Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 39

अग्राह्य
21
.
अध्य
-
अग्राह्य " Vot ncceptable, that which ought_not to be taken or succepted as a gift, present Me.; "ह्यम् शिवनिर्माल्यं पत्रं पुष्पं फलं जलम् ; not to ho perceived, admitted or trusted not to be considered or taken into account. -ह्या N. of the clay or मृत्तिका which ought not to be taken for purposes of purification. __ अग्रुः-यू:/. [अङ्ग-कु नलोपः वा ऊ] Ved. 1 A finger.
-2 A river; सप्त स्वसारो अगुवः Rv. 1. 191.14. (according to others) single, unmarried (as a young woman); Rv.5.44.7; 7.96.4.
अघ् = अङ्घ q. . -(10 U.) To wrong, sin.
अघ. [अघ-कर्तरि अच्] 1 Bad, sinful, evil, wickedd; अघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति By. 3. 16. -घम् [अघ् भावे अच् ] 1 Sin; अघं स केवलं भुक्ते यः पचत्यात्मकारणात् Ms. 3. 118, B. 3. 13; अघौघविध्वंसविधौ पटीयसी: Si. 1. 18, हरत्यघं सम्प्रति हेतुरेष्यतः 263 °मर्षण &c.; misdeed, fault, crimes श्रेयान् द्विजातिरिव हन्तुमघानि दक्षम् Si. +.37 sins and griefs also. -2 An evil, mishap, misfortune, accident, injury, | harm; न वधूवघानि विमृशन्ति धियः Ki. 6.45do not think of! doing harm or evil; क्रियादघानां मघवा विघातम् 3.52: अघोपघातं मघवा विभूत्यै 11.80; प्रजानां तमघावहम् R.15.51,19.52, See अनघ. -3 Impurity (अशौचम्); अनुरुन्ध्यादषं त्र्यहम् Ms.5.6: न वर्धयेदघाहानि 84. न राज्ञामघदोषोऽस्ति 93 -4 Pain, suffering, grief, distress; उपप्लुतमघौघेन नात्मानमवबुद्धपसे Rom.2.7.14,
Mb. 3.237.19. Bhag 1.14.20. दयालमनघस्पृष्टम् R. 10.19 not subject to grief. -5 Passion. cf. अंहोदुःखव्यसनेष्वघम् Nm. -9: N. of a demon, brother of Baka and Putana and commander-in-chief of Kamsa. [ Being went by Kamsa to Gokula to kill Krisna and Balarama he assumed the form of a huge serpent 4 yojanas long, and spread himself on the way of the cowherds, keeping his horrid mouth open. The cowherds mistook it for a mountain cavern and entered it, cows and all. But Krişna saw it, and having enterod the mouth so stretched himself that he tore it to piecos and rescued his companions. ] -घा The Grorldess of sin: (pl.) the constellation usually called Magha. -Comp. -असुरः Sce अघ above. -अहः | (अहन्) a day of impurity (अशोचदिनम्) -आयुस् . leading a wicked life. -कृत् a. sinful, wicked, evil-doer.. -नः-नाशन. -नाश, -नाशन . [अर्घ नाशयति] expiatory, destroying sin (such as gifts, muttering holy prayers &c.). (-नः) destroyer of the demon अघ; N. of Krispa. -भोजिन् a.[अघ पापफलकं भुक्त] a sinful eater (one who cooks and eats for his own sake and not for Gods, Manes guests ke). -मर्षण.[अर्घ मृष्यते उत्पन्नत्वेऽपि नाशनेन कर्माक्षमत्वात् सह्यते अनेन मृष्-ल्युट् ] expiatory, removing or destroying sin, usually applied to a prayer (सन्ध्या ) repeated by Brahmanas (the 190th hymn of Rv. 10.): सर्वेनसामपध्वंसि जय त्रिप्वघमर्षण Ak.; यथाश्वमेधः ऋतुराट् सर्वपापापनोदनः । तथाघमर्षणं सूक्तं सर्वपापप्रणाशनम् ॥ The most heinous crimes, such as illicit intercourse with a preceptor's wife, one's own mother, sister, daughter-in-law &c. are said to be expiated by repeat
ing this सूक्त thrice in water; पवित्राण्यघमर्षणानि जपन्त्याम् K. 1720, 38. -मार . [ अघं मारयति नाशयति; मृ णिच्-अण् ] destroning sin, an opithet of Godle (यमो मृत्युरघमारो निर्जतः), -रुद्।[अर्घ रोदिति स्वकर्माक्षमतया यस्मात् , रुद्र-अपादाने किप्] 1 ' making sim weep and Ay', N. of a Mantra which destroys sin; fearfully howling (?). -2 [अघे व्यसने रोदिति न तत्पनीकाराय घटते, किप्] one who only weeps in times of calamity, but does not try to get over them. -विषः [अर्घ व्यसनकारि विषं यस्य] a serpent; fearfully venomous (?). -शंसः अघस्य शंसः; शंस् भावे अच्] 1 indication or reporting of sim. -2 [अघं अनिष्टं शंसति इच्छति; शंस्-अण्] a wicked man, such as a thief. -3 wicked; sin-destroying (?). -gift a. reporting or telling one's sin or guilt. -&rt: a noter robber; rumour of guilt (?).
37991 a. Not solid, a hollow moulding; 9 az aría कुर्यात्तु शिल्पवित्तमः Mana. 62. 17. -मानम् Measurement by the interior of a structure; एवं तद् घनमानमुक्तमघनमान वक्ष्यतेऽधुना Mana. 38. 331-35.
अघल .. [ अर्घ लाति नाशयति ला-क ] Destroying sin.
37917fa Den. P. To sin, to be malicious; to threaten with ruin.
अघायु . Malicious, wicked, sinful, harinful, injurious; अघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति B. 3. 16.
अघारिन् । [अघं व्यसनं ऋच्छति; ऋ-णिनि ] Suffering from evil or calamity (व्यसनयुक्त) not anointing (?) ___ अधर्म a. Not hot, cold; ° अंशु, धामन् the moon whose rays are cold. __ अघोर a. Not territic or foarful. -रः [नास्ति घोरो यस्मात् ]1N. of Siva or of one of his forms, (ईशानाघोरनामानौ वामदेवस्ततः परम् । सद्योजात इति प्रोक्तः क्रमशोऽर्चनकर्मणि ॥) -2 A worshipper of Siva and Durga. -रा [अघोरः शिवः उपास्यत्वेन अस्यां सा, अघोर-अच् ] The fourteenth day of the dark half of Bhadra saered to iva (भाद्रमास्यसिते पक्षे ह्यघोराख्या चतुर्दशी। तस्यामाराधितः स्थाणुर्नयेच्छिवपुरं ध्रुवम् ॥). -Comp. -घोररूप: N. of Siva. -पथः, -मागे: a follower of Siva. -प्रमाणम् a terrific oath or ordeal.
अघोष . [नास्ति घोषो यस्य या वा] 1 Hard-gomding, See below. -2 Devoid of cow-herds. -ष: The hard sound of a consonant, hollowness of sound with which all hard consonants and the Visarga are pronounced (one of the 11 kinds of बाह्यप्रयत्न, See P. VIII.2.1.) or the consonants so pronounced (खयां यमाः खयः+क-पौ विसर्गः शर एव च । एते श्वासानुप्रदाना अघोषाच विवृण्वते ॥).
3TTE ind. A vocative particle, another form 34999 (Ved.) P. VIII. 3. 1. __अन्य ७. Not to be killed. -धन्यः [न हन्ति सृष्टिकर्तृत्वात् न हन्-यक् निपातः Tv.]1 Brahma (अध्न्यः प्रजापतिः Un.4. 111.)-2 A Bull. -न्या [न हन्यते स्त्रीहल्यायाः निषिद्धत्वात् ।
A cow; त्रिः सप्त नामान्या बिभर्ति Rv. 7.87.43 Mb. 12.262. 47; अन्यः इति गवां नाम क एतां हन्तुमर्हति f. SB. on MS. 10. 3.49.