Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 491

प्रसिद्ध
1117
.33 प्रसिद्ध p. p. 1 Renowned, famous, celebrated. -2 ।। Tafest A mother; bestowing progeny. Decorated, ornamented, adorned; सालक्तको भूपतयः प्रसिद्ध
TE a. 1 Bringing forth, bearing, giving birth to; ववन्दिरे मौलिभिरस्य पादौ R. 18. 41; यथा प्रसिद्धैर्मधुरं शिरोरुहै:
स्त्रीप्रसूश्चाधिवेत्तव्या Y. 1.73. -1. 1A mother; मातरपितरौं Ku.5.9; 7.16.-3 Excellent; द्रव्यैः प्रसिद्धर्मद्यागः प्रतिमादिष्व
प्रसूजनयितारौ Ak. 'parents'; Si.9.14. -2 A mare. -3 A मायिनः । भक्तस्य च यथालब्धैहृदि भावेन चैव हि ॥ Bhag. 11. 27.
spreading creeper. -4 A young shoot, tender grass. 15. -द्धा A particular measure in music.
प्रसूका A mare. प्रसिद्धिःf. 1 Fame, celebrity, publicity, renown. -2 Success, accomplishment, fulfilment; आधिद्विषामा तपसा
प्रसूत p. p. 1 Begotten, engendered; तच्च भीष्मप्रसूतं प्रसिद्धः Ki.3.39%3 Ms. 4.33 Bhāg. 11.3.3. -3 Orna
(दुःखं) मे तं जहीश्वर Mb.5. 178.5. -2 Brought forth, ment, decoration.
born, produced. -तम् 1 A flower.-2 Any productive
source, -3 ( In Sankhya) The primordial essence or geffit A small garden.
matter.-ता A woman recently delivered. प्रसुत a. Pressed or pressing continuously (as Soma
Teler: f. 1 Procreation, begetting, generation. -2 juice); अहरहर्ह सुतः प्रसुतो भवति Bri. Up. 2. 1. 3.
Bringing forth, bearing, deliveriug, giving birth to; प्रसुप्त p. p. 1 Asleep, sleepy. -2 Fast asleep. ऊर्ध्वं प्रसूतेश्चरितुं यतिध्ये R.14.66. -3 Calving. - Laying
eggs ; नवप्रसूतिवरटा तपस्विनी N. 1. 135. -B Birth, producप्रसुप्तिः 1. 1 Sleepiness. -2 Paralysis.
tion, generation ; प्रसूतिं चकमे तस्मिंस्त्रलोक्यप्रभवोऽपि यत् R.10. प्रसु,-सू 1 P., 2,4 A. 1 To beget, generate, pro- 53. -6 Appearance, coming forth, growth of flowers duce. -2 To bring torth, be delivered of ; पुत्ररत्नं प्रासोष्ट. &c.); आरण्यकोपात्तफलप्रसूतिः R.5. 15. -1 A product,
production. -8 Offspring, progeny, issue; R. 1. 25, 77; Tera: 1 Begetting, generation, procreation, birth,
2.4; 5.73 प्रसूतिभाजः सर्गस्य तावेव पितरौ स्मृतौ Ku.2.73 production; प्रसवबिकारी स्त्रीणां द्वित्रिचतुःप्रभृति संप्रसूतौ वा।
नूनं प्रसूतिविकलेन मया प्रसिक्कं धौताश्रुशेषमुदकं पितरः पिबन्ति 5.6. हीनातिरिक्तकाले च देशकुलसंक्षयो भवति Bri.s. -2 Child-birth,
24. -9 A producer, generator, procreator; 7 9219 delivery, confinement; an in आसन्नप्रसवा. -3 Offspring,
पयसां प्रसूतिम् R. 2.63. -10 A mother. -11 A cause progeny, young ones, children; oft. at the end of
(कारण); जगत्प्रसूति: Ki.4.32. -Comp. -जम् pain resultcomp.; केवलं वीरप्रसवा भूयाः U. 13 Ku7.87. -4 Source,
ing as a necessary consequence of birth. -वायु: wind origin, brith-place (fig. also); प्रसवः कर्मफलस्य भूरिणः
produced in the womb during the pangs of travail. ki. 2.43. -BFlower, blossom; प्रसवविभूतिषु भूरुहां विरक्तः ।
7.42: नीता लोध्रप्रसवरजसा पाण्डतामानने श्री: Me.67; प्रसूतिका A woman recently delivered; प्रसूतिकाम कुन्दप्रसवशिथिलं जीवितम् 1187 R.9.28; Ku. 1.55% 4. 143; | स्नपयन् मिलिताः कुलयोषितः Siva B. 6.60. S.5.9; Mal.9.27,31; U.2.20. -8 A fruit, product; यज्ञप्रसववजिताः Mb. 12. 180.46. -7 Ved. Extracting
प्रसून p. p. Produced, born. -नम् 1 A flower; लतायां Soma juice 3 अपुत्रः प्रसवेनार्थी वनवासमुपावसत् Mb. 18.4.6.
पूर्वलूनायां प्रसूनस्यागमः कुतः U.5.20%B R.2. 10. -2 A bud, -7 Setting in motion. -9 A current, stream. -10
blossom. -3 A fruit. -Comp. -अञ्जलिa.%3D पुष्पाञ्जलि. Excitement, animation. -11 Enjoining, ordering. -12
-इषुः, -बाणः, -वाण: epithets of the god of love; प्रसूनAssistance, help. -13 pursuit, acquisition. -Comp.
बाणाद्वयवादिनी सा कापि द्विजेनोपनिषतपिकेन. -रससंभवा/ the -उन्मुखः a.about to be delivered or confined; पतिः sugar prepared from flowers. -वर्षः a shower of प्रतीतः प्रसवोन्मुखीं प्रियां ददर्श R. 3. 12. -काल: the time of flowers (rained from heaven). delivery or bringing forth. -गृहम् a lying-in-chamber.
प्रसूनकम् 1A flower. -2 A bud, blossom. -क: A -धर्मिन् a. productive, prolific. -बन्धनम् the foot-stalk
kind of Kadamba. of a leaf or flower, peduncle. -वेदना, -व्य था pangs of | child-birth, throes. -स्थली a mother. -स्थानम् 1a TE 6 P. 1 To urge, impel, bid. -2 To hurl, throw. place for delivery. -2 a nest.
T 1 P. To flow forth, spring, arise, proceed; Tera: The Piyala tree; Buchanania Latifolia
लोहिताद्या महानद्यः प्रसस्तत्र चासकृत् Mb. -2 Togo forth, (Mar. चारोळी).
advance; वेलानिलाय प्रमृता भुजङ्गाः R. 13. 12; अन्वेषणप्रसृते च
मित्रगणे Dk. -3 To spread, spread round; कृशानुः किं प्रसवनम् 1 Bringing torth. -2 Bearing children, साक्षात् प्रसरति दिशो नैष नियतम् K. P. 10%; प्रसरति तृणमध्ये लब्धfecundity.
वृद्धिः क्षणेन (दवामिः) Rs. 1.25. -4 To spread, prevail, प्रसवन्ती /. A woman in labour; न पश्येत् प्रसवन्ती च ।
pervade; प्रसरति परिमाथी कोऽप्ययं देहदाहः Mal. 1.41; भित्त्वा तेजस्कामो द्विजोत्तमः Ms.4.44.
भित्वा प्रसरति बलात् कोऽपि चेतोविकारः 0.8.36. -8 To be
stretched, to extend; न मे हस्तौ प्रसरतः 5.2. -8To be प्रसवितृ m. A father, procreator; स्वयं वेदान् व्यस्य- disposed or inclined to (do a thing), move; न मे उचितेषु छमितकुरुवंशप्रसविता Pt. 4.50.
करणीयेषु हस्तपादं प्रसरति 5.4; प्रसरति मनः कायारम्भे Pt. 3.