Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 76

अद्रोहः
68
अधर
अद्रोह: Absence of malice or ill-teeling, moderation, author and Founder of the Vaisnavis sect in Bengal, mildness, अद्रोहेणैव भूतानामल्पद्रोहेण वा पुनः। या वृत्तिस्तां समास्थाप्य,
flourished at the close of the 15th century. -वादिन विप्रो जीवेदनापदि।। Mst.2.
= अद्वयवादिन् q. v. above a Vedantin. अद्वन्द्व . Without duality or enmity; असमस्तपदवृत्ति- अद्वैध . Not divided or disunited; free from मिव अद्वन्द्वां K. 131.
malice. यद्यप्येषभवेद्भर्ता अनार्यों वृत्तिवर्जितः। अद्वैधमत्र वर्तव्यम् अद्वय ३. [नास्ति द्वयं यस्य] 1Not two. -2 Without a
Ram. 2. 118. 3. second, unique; sole; अद्वयं ब्रह्म Ved. Sutra. -यः [अद्वयं __ अध, अधा ind. Ved. Used like अथ as an inceptive विज्ञानाभेदः पदार्थानाम् अस्त्यस्य वादकत्वेन अस्त्यर्थे अच्]N.of Buddha particle in the sense of 'now', 'ther', 'afterwards', -यम् [न. त.] Non-duality, unity, identity; especially " moreover', 'and', 'partly', 'so much the of Brahman and the universe, or of spirit and matter; more' &c. the highest truth. -Comp.-आनन्द:अद्वैतानन्दः q.v.
अधन | न. ब.] 1 Without wealth, poor. कृत्वा नृशंस -वादिन (= अद्वैत ) one who propounds the identity of
ह्यधने धिगस्त्वधनतामिह Mb. 12.8.11. -2 Not entitled or spirit and matter or of Brahman and the universe
competent to possess independent property (in law ); (सर्वमेव वस्तु चित्खरूपं नान्यदतो द्वितीयमस्ति इति यः प्रतिपादयति) |
भायों पुत्रश्च दासश्च त्रय एवाधनाः स्मृताः । यत्ते समधिगच्छन्ति यस्य 2. Buddha, Jine; षडभिज्ञो दशबलोऽद्वयवादी विनायक: Ak.
ते तस्य तद्धनम् ।। Ms.8.416. ___ अद्वयत्,-अद्वयस् .. Ved. llaving no second; सखा
3787727 a. Unhappy, wretched, miserable; 2 fra सुशेवो अद्वयाः Rv. 1. 187.3 (द्वयरहित); free from duplicity,
मामधन्यम् U.1.42. true, sincere (?).
अधम ४. 'ome who does not blow.' ef. अधमः कुत्सिते अद्वयाविन् ।. [अद्वयम् अस्त्यथै विनि छन्दसि दीर्घः ] Not
न्यूने अधःस्थाध्मानयोरपि Nm. having two ways (देवपितृयानरूपमार्गद्वयहित); पुत्रस्य पाथः पदमद्वयाविनः Rv. 1. 159.3.
__अधम .. [अव्-अम; अवतेः अमः, वस्य पक्षे धः Un.5.51.]
The lowest, vilest, meanest; very bad, or low, or vile अद्वयु.[द्वयं द्विप्रकारोऽस्त्यस्य बा० उ, न. ब.] Free from (in quality, worth, position &c.) (opp. उत्तम); अधमduplicity, the same internally or externally (Saatati- मध्यमोत्तमाः or उत्तमाधममध्यमाः &c. शस्त्रावपाते गर्भस्य पातनरूप). उपद्वयु चाद्वयु च वसवः Rv. 8. 18. 15.
चोत्तमो दमः । उत्तमो बाधमो वापि पुरुषस्त्रीप्रमापणे || Y.2.277.
oft. at the end of comp.; नर, द्विज' चाण्डालश्चाधमो नृणाम् अद्वारम् Not a door, any passage or entrance which
Ms. 10. 12 lowest in position; अधम the vilest of the is not intended to serve as a regular door ; अद्वारेण न चातीयाद् ग्राम वा वेश्म वा पुरम् Ms.1.733; नाद्वारेण विशेत्
vile, the meanest wretch. -मः 1An unblushing sensuY.1.140.
alist (भयदयालज्जाशून्यः कामक्रीडाविषये कर्तव्याकर्तव्या विचारकः
Sabda K.); वापी स्नातुमितो गतासि न पूनस्तस्याधमस्यान्तिकम् Eras: A bronce of forming a queue at the door ; K. P. 1. -2 A sort of योग or comjunction of planets कार्यार्थिनामद्वारासह कारयेत् Kau. A. 1. 14.
(नृणां वित्तज्ञानादिषु अधमत्वसूचकः रविचन्द्रयोः स्थितिविशेषरूपो अद्वितीय . [नास्ति द्वितीयं यस्य] 1 Without a second, योगभेदः Tv.)-मा A bad mistress (हितकारिप्रियतमेऽहितकाmatchless, peerless; न केवलं रूपे शिल्पेऽप्यद्वितीया मालविका रिणी). [ef. L. injinix ].. -Comp. -अङ्गम् [कर्म.] the M.2 किमुर्वशी अद्वितीया रूपेण V.2.-2 Without a compa-- foot (opp: उत्तमात्र). -अर्धम् [ कर्म.] the lower half of nion, alone. -3 Sole, only, unique, supremue. -
the body ( below navel)-अध्ये . [ अधमार्धे भवः] conneBrahman; एकं यं ब्रह्म.
cted with the lower part. -आचार . [ ब.] of the vilest अद्विषेण्य [न. त.] Not malevolent, not to be disliked.
conduct. (-रः) (कर्म) the meanest conduct. -ऋणः ,
-ऋणिकः [अधमः अधमावस्था प्राप्तः ऋणेन, ततः ठन् ] a debtor अद्वेष . [न. ब.] Free from hatred or malevolence.
(opp. उत्तमणः) (lit. reduced to a low position by his -षः Freedom from hatred.
ingurring debt). मन्येऽधमर्णप्रतिमेन भर्ने प्रत्यर्पितोऽभदशितो अद्वेषस् . [ द्विष्-असुन्. न. त. ] Friendly, not hesting. धनौघः | Siva B. 23.70. -भृतः, -भृतकः [कर्म.] a porter,
अद्वैत . [न. ब.] 1 Not dual; of one or uniform groom, a servant of the lowest class, one of the 3 kinds nature, equable, unchanging; तं सुखदुःखयोः U. 1. 39.
of servants ; उत्तमस्स्वायुधीयोत्र मध्यमस्तु कृषीवल: । अधमी भार-2 Matehless, peerless, sole, only, unique. -तम् [न.त.]
वाही स्यादित्येवं विविधो भृतः॥ 1 Non-duality, identity; especially that of Brahman अधर . [न ध्रियते; q-अच्, न.त.]1 Lower (opp. उत्तर), with the universe or with the soul, or of soul and (lit. not held up); tending downwards; under, nether, matter : See अद्वय also. -2 The supreme or highest downwards; वास: under yarment; असितमधरवासो बिभ्रतः truth or Brahman itself. -3N. of an Upanisad; अद्वैतेन Ki. 4.38; ef. अम्बर; सुवर्णसूत्राकलिताधराम्बराम् Si. 1.6; °ओष्ठ Folols, without any duplicity. -Comp.-आनन्दः (अद्वय०) lower or nether lip, see below. (In this sense 3777 1 the joy arising from a knowledge of the identity of partakes of the character of : pronoun ). --2 Low, the universe and the Supreme Spirit. -2 N. of an | mean, vile : उत्तरम् See below; lower in quality,