________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
घटका
882
धनी
m
DEHATRUTHTHHTHH
धटक: A kind of weight equal to 42 Gunjas or Raktikas%3; तुल्या यवाभ्यां कथितात्र गुजा वालस्त्रिगुओ धरणं च । तेऽष्टौ । गद्यानकस्तद्वयमिन्द्रतुल्यैर्वलैस्तथैवं धटकः प्रदिष्टः॥ Lila.
धटिका, धटी 10ld cloth or raiment. -2 A strip of cloth fastened round the loins or over the privities. -3 A kind of garment worn by a woman after Garbhadhana. -4 A kind of measure equal to five shers%3B धक्षेन्दुसंख्यैर्धटकैस्तु सरस्तैः पञ्चभिः स्याद् धटिका च ताभिः Lila. -Comp. -दानम् (घटीदानम् ) giving an old cloth to a woman after impregnation.
धार्टिन् m. [धटोऽस्त्यस्य-इनि] 1 An epithet of Siva... -2 The sign Libra of the zodiac. -3 A dealer, trader. -नी= धटी.
धण् 1 P. (धणति) To sound.
धत्तूरः, -धत्तूरकः, -का The white thorn-apple (Mar. धोतरा).
धन् I. 1 P. (धनति) To sound. -II. 3 P. (दधन्ति ) Ved. To bear fruit.
धनम् [धन्-अच्] 1 Property, wealth, riches, treasure, money (gold, chattels &c.); धन तावदसुलभम् H.13 (fig. also) as in तपोधन, विद्याधन, &c. -2 (a) Any valued possession, an object of affection or endearment, dearest treasure; कष्टं जनः कुलधनैरनुरज्जनीयः U. 1. 14; गुरोरपीदं धनमाहिताग्नेः R.2.44; मानधन, अभिमान &c.(b) A valua.ble article; Ms.8.201, 202. -3 Capital (opp. वृद्धि or interest).-4 A booty, prey, spoil. -5 The reward given to a victor in a combat, the prize won in a game. -8 A contest for prizes, a match. -7 The lunar mansion called धनिष्ठा. -8 Surplus, residue. -9 (In math.) The affirmative quantity or plus (opp. ऋण). -10 A sound. -Comp. -अधिकार: right to property, right of inheriting property. -अधिकारिनु m., -अधिकृतः 1 a treasurer. -2 an heir. -अधिगोm., -अधिपः, -अधिपतिः , -अध्यक्षः 1 an epithet of Kubera; अनुचरेण धनाधिपते रथो नगविलोकनविस्मितमानसः (स जगदे) Ki.5.16. धनाधिपेन विद्धस्य अनुहादस्य संयुगे Hariv.; यदस्माकं धनाध्यक्षः प्रभूतं धनमाहरत् Mb. 179. 18. -2 a treasurer. -अपहार: 1 fine. -2plunder.-चिंत.1 honoured with gifts of wealth. kept contented by valuable presents ; मानधना धनार्चिताः Ki. 1. 19. -2 wealthy, opulent. -अर्थिन् a. desiring or seeking for wealth, covetous, miserly. -3117T a. opulent, rich. -आदानम् acceptance of money; Ms. 11.69. -आधार: a treasury.-आशा f. Desire for wealth : धनाशा जीविताशा च जीर्यतोऽपि न जीर्यति Subhas. -ईशः, -ईश्वरः । a treasurer. -2 an epithet of Kubera. -उष्म न् m. 1 warmth of wealth; ef. अर्थोष्मन्; -2 burning desire for wealth; Ms. 9. 281. -एषिन् m. a creditor who claims his money. -काम, -काम्यa. covetous, greedy. -केलि: an epithet of Kubera. -क्षयः loss of wealth; धनक्षये बर्धति जाठरामिः Pt. 2. 178. -गा, -गर्वित a. purse-proud. -छू: the numidian crane. -जातम् all kinds of valuable
possessions, aggregate property; सर्वेषां धनजातानामाददीताग्यमग्रजः Ms.9.114. -दa. liberal. (-दः)1a liberal or munificent man. -2 an epithet of Kubera; Ferraguनदाध्युषितां दिशम् R.9.25%3 17.80. -3N.of fire.-4 = धनञ्जय (4)q.v. "अनुजः an epithet of Ravana; R. 12.52. 88. -दण्ड: punishment in the shape of a fine. -दायिन्m . fire. -धानी treasury. -धान्यम् 1 money and grain.-2 a spell for restraining certain magical weapons.-ora: 1an epithet of Kubera; तत्रागारं धनपतिगृहानुत्तरेणास्मदीयम् Me. 77,7.-2 a treasurer. -3 = धनञ्जय (4)q.v.-पाल: 1 a treasurer. -2 an epithet of Kubera. -पिशाचिका, -पिशाची 'the demon of wealth', an avaricious desire of wealth, greed, avarice. -प्रयोग: usury. -मद a. purseproud.(-दः) pride of wealth.-मूलम् principal, capital. -लोभः ava.rice, cupidity. -व्यय: 1 expenditure. -2 extravagance. -सू:/. 1 mother of daughters; L D. B. -2 m. the forktailed shrike. -स्थानम् 1 a treasury. -2 the second mansion from लग्न in a horoscope. -हर: 1an heir. -2a thief. -3a kind of perfume. -हाये . to be won over by wealth; वहसि हि धनहार्य पण्यभूतं शरीरम् Mk. 1. 31; 5. 9. -हीन a. deprived of wealth, poor.
धनकः, -धनाया Avarice, greed, covetousness.
धनंजयः 1 N. of Arjuna (the name is thus derived in Mb.4.44. 13:-सर्वान् जनपदान् जित्वा वित्तमादाय केवलं । मध्ये धनस्य तिष्ठामि तेनाहुते धनंजयम् ॥). -2 An epithet of fire. -3 N. of Visnu. -4 A kind of vital air nourishing the body.
धनवत् a. Rich, wealthy. -ती N. of the constellation धनिष्ठा.
धनायति Den. P. To wish for wealth; अर्थितस्तु न महान् समीहते जीवितं किमु धनं धनायितुम् Ki. 13.56; Mv. 4.49.
धनाश्री N. of a Ragini.
धनिक [धनमादेयत्वेनास्त्यस्य-ठन्] 1 Rich, wealthy.-2 Virtuous.-क:1A rich or wealthy man.-2 A moneylender, creditor; दापये निकस्यार्थम् Ms. 8.51; Y.2.55. -3 A husband. -4 The Vaisya. class ; मुखजा ब्राह्मणास्तात बाहुजाः क्षत्रियाः स्मृताः। ऊरुजा धनिनो राजन् पादजाः परिचारकाः॥ Mb. 12.296.6. -BAn honest trader. -8 The प्रियङ्गु tree. -का,-कम् coriander (Mar. धणे, कोथिंबीर). -का 1A virtuous woman.-2 A wife, young woman.-3N. of a tree (प्रियगु).
धनिन् a. (-नी/.) Rich, opulent, wealthy. -m. 1 A wealthy man; धनिनः श्रोत्रियो राजा नदी वैद्यश्च पञ्चमः Chanakyasatakam. -2 A creditor; Y. 2. 183; गृहीतानुक्रमाद्दाप्यो धनिनामधमर्णिकः 41; Ms. 8.61. -3 The possessor of anything.
धनिष्ठ a. Very rich; (Superl. of धनिन् or धनवत्). -ठा N. of the twenty-third lunar mansion (consisting of four stars).
धनी, धनीका A young girl or woman,
For Private and Personal Use Only