.29 (com. भौमं ब्रह्म वेदा ब्राह्मणा यज्ञाश्च). रत्नम् coral. भौमक: Any animal living in the earth.
भौमन: N. of Vitvakarman, architect of the gods; Mb. 1. 32.3.
भौमिकa. (-की/.)-भौम्य . [भूमि-ठक् यत् वा] Earthly, terrestrial, living or existing on the earth; भौमिकैस्ते समा ज्ञेया न तैराप्रयतो भवेत् Ms. 5. 142. भौमी f. An epithet of Sita.
भौरिका [भूरि सुवर्णमधिकरोति ठक्] The superintendent of gold in a royal treasury, a treasury-officer, a treasurer.
भौली N. of a Raga.
भौवनः See भौमन; निहत्य विश्वकर्माणं भौवनं सोमरक्षणे Bm. 1.144.
भौवादिक . (-की/.) Belonging to the class ot roots which begin with it, i. e. to the first conjugation.
भ्यस् 1 A. (भ्यसते ) To tear. -Caus. To frighten.
भ्रंश 1 A., 4 P.(भ्रंशते, श्रश्यति, भ्रष्ट; with abl. in most cases) 1 To fall or dropdown, tumble; हस्तादू भ्रष्टमिदं बिसाभरणम् 5.3.25; Pt. 1. 130%; Si. 18. 21. -2 To tall from, deviate or swerve from, stray from; 415 979: H.43; R. 14. 16. -3 To be deprived of lose; बभ्रंशेऽसौ धृतेस्ततः Bk. 14.71; Pt. 2. 1083 4.37. -4 To escape, fiee from; संग्रामाद् बभ्रशुः केचित् Bk. 14. 1053 15.59. -8 To decline decay, decrease%3 बिवर्णवदनश्वासीत् किंचिदभ्रश्यत FT: Ram. 6. 95. 45. - To disappear, vanish, depart; द्रवति हृदयमन्तश्यतीवान्तरात्मा Mal.8.12.-Caus. (भ्रंशयति-ते) 1 To cause to fall, throw or cast down. -2 To deprive of. - To ruin, overturn. -4 To cause to disappear or vanish. -8 To expel.
भ्रंशः, -सः [भ्रंश् भावे घञ्] 1 Falling off, dropping down, fall, slipping or falling down ; SEU 7 that a लोभात् R.16.74; कनकवलयभ्रंशरिक्तप्रकोष्ठ: Me.2.-2 Decline, decrease, decay. -3 Fall, destruction, ruin, overthrow. - Running away.-BDisappearance. -8Losing, loss, deprivation%3; स्मृतिभ्रंशाद् बुद्धिनाशः Bg. 2. 63; 80 जातिभ्रंश, स्वार्थभ्रंश.-7 Straying, swerving, or deviating from. -8 Abandoning, deserting. -9 (In drama ) A slip of the tongue (due to excitement).
भ्रंशथुः See प्रभ्रंशः.
भ्रंश(स)न. (-नी/.) [भ्रंश्-ल्यु, ल्युट् वा ] Throwing down. -नम् 1 The act of dropping down. -2 Falling from, being deprived of, losing.
भ्रंशित a. Thrown or cast down.
भ्रंशिन् [भ्रंश-णिनि ] 1 Falling off or down, falling from. - Decaying. - Straying away from. -4 Ruining, destroying.
भ्रष्ट p. p.1 Fallen, dropped. -2 Decayed, ruined. -3 Fled, esca ped. -4 Depraved, vicious. -Comp. -अधिकार a. dismissed. -क्रिय a one who has omitted prescribed acts. -गुद a. suffering from prolapsus_ani. -योग a. tallen from devotion; backslider. -श्री . unfortunate.
भ्रंस् = अंश q.v. भ्रकुंश: An actor in female dress. भ्रकुटि = धुकुटि q.v. भ्रम् 1 U. (भ्रक्षति-ते) To eat, devour.
भ्रज्जनम् [भ्रस्ज् ल्युट् ] The act of trying, roasting, or parching.
भ्रण 1 P. (भ्रणति) To sound. भ्रमणः = भ्रूभङ्गःq.v.
भ्रम् 1,4P. (भ्रमति, भ्रम्यति, भ्राम्यति,बभ्राम, अभ्रमत्, अभ्रमीत् , भ्रमिष्यति, भ्रमितुम्, भ्रान्त) 1 To roam or wander about, move or go about, rove, ramble (fig. also); भ्रमति भुवने कन्दपाशा Mal. 1. 17; मनो निष्ठाशून्यं भ्रमति च किमप्यालिखति च 31; oft. with ace. of place; भुवं बधाम Dk.; दिग्मण्डलं भ्रमसि मानस चापलेन Bh. 3.77; 80 भिक्षां भ्रम् 'togo about begging'. - To turn or whirl round, revolve, move round or in a circle; सूर्यो भ्राम्यति नित्यमेव गगने Bh. 2.95%3 भ्रमता भ्रमरेण Git. 3. -3 Togo astray, stray, swerve, deviate. -4 To spread, prevail, be current or afloat ; 393744 पौरजानपदेध्वियं वार्ता Dk. -8 To totter, reel, stagger, be in doubt or suspense, waver; अन्तर्भिन्ने भ्रमति हृदयम् Mal. 5. 20. - To err, be in error or mistake, be mistaken; आभरणकारस्तु तालव्य इति बत्राम. -7 To ficker, flutter, quiver, move unsteadily; चक्षुभ्राम्यति Pt. 4. 78. -8 To surround. -9 To waver, be perplexed, doubt; -