SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 362
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इन्दनील 335 इन्दपत्त/इन्दपत्थ इन्दनील पु./नपुं.. [इन्द्रनील], इन्द्रनीलमणि, बहुमूल्य मणि, उदान उट्ठकथा में वर्णित चौबीस बहुमूल्य मणियों में से एक - लो पु., प्र. वि., ए. व. - वजिरो, महानीलो, इन्दनीलो, मरकतो, उदा. अट्ठ. 81; बहुविधा मणयो होन्ति सेय्यथीद, इन्दनीलो महानीलो जोतिरसो वेळुरियो उम्मापुप्फो, मि. प. 124; - लं द्वि. वि., ए. व. - इन्दनील महानील, अथो जोतिरसं मणिं एकतो सन्निपातेत्वा बुद्धथूपं अछादयु अप. 1.68; - लद्दि-कूट नपुं., तत्पु. स. [अद्रिकूट], इन्द्रनील-नामक पर्वत का शिखर, इन्द्रनील पर्वत की चोटी – टं द्वि. वि., ए. व. - राजायतनपादपं इन्दनीलद्दिकूट व गहेत्वा गहेत्वा दट्ठमानसो, दा. वं. 2.13(रो.); - इट्ठका स्त्री., [इन्द्रनीलेष्टिका], इन्द्रनील मणि की ईंट या खपड़ा - हि तृ. वि., ब. व. - इन्दनीलइट्ठकाहि छदन, दी. नि. अट्ठ. 2.216; - थूप पु., [इन्द्रनीलस्तूप], इन्द्रनील मणि से निर्मित स्तूप -- पेन तृ. वि., ए. व. – सो इन्दनीलथूपेन पिदहेसि नमस्सि च, म. वं. 1.36; - मय त्रि., इन्द्रनीलमणि से निर्मित या बनाया हुआ - या' स्त्री., प्र. वि., ए. व. - सा इन्दनीलमया होति, दी. नि. अट्ठ. 2.187; - या पु., प्र. वि., ब. व. - तस्सा इन्दनीलमया तयो कूपका, जा. अट्ठ. 4.19. इन्दनीलमणि पु., [इन्द्रनीलमणि], नीलम, नीलमणि, इन्द्रनीलमणि - णि प्र. वि., ए. व. - काकगीवा विय इन्दनीलमणि... समन्नागतत्ता, दी. नि. अट्ट. 2.194; - णयो ब. क. - ततो अधिकवण्णता महामणि इन्दनीलमणयो .... जोतिरसमणिजातिरङ्गमणयो, अप. अट्ठ. 2.291; - तल नपुं., नीलमणि के द्वारा विनिर्मित या बनाया हुआ तल या गच, इन्द्रनीलमणि से बना कुट्टिम या फर्श - ले सप्त. वि., ए. व. - चक्कवत्तिपरिसा नाम ... गच्छमाना इन्दनीलमणितले ... होति, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.161; - प्पभा स्त्री., [इन्द्रनीलमणिप्रभा], नीलम या नीलमणि की कान्ति या दीप्ति, देदीप्यमान नीलवर्ण - जालं त्रि., वि. वि., ए. व., नीलमणि की कान्ति जैसी प्रभा से देदीप्यमान - सो नागराजा राजहंसो विय इन्दनीलमणिप्पभाजालं नीलगगनतलं अभिलङ्घति, दी. नि. अट्ठ. 2.194; - भूमि स्त्री., [भूमि], नीलम से बनाया हुआ फर्श या गच - यं सप्त. वि., ए. व. - सो इन्दनीलमणिभूमियं पतिहितो, थू. वं. 232(रो.); - वण्ण त्रि., ब. स. [इन्द्रनीलमणिवर्ण], नीलम के रंग वाला, नीलमणि के रंग वाला - ण्णो पु०, प्र. वि., ए. व. - एवंरूपोतिआदीसु काळोपि समानो इन्दनीलमणिवण्णो अहोसिन्ति ... अहोसिं. म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.177; - ण्णं नपुं., प्र. वि., ए. व. - इन्दनीलमणिवण्णं सेलमयं पत्तं इत्थद्वयमज्झं आगच्छति, सु. नि. अट्ठ. 1.110; - सङ्कास त्रि., ब. स. [इन्द्रनीलमणिसङ्काश], नीलम के समान, नीलमणि के सदृश - से सप्त. वि., ए. व. - इन्दनीलमणिसङ्कासे आकासे नानप्पकारा, थू. वं. 150(रो.); - सदिस त्रि., [इन्द्रनीलमणिसदक], इन्द्रनीलमणि के समान या सदृश - सं पु., द्वि. वि., ए. व. - इन्दनीलमणिसदिसं आकासे नानप्पकारा, बु. वं. अट्ट. 100. इन्दपटिमा स्त्री., तत्पु. स. [इन्द्रप्रतिमा]. इन्द्र की प्रतिमा या मूर्ति - मा/यो द्वि. वि., ब. व. - परिवारेत्वा ठिता इन्दपटिमा दस्सेसि, जा. अट्ठ. 6.151; देवनगरद्वारेसु वजिरहत्था इन्दपटिमा ठपेसि, ध. प. अट्ठ. 1.1583; इन्दपटिमायो दिस्वा निवत्तित्वा असुरपुरमेव गच्छन्ति, अ. नि. अट्ठ. 3.279; - नं ष. वि., ब. व. - तासञ्च पन इन्दपटिमानं आरक्खणत्थाय ठपितभावो, जा. अट्ट, 6.151. इन्दपत्त/इन्दपत्थ नपुं.. व्य. सं. [इन्द्रप्रस्थ], क. इन्द्रप्रस्थ नाम का नगर, प्राचीन भारत का एक नगर, कुरुराष्ट्र का एक सुप्रसिद्ध नगर, कुरुवंशी राजा धनंजय की राजधानी - तं/त्थं प्र. वि., ए. व. - साकेत, इन्दपत्तं, चोक्कट्ठा पाटलिपुत्तक, अभि. प. 201; सो आग्गमा नगरमिन्दपत्थं .... कुरूनं, जा. अट्ठ. 7.164; - ते सप्त. वि., ए. व. - उत्तरपञ्चाले इन्दपत्ते, जा. अट्ठ. 2.179; - नगर नपुं., इन्द्रप्रस्थ नाम का नगर - रे सप्त. वि., ए. व. - कुरुरडे इन्दपत्थनगरे धनञ्चयकोरब्यो नाम राजा रज्जं कारेसि, जा. अट्ट. 7.146; कुरुरढे इन्दपत्थनगरे युद्धिहिलगोत्तो कोरब्यो नाम राजा रज्जं कारेसि, जा. अट्ठ. 4.323; सत्तयोजनिके इन्दपत्थनगरे रज्जं दातुं पहोमि, जा. अट्ठ. 5.479; -- नगरवासी पु., [इन्द्रप्रस्थनगरवासिन्], इन्द्रप्रस्थनामक नगर में वास करने वाला या वसने वाला - हि तृ. वि., ब. व. - महासत्तोपि नगरं पत्वा इन्दपत्थनगरवासीहि देवनगरं विय, जा. अट्ठ. 5.502; - नं ष. वि., ब. व. - इन्दपत्थनगरवासीनं अस्सुमुखानि हासेन्तो, जा. अठ्ठ. 7.209; ख. महासम्मत-वंस के सत्रह क्षत्रिय राजाओं की राजधानी - म्हि सप्त. वि., ए. व. - नगरे इन्दपत्तम्हि रज्ज कारेसुं ते तदा, दी. वं. 3. 23; - पुर पु., इन्द्रप्रस्थ नामक वह स्थान, जहा पर बुद्ध का उस्तुरा एव सुई का For Private and Personal Use Only
SR No.020529
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2009
Total Pages402
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy