Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 221

अमित्रकम्
208
अमृहा
adversary, a foe, rival, opponent; anfaat च सहजप्राकृतावपि Si. 2.9 तस्य मित्राण्यमित्रास्ते 101: Dk.. 10), 171; M.1; प्रकृत्यमित्रा हि सतामसाधवः Ki. lt.21; Ms.7. 833; 12.79; 2.239. -त्रा An enemy; युध् Ved. subduing one's enemies. -Comp. Ei a. Devouring one's ememics, epithet of Indra. -घात, -घातिन्, -न, -हन Killing onomies. -जित्.Conquering one's enemies%3B अमित्रजिन्मित्रजिदोजसा यत् N. 1. 13; N. of a son of ! Suvarna. -दम्भन . Vol. hurting one's enemies. बृहस्पते । भीमममित्रदम्भनम् Bv. 2.23.3. -स (सा)ह a. enduring or overpowering one's enomies, epithet. of Indra; शास इत्था महाँ अस्यमित्रसाहो अस्तृतः Av.1.20.4.-सेना a hostile army; अमित्रसेनामभिजनभानो Av. 5. 20.6.
अमित्रकम् An unfriendly act; राजानमिममासाद्य सुहृश्चिह्न-: ममित्रकम् Ram. 6.65.7.
अमित्रता, त्वम् Enmity; Pt. 2. 98; तदास्य मित्राण्यपि यान्त्यमित्रताम् Mk. 1.53.
अमित्रयति Den. P., अमित्रायते A. To act like an enemy, act hostilely towards, hate3 हा कष्टं पुरुषस्य जीर्णवयसः पुत्रोऽप्यमित्रायते Bh. 3.111.
अमित्रिन .. Hostile, inimical; मा कस्मै धातमभ्यमित्रिणे Rv.1.120.8.
अमित्रीय, -ज्य u. Hostile, inimical; विश्वा वृत्रममित्रिया शवोभिः Rv. 6. 17.1.
अमिथित a. Ved. Not reviled, not provoked; को नु मर्या अमिथितः सखा सखायमब्रवीत् Rv.8.45.37.
अमिथ्या dr. Not falsely, truly; तामूचेतुस्त प्रियमयमिथ्या . 14.6.
अमिन् .. Sick, diseased. अमिन I. Ved. Inviolable (अहिंस्य); immense (?).
अमिनत् a. Ved. 1 Not hurting: mhurt. -2 Unalterable; यजत्रैरमिनती तस्थतुरुक्षमाणे Rv. 4.56.2.
अमिलातकम् Globo-amaranth. See अमलानकम्.
अमिश्र, -श्रित . Unmixel, unblended ; not shared by others. __ अमिष .. [न. ब.] Free from guile or deceit. -षम् [अम् भोगे-कर्मणि इषन् ] 1 An object of worldly enjoyment, luxury. -2 Honesty, absence of fraud or deceit. -3 Flesh.
pofta a. Unhurt; auf: of unhurt or unextinguisha ble or unaltered colour; समना समानीग्मीतवर्णा उपसत्ररन्ति Rv.+.51.9.
अमीवा [अम्-वन-ईडागमः निपातः] Ved. 1 Afliction, sickness, disease. -2 Distress, terror. -3 A demon, torrmenting spirit. -व: An enemy, one who afflicts or torments; -ETH 1 Affliction, distress, pain, injury, कचिद् बुधः स्वस्त्यनमीव आस्ते Bhag. 3. 1.32. कुठारैश्चिच्छिदुः कुद्धाः स्मरन्तोऽमीवमस्य तत् Bhag.4.28.26.
अमुक pron. a. [अदस्-टेरकच उत्तमत्वे Tv.] A certa.in person or thing, so and so (to be used when a person or thing is referred to without aname); मत मेंऽमुकपुत्रस्य यदत्रोपरिलेखितम् Y.2.86-873; उभयाभ्यर्थितेनैतन्मया झमुकसूनुना। लिखितं ह्यमुकेनेति लेखकोऽन्ते ततो लिखेत् 88.
37 . a. 1 Not loosened, not let go. -2 Not liberated from recurring birth and death, not having got final beatitude. -क्तम् A weapon (a lahite, sword &e.) that is always grasped and not thrown. चतुर्विधमायुधम् । मुक्तममुक्तं मुक्तामुक्तं यन्त्रमुक्तं चेति Dhanur. V. 4. -Comp. - a. one whose hand is not open or free (to give), sparing, stingy (in a bad sense); frugal, economical, prudent (in a good sense); सदा प्रहृष्टया भाव्य व्यये चामुक्तहस्तया Ms.5. 150.
organ: f. 1 Non-liberation. -2 Want of freedom or liberty.
अमुच /. Ved. Non-liberation.
अमुची /. Ved. Not unbinding, not setting at liberty (said of an evil spirit).
अमुत: ind. 1 From there, there. -2 From that place, from above, io. from the other world or hearen. -3 Upon this, thereupon: henceforth.
अमुत्र ind. (opp. इह) [अदस्-त्रल] 1 There, in that place, therein; अमुत्रासन् यवनाः Dk. 127. -2 There ( in what precedes or has been said), in that ense. -3 There above, in the next world, in the life to come; यावज्जीवं च तत्कुर्याद्यनामुत्र सुखं वसेत् ; यत्तु वाणिजके दत्तं नेह नामुत्र तद्भवेत् Ms. 3. 181; पार्थ नैवेह नामुत्र विनाशस्तस्य विद्यते Bg.6.40. - There%3; अनेनैवार्भकाः सर्वे नगरेऽमुत्र भक्षिताः Ks. -5 Thither, that way. -Comp. -भूयम् Ved. Being in the other world; dying: अमुत्रभुयादधि यद् यमस्य बृहस्पतेरभिशस्तेरमन्त्रः Av.7.53. 1.
अमुत्रत्य 4. Belonging to a future life, being of the next world.
अमुथा ind. Thus, in that manner, like that; °अस् to be thus, euphemistically for 'to fare very ill '.
अमुया ind. Ved. In that manner, thus and thus.
अमुर्हि ind. Then, at that time: यद्वा एतेऽमुह्यनियन्त तदेवाप्यद्य कुर्वन्ति Bri. Up. 1.5.23.
अमुवत् ind. Like a person or thing referred to without name.
अमुष्य (gen. of अदस्) Of such a one (in comp. only). -Comp. -कुल . [ अलुक् स.] belonging to the family of such a one. (-लम्) a well-known family. -पुत्रः, -त्री the son or daughter of such a one or of a good or well-known family or origin; see आमुष्यायण,
अमूदृश्, -श, -क्ष, .. (-शी, -क्षी f. f. अन्यारश) Such-like, such a one, of such a form or kind.