Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 173

अपासित
155
अपिकक्षः
3 a p. (fr. caus. ) Thrown away, discarded frequently used with 71 and has the sense of (a) 'is &c.; injured, destroyed, killed.
it likely', 'may it be' (1) 'perhaps', 'in all probabi3rea a. Discarded, thrown away, abandoned. The
lity' or (c) 'would that', 'I wish or hope that'; 319 : यक्कापास्तदेवत्वमानुष्यकपरिग्रहै: Ki. 15.21.
नाम कुलपतेरियमसवर्णक्षेत्रसंभवा स्यात् S. 1; S.7; तदपि नाम
मनागवतीर्णोऽसि रतिरमणबाणगोचरम् Mal. 1 perhaps, in all अपासङ्गः [ सङ्ग्-घञ्-कुत्वम् ] A quiver.
probability; अपि नाम तयोः कल्याणिनोः अभिमतः पाणिग्रहः स्यात् अपासरणम् .. Departure, retroat, removal; see bid.: अपि नाम रामभद्रः पुनरपीदं वनमलखकुर्यात् U.23; is it अपसरण.
likely', 'I wish; यथा वनज्योत्स्नानुरूपेण पादपेन संगता अपि नाम अपासु. Lifeliss, dead.
एवमम यात्मनोऽनुरूपं वरं लभेयेति S. I would that ; अपि नामाई
पुरूरवा भवेयम् V.2 I wish I were P.-8 Affixed to interअपाहा 3P. = अपहा q.v.
rogative words, 3119 makes the sense indefinite, any', अपि ind. (Sometimes with the अ dropped according 'some'; कोऽपि some one; किमपि something; कुत्रापि someto the opinion of Bharuri; वष्टि भागुरिरकोपमवाप्योरुपसर्गयोः; where; कदाऽपि at any time%3; कथमपि any how &c. केऽपि पिधा, पिधान &c.)1 (Used with roots and nouns in the एते प्रवयसः त्वां दिदृक्षवः . 4 some people. It may often sense of) l'lacing near or over, taking towards, unit- be translated by funknown', 'indescribable', 'inexpresing with ; reaching or going up to, proximity, nearess sible' (अनिर्वाच्य); व्यतिषजति पदार्थानान्तरः कोऽपि हेतु: U.6.12. Re. [ef. Gr. epi, Zend ani, Germ. and Eng. he]. तत्तस्य किमपि द्रव्यं यो हि यस्य प्रियो जनः 2.19; Mu. 3.22; (Note :- आप, as a prefix to roots, occurs mostly in K. 143; कोऽपि माहिमा स्यात् U.6, 6. 11, 7.12; Mal. 1. 2635 Veda, its place being taken by 371 in classical R. 1. 46. -9 After words expressing number, 3114 has literature). -2 (Asa separable adverb or comjunction) the sense of 'totality', 'all'; चतुणामपि वर्णानाम् of all thet And, also, too, moreover, besides, in addition, having eastes; सर्वेरपि राज्ञां प्रयोजनम् Pt.1. -10 It sometimes exa. cumulative forer (समुच्चय); अस्ति मे सोदरस्नेहोऽप्येनेपुः 5.1
presses doubt' or uncertainty', 'fear' (शङ्का); अपि चोरो on one's part, in one's turm; विष्णुशर्मणाऽपि राजपुत्राः पाठिताः। भवेत् M. there is perhaps a thief. -11 (with pot. Pt.1; राजाऽपि मनिवाक्यमीकृत्यातिष्ठत् Dk.2: अपि-अपि or अपि mood) It has the sense of संभावना possibility', 'supच as well as and also; अपि स्तुहि, अपि सिञ्च P. I.4.46। position' P. I.4.96; III.B.151; अपि स्तुयाद्विष्णुम् , अपि Sk., न नापि न चैव, न वाऽपि, नापि वा चापि neither-nor ; न स्तुयाद्राजानम् , अपि गिरि शिरसा भिन्द्यात Sk.; सोऽयमपि सिचेत्सहस्रं चापि काव्य नवमित्यवद्यम् M. 1.2nor; वाऽपि or%अल्पोऽप्येव महान् द्राक्षाणां क्षणेनकेन Dk. 127.-12 Contempt, censure, or reasf Ms. 3. 53 whether sinall or great. -3 It is often proof ; P.I.4.96, III.3.142; धिग्देवदत्तमपि स्तुयाद् वृषलम् : used to express emphasis in the sense of too', 'even', धिग्जाल्मं देवदत्तमपि सिम्चेत् पलाण्डुम् ; अपि जायां त्यजसि जातु गणिका'very'; विधुरपि विधियोगाद् अस्यते राहुणाऽसौ H.1. !) the माधत्से गर्हितमेतत् Sk. shame to &c. or fic upon, Devarery moon; यूयमप्यनेन कर्मणा परिश्रान्ताः 5. 1 even you, datta &c. -13 It is also used with the Imperative mood you also; अन्यदपि also another; अद्यापि even, yet, still, to mark 'indifference on the part of the speaker', where even now; इदानीमपि even now; मुहूर्तमपि even for a he permits another to do as he likes, (अन्ववसर्ग or कामmoment, for one moment at least; नाद्यापि not yet ; यद्यपि चारानुज्ञा, the imperative being softoned:) अपि स्तुहि Sk. von though, althougli, even if; तथापि still, यद्यपि बहु नाधीष । may praise (if you like); अपि स्तुह्यपि सेधाऽस्मांस्तथ्यमुक्तं तथापि पठ पुत्र व्याकरणम् ; nevertheless, notwithstanding, नराशन Bk.8.92.-14 आप is sometimes used as a particle yet; sometimes 2019 is understood, S14 only being of exclamation, -15 Rarely in the sense of 'thereusel: as in भवादशेषु प्रमदाजनोदितं भवत्यधिक्षेप इवानुशासनम् । fore', 'hence' (अत एव). -16 Used as a sepurable तथाऽपि वक्तुं व्यवसाययन्ति मां निरस्तनारीसमया दुराधयः Ki 1.28. preposition with gen. it is said to express the sense of --4 Though (oft. translatable by 'oven', 'even a word understood (पदार्थ), and is treated as a कर्मif'); सरसिजमनुविद्धं शैवलेनापि रम्यम् S. 1. 20 though प्रवचनीय P. I.4.963; the example usually sriven is सर्पिover-sproadc.; इयमधिकमनोज्ञा वल्कलेनापि तन्वीना . ha PTT where some word like faccia a drop,' : though in her bark dress ; बलवदपि शिक्षितानाम् 1.2 little' &c. has to be understood, there may perhaps though ever so leamel. In this sense 3119 is most be a drop of ghee', 'I presume there may be at least frequently used by writers to show real or imaginary adron'c. अपि संभावना प्रश्नशङ्कागहासमुचये। तथायुक्तपदार्थेषु opposition (विरोध); कृष्णमपि असुदर्शनम्, पुष्पवत्यपि पवित्रा &e. कामचारक्रियासु च | Visva.; अपिः पदार्थसंभावनान्ववसर्गगर्दासमुच्चयेषु -5 But however. -6 Used at the beginning of sen- P. 1. 4. 96. G. M. adds the senses of BIETE'blessing? tences अपि introducess question; अपि सन्निहितोऽत्र (भद्रमपि), मृति 'death' (मरणमपि) and भूषा - decoration' कुलपतिः 5.1; अपि क्रियाएं सुलभं समित्कुसं...अपि स्वशक्त्या (अपि नाति हारं). f. also...अपिः प्रश्नविरोधयोः। संभावनायां तपसि प्रवर्तसे Ku.5.33,81,36; अप्यग्रणीमन्त्रकृनामृषीणां गर्दायां समुच्चयवितर्कयोः । Nm. कुशाग्रबुद्धे कुशली गुरुस्ते R. 5. 4. -7 Hope, expectation 31977: Ved. The rogion of the arm-pits and (usually with the potential mood); कृतं रामसदृशं कर्म । shoulder-blades, especially in animals. उत स्य वाजी अपि जीवेत्स ब्राह्मणशिशुः U.2 I hope the Brahmana क्षिपणिं तुरण्यति ग्रीवायां बद्धो अपिकक्ष आसनि Rs. 1.10... boy comes to life. Note- In this sense अपि is -क्षम् ind. In the arm-pit.