Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 127

अनुवृद्धि
109
अनुशास्
अनुवृत्त्या प्रमाष्टुंमागतः Dk. 100 service; ef. also वाचानुवृत्तिः । (मन्त्रविवरणम् ): especially, that portion of a Brahmaun खलु अतिथिसत्कारः Pristiman. ततान वह्निः पवनानुवृत्त्या Ki. 16.52 which explains difficult Sūtras, texts &c. occurring in in consequence of. - 3 Acting according or suitably to, another place (मन्त्रादीनामनुरूपार्थप्रकाशकं व्याख्यानम् ). compliance, acquiosconce; gratifying, pleasing; #al
__ अनुव्याहरणम्, -दयाहारः 1 Ropetition, repeatel चातुर्यमपि शिक्षितं वत्सेन U.3: Mal.); Si.9.583 K.2073 M. 2.9; राज्यं हि नाम राजधर्म परस्य नृपतेर्महदप्रीतिस्थानम् Mu.
utterance; mentioning, along with something else.
-2 A curse, imprecation. who conforms to or is true to the duties of kings; ( previous) compliant or obedient spirit, previous course
अनुव्याहारिन् . Cursing: exeerating. of conduct; U.7.1. -4 Remembrance आसेषां गोत्रभिदोऽ
अनुवज् 1 P. 1 To follow, go after; तां व्रजन्तीमनुवव्राज नुवृत्त्या Ki. 18. 18. -5 (Gram.) Being supplied or K. 132, 210; attend especially a departing guest (as repeated in a following rule; continued influence of a far as the bank of water, la ke, &c.) as a mark of preceding on a following rule. -6 Imitating, resembling respect; अतिथिं श्रोत्रियं तृप्तमासीमान्तमनुव्रजेत् Y. 1. 1133; तं Ne. -7 Repetition; वर्णानामनुवृत्तिरनुप्रासः.
मातरो देवमनुव्रजन्त्यः Ku.7.38; यमिच्छेत्पुनरायान्तं नैनं दूरमनुअनुवृद्धि .. Vod. Increa.sing in regular ratio..
व्रजेत् Ram.2.10.50.-2 To visit in order, Neck. -3 Togo अनुवेलम् ind. Ever and anon, constantly; इति स्म ।
to or near'; betake oneself to; मृगा मृगैः सजमनुव्रजन्ति Pt.
1. 282. deer herd or associate with deer. -4 To obey, पृच्छत्यनुवेलमाहतः R.3.53; Si. 3.79.
| todo homage to. अनुवेल्लित। [वेल्ल-क्तम् ] Bent in conformity with; अनुव्रजनम्,-व्रज्या Following, going after, especially bent under. -तम् Securing with bandages, bandaging,
igng' । a departing guest; आसनावसथौ शय्यामनुव्रज्यामुपासनाम् asort of bandage (व्रणलेपनबन्धभेदः) one of the 14 kindsi Ms. 3. 107. mentioned by Susruta. अनुव्य . [ अनुव्ययति अनुगच्छति व्ये-क] Following
STATIFU pot. p. To be followed as by the relatives
of a dead person to the cemetery. (अनुगत); व्यमिवाम: Katy. (न्यग्भूमि प्राप्ता इव). अनुव्यञ्जनम् A secondary token.
। अनुव्रत . [अनुकूलं व्रतं कर्म यस्य] 1 Devoted or faithful
to, राजानो राजपुत्राश्च धृतराष्ट्रमनुव्रताः Mb.3.35.30. attached अनुव्यध् + P. 1 To hit or pierce again; विद्धमनुविभ्यतः
to (with ace. or rem.); अभ्यगच्छददीनात्मा दमयन्तीमनुव्रतः Mb. Ms.9.48. -2 To wound, pierce%3; कामशरानुविद्धः &c.
3.1.27. प्रियतमा का अनुव्रता Bh.2.1033; वैश्याः क्षत्रमनुव्रताः -3 To fill or mix with, blend with, see अनुविद्ध below.
Ram. -2 Duly performing the vows or duties pre-4 To impel, urge.
scribed opp. 37947) Bhāg. 8. 15. 35. a: A class of अनुविद्ध pp. 1 Pierced, bored; कीटानुविद्धरत्नादि- Jaina ascetics. -ता A devoted virtuous wife (पतिव्रता); साधारण्येन काव्यता S.D. -2 Overspread, intertwined; रक्त भटे रणमुखे रुधिरेण तास्मन् रक्ता भवत्यमरयोषिदनुव्रतन; विश्वsurrounded, full of 3 pervadod by, roplete or filled गुणादर्शचम्पू 379. with, abounding in, mixed or blended with, intermixed; ।
377fach a. Accompanied with, or bought for, a सरसिजमनुविद्धं शैवलेनापि रम्यम् 5.1.20; कचित्प्रभालेपिभिरिन्द्र
hundred; तथाविधीनुशतिकः शतानीकस्य साधकः। जानाति युद्धसंभार नीलमतामयी यष्टिरिवानविद्धा R. 13.54 interwoven with कार्ययोग्यं च सैनिकम Salon) 13.°आदिः iss of words or emeralds; 16.48,6. 18; अलके बालकुन्दानुविद्धम् M. 07:
TU mentioned in P. VII. 3. 20, where both members सौरभ्य Mk. 1: कोपानुविद्धां चिन्तां नाटयन् Mu.85 Ku.3.35%
+ undergo Vriddhi. अनुशतिकादीनां च. पाण्डुतानुविद्धव देहच्छवि: DR. 1123 137:Mal.1. -3Connected with, relating to; adhering to; देशवार्तानुविद्धा संकथा
अनुशय, -शयिन् &c. See under अनुशी. Dk. 117,124; उद्गृर्णलोष्टलगुडैः परितोऽनुविद्धम् Si.5.25 chased, | अनुशरः [ अनु-शृणाति. शू-अच्] A gort of evil-spirit, closely followed or pursued. - 4 Set, inlaid ; variegated; Raksasa. रत्नानुविद्धार्णवमेखलाया दिशः सपत्नी भव दक्षिणस्याः R.6.63, 14:
___ अनुशस्त्रम् [अनुगतं शस्त्रं शस्त्रार्थे प्रयुक्तम् ] Anything used Sit.19.
(for the time being ) instead of a regular instrument, अनुवेधः, -व्याधः1 Hurting, piercing, perforating; such as a finger-nail; a secondary weapon or instruन हि कीटानुवेधादयो रत्नस्य रत्नत्वं व्याहन्तुमीशाः S. D. 1. ment. -2 Contact, union; मुखामोदं मदिरया कृतानुव्या धमुदमन्
अनुशाला An ante-chamber, aspecial kind of hall; Si. 2. 20.-3 Blending, mixture; fusion. -4 Obstructing.
अनुशाला च मध्ये च चैकभागेन भद्रकम् Mina.26. 19. अनुव्यवसायः ( In Nyaya) Consciousness of the
अनुशास् 2 P. 1 (4) To advise, persuade, prevail perception; (in Vedanta Phil.) perception of a senti
upon, address; इति ध्रुवेच्छामनुशासती सुतां शशाक मेना न ment or judgment.
नियन्तुमुद्यमात Ku.b.53 पूर्वानुशिष्टां निजगाद भोज्याम् R. 6.5). अनुव्याख्यानम् [ अनुरूपं व्याख्यानम् ] That which (6) To direct, tell, order, enjoin, to teach, instruct (how commonts on and explains Mantras, Sutras&e. to act); दशरथप्रभवानुशिष्टः R. 13.75; बत्से त्वमधुनाऽनुशासनी