________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इन्द्रिय असंवर
340
इन्द्रियट्ठ विसद्धि. 2.120; इन्द्रियानञ्च समतं पटिविज्झा, वि. व. इन्द्रियकिच्चं साधेन्ति, विभ. मू.टी. 80; विसुद्धि. महाटी. 3.269(बर्मी); अ. 3.331(बर्मी); तं सद्धादीनं इन्द्रियानं समतं 2.175. समभावं, वि. व. अट्ट. 3.369(बर्मी); - सु सप्त. वि., ब. इन्द्रियकुसल त्रि., तत्पु. स., इन्द्रियों के विषय में प्रवीण, व. - इन्द्रियेसु गुत्तद्वारोति, दी. नि. अठ्ठ. 1.149; अ. नि. पांच इन्द्रियों के विषय में दक्ष या कुशल - ला पु., प्र. अट्ठ. 2.85; इन्द्रियेसु असंवतं.ध. प. 7; स. उ. प. के वि., ब. व. - इद्धिपादकुसला इन्द्रियकुसला, बलकुसला रूप में, अज्ञातावि., अज्ञि., अनजातञस्सामिति., अनि., __... निब्बानकुसला, महानि. 49. अनुद्धति०, अपरिपक्कि., अरूपजीविति., अविकलि., इन्द्रियक्खन्ध पु., द्व. स., इन्द्रिय और स्कन्ध - न्धा प्र. असंयति., असंवुति., अहीनि., आहारि., इत्थि., उपहति., वि., ब. व. - यो च पटिच्चुप्पादो इन्द्रियखन्धा च धातु उपेक्खि., एकि., एककि., किरियि., किलन्ति., कुपिति., आयतना..., नेत्ति. 5; तत्थ इन्द्रियक्खन्धाति इन्द्रियानि च गुत्ति., गोपिति., घाट्टिति., दरिय., जिति., जिव्हि., जीविति., खन्धा चाति इन्द्रियक्खन्धा, नेत्ति. टी. 179. जीवि., आणि., तिक्खि., तुट्टि, दुक्खि., दुट्टि., दोमनस्सि., इन्द्रियगुत्त त्रि., [इन्द्रियगुप्त]. इन्द्रियों के विषय में सतर्क, द्वारि०, दवि., द्वि., निरि०, पञ्चि०, पञ्जि., पमुदिति., इन्द्रियों की रक्षा करने वाला, इन्द्रियों का नियन्त्रण करने परिपक्कि., परिपाकि., गति., परिपुण्णि., परिमारिति., पाकति., __ वाला - त्तो पु., प्र. वि., ए. व. - इन्द्रियगुत्तो निपको पिहिति., पीणिति., पीनि., पुथुनानि., पुरिसि., फीति., भाविति., सतीमा, स. नि. 1(1).181. मज्झि., मनि०, मदि०, यति, रक्खिति., रूप-जीविति., इन्द्रियगुत्ति स्त्री., तत्पु. स. [इन्द्रियगुप्ति], इन्द्रियों के रूपि., लोकियि., लोकुत्तरि०, वत्ति, विकलि., विजिति., ऊपर चौकसी, इन्द्रियों पर सतर्कता, इन्द्रियों की सुरक्षा या विदिति., पस्सनि., विपाकि., विप्पसन्नमुखि., विरियि., विवटि., नियन्त्रण - त्ति प्र. वि., ए. व. - इन्द्रियगुत्ति सन्तुष्टि, वसट्टि, वसुद्धि, व्यथिति., संतुति., सति., सद्धि., पातिमोक्खे च संवरो, ध. प. 375; इन्द्रियगुत्तीति इन्द्रियसंवरो, सन्तसभावि., सन्ति., भूति., समद्धि, समाहिति., सुखि., ध. प. अट्ठ. 2.346; - यं सप्त. वि., ए. व. - एकच्चे सुसमाहिति., सोति.. सोमनस्सि., हदयि. के अन्त. द्रष्ट.. पबाजेत्वा सीलसंवरे इन्द्रियगुत्तियं... च यथारह पतिद्वापेसि इन्द्रिय-असंवर पु., तत्पु. स., इन्द्रियों की असुरक्षा, इन्द्रियों चरिया. अट्ठ. 211.
पर नियन्त्रण का अभाव - रो प्र. वि., ए. व. - इन्द्रियगोचरसुत्त नपुं., व्य. सं., ध. स. अट्ठ. में उल्लिखित इन्द्रियअसंवरो परिपूरो तीणि दुच्चरितानि, परिपूरेति, अ. एक सुत्त - ते सप्त. वि., ए. व. - यं पन इन्द्रियगोचरसुत्ते नि. 3(2).94.
... वुत्तं ध. स. अट्ठ. 342. इन्द्रियकथा' स्त्री., [इन्द्रियकथा], दस प्रकार के उपदेशों इन्द्रियग्गय्ह त्रि., तत्पु. स. [इन्द्रियग्राह्य], चक्षु आदि में से एक, इन्द्रियों से सम्बद्ध उपदेश - थं द्वि. वि., ए. इन्द्रियों के द्वारा ग्राह्य या ग्रहण करने योग्य, प्रत्यक्ष प्रमाण व. - दस कथावत्थूनि कथेति, सेय्यथिदं अप्पिच्छकथं __ द्वारा ज्ञेय - यह नपुं., प्र. वि., ए. व. - पच्चक्खं सन्तुट्ठिकथं ... इन्द्रियकथं ... कथेति, महानि. 356; - इन्द्रियग्गरह अप्पच्चक्खं मनिन्द्रिय, अभि. प. 716. जीविन्द्रयकथा स्त्री., कथा. की एक कथा का शीर्षक, इन्द्रियचरिया स्त्री., तत्पु. स. [इन्द्रियचर्या], इन्द्रियों की कथा. 323-326.
सक्रियता या कार्यपरायणता - य तृ. वि., ए.व. - इन्द्रियकथा' स्त्री., व्य. सं. [इन्द्रियकथा], 1. पटि. म. के सहजवनाय इन्द्रियचरियाय पटिपन्नस्स, पटि. म. अट्ठ. एक स्थल का शीर्षक, पटि. म. 191-220; - वण्णना 2.128. स्त्री., पटि. म. की अट्ठ. के एक व्याख्या-स्थल का शीर्षक, इन्द्रियजातक नपुं.. व्य. सं., जा. अट्ठ. के एक कथानक पटि. म. अट्ठ. 113-135; 2. कथा. के एक स्थल का का शीर्षक, जा. अट्ठ. 3.407. शीर्षक, कथा. 475-476; - वण्णना स्त्री., [वर्णना], इन्द्रियट्ठ पु., [इन्द्रियार्थ], इन्द्रिय का अर्थ या अभिप्राय, कथा. अट्ठ. की व्याख्या का शीर्षक - इन्द्रियकथावण्णना, आधिपत्य का अर्थ, अपने क्षेत्र में पूर्ण ऐश्वर्ययुक्त होने का प. प. अट्ठ. 269.
तात्पर्य - @ो प्र. वि., ए. व. - इन्दलिङ्गडो इन्द्रियट्ठो, इन्द्रियकिच्च नपुं.. तत्पु. स. [इन्द्रियकृत्य], इन्द्रियों इन्ददेसितट्ठो इन्द्रियट्ठो, इन्ददिठ्ठट्टो, इन्द्रियट्ठो, विसुद्धि.
का कार्य - च्वं द्वि. वि., ए. व. - अत्तनो अत्तनो 2.118; - तो प. वि., ए. व. - इन्द्रियहतो बलस्स
-
शालि
For Private and Personal Use Only