Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 215

द्युम्नम्
842
द्रवस्यति
द्युम्नम् 1 Splendour, glory, lustre. -2 Energy, द्रङ्गः, -गा A city, town; Raj. T. strength, power. -3 Wealth, property; धृष्टत्वादत्यमार्षत्वाद् ।
द्रढयति Den. P. 1 To make firm, fasten, tighten, (lit.) गुम्नायुत्संभवादपि। धृष्टद्युम्नः कुमारोऽयं द्रुपदस्य भवत्विति॥ Mb.1.167.
as in जटाजूटग्रन्थि द्रढ्यति. -2 To strengthen, confirm, 53. - 4 Inspiration. -5 Sacrificial offering or oblation.
corroborate; निवेशः शैलानां तदिदमिति बुद्धिं द्रढयति U. 2.27%3 धुम्मिन् a. Having wealth or oblations. -2 Majestic.
विशुद्धेरुत्कर्षस्त्वयि तु मम भक्ति द्रढयति 4. 11. -3 Inspired. -4 Powerful.
द्रढिमन् m. 1 Tightness, firmness; बधान द्रागेव द्रढिमरमणीय धुवन् m. 1 Sun. -2 Heaven; L. D. B.
परिकरम् G. L.47. -2 Confirmation, corroboration%3B
उक्तस्यार्थस्य द्रढिम्ने Sankara. -3 Assertion, afirmation. धुसैन्धवः उच्चैःश्रवस् , the horse of Indra; ग्रुसैन्धवो
-4 Heaviness. वालजितः कियान् मया Sahendravilasa 3.5.
द्रप्स a. Dripping, trickling down. -प्स: 1 A तः,-तम् [दिव-भावे-क-ऊट अर्धर्चा०] 1 Play, gambling,
drop; द्रप्सो न श्वेतो मृगस्तुविष्मान् Rv.7.87.6. -2 A spark playing with dice; यूतं हि नाम पुरुषस्यासिंहासनं राज्यम् Mk.25 (of fire); द्रप्सा यत् ते यवसादो व्यस्थिरन् Rv. 1.94. 11. -3 द्रव्यं लब्धं यूतेनैव दारा मित्रं यूतेनैव । दत्तं भुक्तं घूतेनैव सर्व नष्टं यूतेनैव
a flag, banner; द्रप्सं दविश्वद् गविषो न स त्वा Rv. 4. 13.2 2.73 अप्राणिभिर्यत् क्रियते तल्लोके यूतमुच्यते Ms. 9.228.-2 (ig.)
(पार्थिवं रजः as Sayana.).-प्स म् Diluted sour milk, diluted A battle, fight; Mb. 3. -3 The prize won; Mb. 9.
curds ; (also द्रप्स्य म् ). -Comp. -अधिकारिन् m. the keeper of a gambling- ! house. -करः, -कृत् m. a gamester, a gambler; अयं ।
द्रबुद्धः, -द्धम् A particular high number ; Buddh. द्यूतकरः सभिकेन खलीक्रियते Mk.2. -कारः, -कारक: 1 the द्रम् 1 P. (द्रमति) To go about, run, run about; वानरा keeper of a gambling house. -2agambler. -क्राडा । द्रुमुश्चाऽथ Bk. 14. 70. playing at dice, gambling. -धर्मः the laws concerning
द्रमिडः, -ल: See द्रविडः. gamblingi Ma 9.220. -पूर्णिमा, -पौर्णिमा the day of tull moon in the month of Asvina (also called कोजागर) द्रम्मम् A drachma; (a word derived from the when people spend their time in games of chance in
Greek drachme), sixteenth part of a Nişka (= 1280 honour of Laksmi, the goddess of wealth. -प्रतिपद्
वराटक); वराटकानां दशकद्वयं यत् सा काकिणी ताश्च पाणाश्चतस्रः । f. the first day of the bright half of Kartika (usu
ते षोडश द्रम्म इहापि कीर्तितो द्रम्मैस्तथा षोडशकैश्च निष्कः ।। Lila. ally spent in gambling). -बीजमू a courier a shell द्रव a. [द्रु गतौ-भावे अप्] 1 Running (as a horse); सत्यो used in playing. -मण्डलम् 1agambling house; गमनं द्रवो द्रवरः पतगरः Rv.4.40.2.-2 Dropping, oozing, wet, परिकर्षे च कृष्णाया द्यूतमण्डले Mb. 2. 79.82. -2 a circle
dripping; आक्षिप्य काचिद् द्रवरागमेव (पादम्) R.7.7. -3 drawn round agambler (to make him pay); f. तकर- Flowing, fluid. - Liquid (opp. कठिन); द्रवः संघातकठिनः मण्डली; Mk.2.6-7.-लेखका,-कम् agambling bill or one (असि) Ku. 2. 11. -B Melted, liquefied. -व: 1 Going, who marks the score at gambling; cf. Mk. 2. 19-20.
walking about, motion. -2 Dropping, trickling, oozing, -वृत्तिः 1 professional gambler; मित्रग् यूतवृत्तिश्च पुत्राचार्य- exudation. -3 Flight, retreat. -4 Play, amusement, स्तथैव च Ms. 3. 160. -2 the keeper of a gambling-house. sport. -5 Fluidity, liquefaction -6A liquid substance, Ms. 3. 160.-सभा,-समाजः 1 a gambling-house. -2 an fluid; द्रव इव हृदयस्य प्रस्तरोद्भेदयोग्यः U.3.25%3 2.16. -1 assembly of gamblers.
Juice, essence ; पिबत भागवतं रसमालयम् Bhag. 1. 1. 8. -8 grat a. 1 Playing, sporting. -2 Lamenting, sorry;
Decoction. -9 Speed, velocity. -10 (in drama) The
Aying out against one's superior.(द्रवीकृ means to melt, ct. परिघुन Mb. 3.7.20. -नम् The seventh sign of the
liquely'.द्रवीभू to be melted, as with pity &c.; द्रवीभवति मे zodiac.
मनः Mv.7.34; द्रवीभूतं प्रेम्णा तव हृदयमस्मिन् क्षण इव U. 3. 133 धै 1P.(द्यायति) 1 To despise, treat with contempt. | द्रबीभूतं मन्ये पतति जलरूपेण गगनम् Mk. 6.25. -Comp. -2 To disfigure.
-TUTT: 1 a small vessel or receiver. -2 the hands द्योf.(Nom. sing. द्यौः) Heaven, paradise, the sky;
joined together and hollowed (= चुलुकq.v.). -इतर.
solid, hard; ससजें वृष्टिं परिरुग्णपादपां वेतरेषां पयसामिवाश्मनाम् द्योभूमिरापो हृदयं यमश्च Pt. 1. 182; S. 2. 15. ( In Dvandya
Ki. 17.60. -उत्तर a. very fluid. -ज: treacle. -द्रव्यम् । compounds द्यो is changed to द्यावा, e.g. द्यावापृथिव्यौ,
fluid substance. -रसा 1 lac. -2gum. -3 extract. द्यावाभूमी, द्यावाक्षमे 'hea.ven and earth'). -Comp.-कारः an architect ( building very high mansions); थोकारहेमकारा- द्रवक, द्रवण a. 1 Running. -2 0oxing, trickling. दिजातिं नित्यं समाश्रिताः Mb. 12. 49.84. -भूमिः a bird.
द्रवत् 4. 1 Running, swift. -2 Trickling, ooring. -सद् m. (द्योषद्) a god.
द्रवन्ती 1A river. -2 The plant Anthericum Juberoद्रकटः, -द्रगड: A kettle-drum (used in awakening sum (Mar. उंदिरकानी). sleepers).
द्रवस्यति Den. P. 1 To trouble or afflict oneselt. -2 द्रबक्षणम् A measure of weight, a tola. Sarang. s.