Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 350

परिणद्ध .
911
परितृप्तिः
परिणद्ध .p.1 Bound or wrapped round. -2 Broad, परितप् 1 P. 1 To hoat, burn, consume. -2 To large; परिणद्धकन्धरः R.3.34.
iuflame, set on fire. -3 To suffer pain. -4 To practise
pemance. -Caus. 1 To scorch. -2 To torment. परिणहनम् Girding on, wrapping round.
परितप्त p. p. 1 Heated, burnt. -2 Tormented, परि (री) णाहः 1 Circumference, compass, expanse,
pained. extent, breadth, width: स्तनयुगपरिणाहाच्छादिना बल्कलेन । S. 1. 19; स्तनपरिणाहविलासवैजयन्ती Mal. 3. 15 large or
परितप्तिः 1. Excessive pain, anguish. expansive breasts'; ककुदे वृषस्य कृतबाहुमकृशपरिणाहशालिनि परिताप: 1 Extreme or scorching heat; (पादपः) Ki. 12. 20%; Mk. 3.9; Ratn. 2. 13; Mv.7.24; नल्वमात्र- शमयति परितापं छायया संश्रितानाम् 5.5.7; गुरुपरितापानि गात्राणि परीणाहो घनच्छायो वनस्पतिः Mb. 12. 154.7. -2 Periphery 3. 183 Rs. 1. 22. -2 Pain, agony, anguish, grief'; प्रसक्ते or circumference of a circle.
निर्वाणे हृदय परितापं बहसि किम् M. 3.1.-3 Lamentatiou, परिणाहवत् a. Large, big, expansive.
wailing; विरचितविविधविलापं सा परितापं चकारोच्चैः Git. 7.
-4 Trembling, tear. -5 N. of a hell. परिणाहिन् । large, big; लवापि लोके परिणाहि रूपम् ।। Ku. 1.36.
परितापिन् a. Harassing, agonising; आपातरम्या विषयाः
पर्यन्तपरितापिनः Ki. 11.12. परिणसक.1 Tasting, eating; फलानां परिणिंसक: Bk. !
परित 10 P. 1To reflect, consider. -2 To examine 9. 106. -2 Kissing.
(judicially). परिणिष्टा Perfect skill.
परितर्कणम् Consideration, reflection; जिज्ञासा न तु परिणी 1 P. 1To lead or carry round (the fire); कर्तव्या धर्मस्य परितर्कणात Mb. 13. 162.21. तौ दम्पती त्रिः परिणीय वह्निम् (पुरोधाः) Ku.7.80%3; अग्निं पर्यणयं च यत् Ram. -2 To marry, espouse%; परिणेष्यति पार्बतीं यदा
परितर्कित a. 1 Expected -2 Examined (judicially). तपसा तत्प्रवणीकृतो हर: Ku.4.42. -3 To ascertain, investi- परितस् ind. (Usually with a noun in the acc.) gate; तेषां वृत्तं परिणयेत् सम्यग् राष्ट्रेषु तच्चरैः Ms. 7. 122.-4 To sometimes by itself)1All around, on all sides, round lead forward. -Caus. To pass, spend time).
a bout, in all directions, everywhere, on every side; रक्षांसि वेदी परितो निरास्थत् Bk. 1. 123 Si.5.26%
39.36%3 परिणयः, -नम् Marriage ; नवपरिणया वधूः शयने K. P.10...
S. 4.83 3. 26. Ki. 1. 14; गाहितमखिलं गहनं परितो दृष्टाश्च परि (री) णाय: 1 Moving a piece at chess, draughts विटपिनः सर्वे Bv. 1.21, 29. -2 Towards, in the direction &c. -2 A move (at chess).
of, आपेदिरेऽम्बरपथं परितः पतगाः Bv.1.17; R.9.66. परिणायकः 1A leader, auide; तत्राहं दुर्बलावन्धी वृद्धा- परितुष् 4 P. To be satisfied, be delighted or conवपरिणायको (अपश्यम्) Rām.2.64.4. -2 A husband;
tented ; अस्मत्कृते च परितुध्यति काचिदन्या Bh. 2. 2. (v.1.) अनुदेहमागतवतः प्रतिमा परिणायकस्य गुरुमुद्वहता Si. 9.78.
-Caus. 1 To satisfy or please completely. -2 To
appease. -3 To flatter. परिणी (= पतिः१) चिरं परिण्या परिशीलिताप्यसौ, जहाति न ।
gfige p. p. 1 Completely satisfied; fa ह्रीभरमस्य केलिघु Ram. Ch. 2.56.
oftaer
वल्कलैस्त्वं च लक्ष्म्या Bh. 3.50.; 80 मनसि च परितुष्ट कोऽर्थवान् परिणीतp. p. 1 Married. -2 completed, executed; aita: ibid. -2 Pleased, delighted. सर्वान् सुपरिणीतेन कर्मणा तोषयाम्यहम् Mb. 3. 207. 39.
gitary: f. 1 Contentment, complete satisfaction. परिणीतिःf. A marriage3 परिणीतिमहोत्सवे विभोः Sahen
-2 Delight, joy. dra 2.63.
oftare: 1 Contentment, absence of desire (opp. परिणुत a. Praised.
लोभ); सम इह परितोषो निर्विशेषो विशेषः Bh. 3. 50. -2 Com
plete satisfaction, gratification; आपरितोषाद्विदुषां न साधु परिणतव्य .1To be married. -2 To be exchanged: मन्ये प्रयोगविज्ञानम् S. 1.2. -3 Pleasure, delight, delight or bartered against.
in, liking for (with loc.); Ku.6.59%; R. 11. 92; गुणिनि परिणेतृm. A husband; S.5. 173 R. 1.25% 14.26% परितोषः &c. Ku. 7. 31.
परितोषण a. Satisfying, gratifying:-णम् Satisfaction. परिणीवित a. Covered; पीताङ्गदैः परिगतैः परिणीवितांसः परितृप 4 P. To be pleased or contented. -Caus. Pratijna. 2.2.
1 To satisfy, please, gratify. -2 To refresh. परितक्म्य a. Ved. Dangerous, risky, unsafe. -म्या परितर्पणम् 1 Gratifying. -2 A restorative ; (Charaka . 1 Error. -2 Night, darkness.
q uia: f. Complete satisfation. सं, ई. को....१२३
in, Hasानम् S. 1. 2. Smi आपरितोषाद्विदुषां न साधु