Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 571

भास:
1107
मिद्
...............
Sah. °प्रियः a ruby. लवणम् a kind of salt or mixture. "सप्तमी the seventh day in the bright half of Magha. -करि: 1 the planet Saturn. -2 Vaivasvata Manu. -3 Karna. -4N. of Sugriva..
भासः [भास्-भावे घञ्] 1 Brightness, light, lustre. -2 Faney. -8 A cock; Mb. 12. 36. 28; Bhag. 8. 10. 10. -4A vulture. -BA cow-shed (गोष्ठ).-6N. of a poet3B भासो हासः कविकुलगुरुः कालिदासो विलासः P. R.1 22; M. 1. -7A kind of bird; कृत्रिमं भासमारोप्य वृक्षाग्रे शिल्पिभिः कृतम् Mb. 1. 132. 68 (com. भासं नीलपक्षं पक्षिणं शकुन्तमित्यन्ये गृध्रमित्यपरे).
भासक. (-सिका /.) [भास्-ण्वुल्] 1 Enlightening, brightening, illuminating. -2 Showing, making evident. -3Making intelligible. -क: N. of a poet.
भासता Vulturous nature, rapacity; स याति भासतां विप्रः Ms. 11.25.
भासनम् [ भास्-ल्युट् ] 1 Shining, glittering. -2 Illuminating.
भासन्त .(-ती/.) 1 Shining.-2 Beautiful, handsome. -स्त: 1 The sun. -2 The moon. -3 An asterism, astar. - The bird भास q.v.-न्ती An asterism (नक्षत्र).
भासस् n. Brightness, light; भासांसि वस्ते सूर्यो न शुक्रः Rv.6.4.3.
HIE: The sun.
भासुर . [भास्-घुरच्] 1 Shining, bright, splendid; मणिमयूखचयांशुकभासुराः Ki.b.53 तं भूपतिर्भासुरहेमराशि (दिदेश) R. 5. 30. -2 Terrible. -T: 1 A hero. -2 A crystal.
भास्वत् a. Bright, shining, luminous, resplendent; भास्वन्ति रत्नानि महौषधीश्च पृथूपदिष्टां दुदुहुर्धरित्रीम् Ku. 1.23; 6.60. -m. 1 The sun; भास्वानुदेष्यति हसिष्यति चक्रवालम् Subhāş; R. 16. 44. -2 Light, lustre, splendour. -8 A hero. -4 Ved. Dawn. -ती The city of the sun.
भास्वर a.[भास्-वरच्] Shining, bright, radiant, brilliant. -T: 1 The sun. -2 A day. -3 Fire.
भास्मन a. (-नी/.)[भस्मनो विकारोऽण् ] Consisting or made of ashes, ashy; अहिपरिकरभाजो भास्मनैरारागैःi.4.65.
भिक्ष 1A.(भिक्षते, भिक्षित) 1 To ask, beg or ask for (with two acc.); भिक्षमाणो वनं प्रियाम् Bk. 6.9. -2 To beg (as alms); न यज्ञार्थ धनं शूद्राद्विप्रो भिक्षेत कर्हिचित् Ms. 11. 24, 25. -8 To ask without obtaining. --4 To be weary or distressed. -8 To obtain.
भिक्षणम् [भिक्ष-ल्युट् ] Begging, begging alms, mendicancy.
भिक्षा [भिक्ष्-अ] 1 Asking, begging, soliciting: वृत्ते शरावसंपाते भिक्षां नित्यं यतिश्चरेत् Ms.6.56.-2 Anything given as alms, alms; wala halafe. -3 Wages, hire. -4 Service. - A means of subsistence; अपेतक्कमसंतापाः सुभिक्षाः सुप्रतिश्रयाः
Ram. 2.92.6. -Comp. -अटनम् wandering about begging for alms; रुद्रो येन कपालपाणिपुटके भिक्षाटनं कारितः Bh.2.95. (-ना) a beggar, mendicant. -अन्नम् food obtained by begging, alms. -अयनम् (णम्) = भिक्षाटन q.v. -अर्थिन् a. begging for alms or charity. (-m.) a beggar. -अहे . worthy of alms, a fit object of charity. -अशनम् the food obtained by begging; भिक्षाशनं तदपि नीरसमेकवारम् Bh. 3. 19.-आशिन् a.1 living on alms%3; भिक्षाशी जनमध्यसंगरहितः Bh. 3.86.-2 dishonest.-आहार: begged food; Bh. 3. 144. -उपजीविन् a. living on alms, a beggar. -करणम् asking alms, begging. -चरः,-चार: a beggar or mendicant. -चरणम्, -चर्यम्, -चर्या wandering about begging for alms. -पात्रम् a begging-bowl an alms-dish; so भिक्षाभाण्डम् , भिक्षाभाजनम्. -भुज् a. living on alms. -माणव: a young beggar (used as a term of contempt); P. VI. 2. 69 com. -वासस् n. a beggar's dress. -वृत्तिःf. living by begging, a mendicant's life.
भिक्षाकः(-की/.) A beggar, mendicant; P.III.2.155. भिक्षित p. p. Bogged, asked, &c.
भिक्षुः[भिक्ष-उन् ] 1 A beggar, mendicant in general; भिक्षां च भिक्षवे दद्यात् Ms. 3.94. -2 A religious mendioant, a Brāhmaṇa in the fourth order of his religious life (when he quits his house and family and lives only on alms), a Sannyasin. -8 The fourth order or stage in the religious life of a Brahmana (संन्यास). -4 A Buddhist mendicant. -Comp. -चयों begging, a mendicant's lite. -भाव: monk-hood, priest-hood. -स द्य: a society of Buddhist mendicants. -स ङ्घाती old or tattered clothes (चीवर). -सूत्रम् a collection of rules for mendicants; P. IV. 3. 110.
भिक्षुकः [भिक्ष्-उक] A beggar, mendicant; आकीर्ण भिक्षकैन्यैिरगारमुपसंव्रजेत् Ms.6.51.-की A temale mendicant; ck. भिक्षुणी A Buddhist nun.
भिङ्गिसी A variety of कम्बल; Kau. A. 2. 11.29.
भिण्डः, भिण्डकः, भिण्डा Abelmoschus Esculentus (Mar. भेंडा); एरण्डभिण्डार्कनलैः प्रभूतैरपि संचितैः । दारुकृत्यं यथा नास्ति तथैवाज्ञैः प्रयोजनम् Pt. 1. 96.
भिद I.1P. (भिन्दति) To divide or cut into parts. -II.7 U. (भिनत्ति, भित्ते, बिभेद, बिभिदे, अभैत्सीत् , अभिनत्, अभिन्त, भेत्स्यति-ते, भेत्तुम् भिन्न ) 1 To break, cleave, split, cut asunder, rend, pierce, break through or down; अतिशीतलमप्यम्भः किं भिनत्ति न भूभृतः . 3. 383 तेषां कथं नु हृदयं न भिनात्त लज्जा Mu.3.34; Si.8.39; Ms.3.33; R.8. 98; 12. 77. -2 To dig or tear up, excavate; U. 1. 28. -3 To pass through; यदि रोहिण्याः शकटं भिनत्ति रविनन्दनो गगनवीथ्याम् Pt. 1. 211,212.-4(a) To divide, separate; द्विधा भिन्ना शिखण्डिभिः R.1.39. () To displace; आनन्दजः शोकजमश्रु बाष्पस्तयोरशीतं शिशिरो बिभेद R.14.3. -B To violate, break, intringe; समय लक्ष्मणोऽभिनत् R. 15. 943; निहतच स्थिति भिन्दन् दानवोऽसौ बलद्विषा Bk. 7.68. -8 To remove, take away; धैर्यमभिनदुदितं शिशुना Si. 15. 87.
Lu.