Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 96

रात
(2.
16.
अनर्शराति [ अनर्शाय अपापिष्टाय रातिर्दानं यस्य ] One who does not give to sinful persons, a sinless donor. नई 1 Not deserving, not fit, not worthy of ( with gen. or in comp.) ; अनर्हा गृहवासस्य Pt. 1.: तान् हव्यकव्ययविज्ञानी मनुरी Ms. 3. 100. - Inadequate, unsuitable. —3 Undeserving of reward or punishment.
अनालः [ नास्ति अतः पर्याप्तिर्वस्य बहुदात्यदहनेऽपि तृरभावात् Tv. of नाभिस्तृप्यति काष्टानाम्; said by some to be from अन् to breathe ]. 1 Fire. -2 Agni or the god of fire. See अग्नि. –3 Digestive power, gastric juice: मन्दः संजायते ऽनलः Suśr. 4 Wind. -5 Bile. -6 One of the 8 Vasus, the fifth. 7 N. of Vasudeva. -8 Names of various plants; चित्रक, रक्तचित्रक Plumbago Zeylanica and Rosea, भहातक the marking-nut tree. -9 The letter र्. - 10 The number three. −11 (Astr. ) The ãoth year of Brhaspati's cycle. –12 The third lunar mansion कृत्तिका - 13 A variety of Pitrideva_or_manes ( कव्यवाहोऽनलः सोमः). -14 [ अनान् प्राणान् लाति आत्मत्वेन ] The soul (जीव ). -15 N. of Vispu ( न नलति गन्धं प्रकटयति न बध्यते वा नलू - अच् ) - 16 The Supreme Being. f. अनलो राज्ञि नाले च पुंस्यग्न्यौषधिभेदयोः Nm. - 17 Anger ; करिणां मुदे सनलदानलदा: Ki. 5.25. -Comp. -आत्मजः N. of Kārtikeya ; Mb. 9. 44.11. -आनन्दः N. of a Vedāntic writer, author of Vedanta-Kalpatari. द. [ अनलं यति ] 1 removing or destroying heat or fire; -2= अग्निद १. दीपन [ अनलं दीपयति ] promoting digestion, stomachic. -प्रभा [ अनलस्य प्रभेव प्रभा यस्य ] N. of a plant ( ज्योतिष्मती) Helicacabum Cardiospermum. (Mar. लघुमालकांगोणी ). प्रिया N. of Agni's wife स्वाहा. - वाट: N. of ancient Pattana. -सादः loss of appetite, dyspepsia.
ft.
अनलस. 1 Not lazy, netive, diligent, watchful, अति R. 1. 15.2Unable. inocompetent
अनलिः [ अनिति-अच् अनः अलिर्यत्र ब. शकवा. ] N. of a tree ( (बकवृक्ष ) Sesbana Grandiflora ( तत्पुष्पाणां मधुपूर्णतया तन्मधुभिर्भ्रमराणां जीवनधारणात्तथात्वम् Tv ) ( Mar. अगस्ता ).
अनल्प . 1 Numnerous. -2 Not a little not small, liberal, noble (as mind &c.) इति क्षमं नैतदनल्पचेतसाम् Ki. 14.18; much जल्पन्त्यनल्पाक्षरम् Pt. 1. 136 profusely, in many words: विकसितवदनामनल्पजल्पेऽपि Bv. 1. 100: 2. 138. -Comp. -घोष . very clamorous or noisy -मन्यु ...
greatly enraged.
अनवकाश . [ न. ब. ] 1 Having no scope or occasion, uncalled for. -2 Inapplicable. -3 Having no opportunity or space. -शः [ न. त. ] Absence of room
or scope.
अनवकाशिक: Practising penance of standing on one log; गात्राग्या अशभ्याश्च तथैवानवका शिका Rām. 3.6.3.
अनवक्लप्तिः f. Impossibility,improbability, incredibility (P. III. 3. 145 ) ; अनवक्लृप्त्यमर्षयोर किवृतेऽपि. अनवगीत 4. Faultless प्रकृत्या कल्याणी मतिरनवगीत: परिचयः
U. 2. 2.
78
अनवलोभनम्
अनवग्रह a. [न. व. ] Irresistible, uncotrolled, impetuous, resistless ; सुकुमार कायमनवग्रहः स्मरः ( अभिहन्ति ) Mal. 1.39.
अनवच्छिन्न t. 1 Not bounded or marked off, not separated or cut. -2 Unlimited, immoderate, excessive. - 3 Undefined; दिक्कालादि Bh. 2.1; 3. 1; undiscri minated, unmodified. -4 Uninterrupted, continuous.
अनवद्य n. [न अवद्यः निन्द्यः ] Faultless, blameless, unobjectionable, irreproachable: fag afkomum aft Bh. 2. 17; उदवदनवद्यां तामवद्यादपेतः R. 7. 70. -द्या N. of a damsel. -Comp. -अङ्ग, रूप a having faultless limbs or from, exquisitely handsome; रूपस्य अनवद्यता M. 2. ( - अङ्गी) a woman with a faultless form -रागः . variety of gems. Kau. A. 2. 11.
अनवद्राण. Not sleepy
अनवधान . [ न. ब. ] Careless, inattentive. -नम् Inadvertence, inattention; I carelessness, remissness in duty (प्रमाद ); कर्तव्याकरणं यत्राकर्तव्यस्याथवा क्रिया । उच्यते द्वितयं तत्र प्रमादोऽनवधानता ॥.
अनवधि
a. Unlimited, infinite.
अनवन . [न. ब. ] Affording no help or protection. अनवनी नवनीपवनावलिः Si. 6.37.
d.
अनवनामित Not lowered or bent down ; "वैजयन्तः a Buddhist term for a future universe (lit. having banners unlowered ).
अनवपृग्ण 4. Ved. Spreading all around, not elosely united; अनवपृग्णा वितता वसानम् Rv. 1. 152.4.
अनवब्रव . [ अवब्रू-अच् न वचादेशः न त ] Irreproachable, not open to censure ( अपवादवर्जित ) ; speaking authoritatively ; विजेषकुदिन्द्र इवानवब्रवः Rv. 10. 84. 5.
अनवभ्र . [ न श्रंशते बा. ड. Tv. ] Undiminished, undecaying, durable, Inding (अन्य) रासू देणा अनवराधसो Rv. 1. 166.7 having undiminished wealth.
अनवम . Not low or inferior; high, exalted, supe rior; सुधर्मानवमां सभाम् . 17. 27 9.14,
अनवर . Not inferior; Mb. 3.
अनवरत ... Incessant, continuous, uninterrupted; धनुस्फालनकूरपूर्वम् S... तम् Inently, com tinuously.
अनवरार्थ्य...[ अपरस्मिन् अर्थ भवन..] Chied best, excellent.
अनवलम्ब - म्वन . [न. ब. ] Having no prop or support; not dependent. -म्बः -म्बनम् Independence. अनवलोभनम् [न] अवमानयेन पृषी पश्य
भः Tv. ] A sort of purificatory ceremony to be performed in the case of a pregnant woman in the third month after conception.