________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इच्छाविरहित
292
इच्छितत्थ
सप्त. वि., ए. व. - इच्छाविपरियाये आघातवत्थूसु कोधो च उपनाहो च उप्पज्जतीति इदम्पि समत्थनं होति, नेत्ति. अट्ठ. 214. इच्छाविरहित त्रि., तत्पु. स. [इच्छाविरहित], इच्छा या तृष्णा से मुक्त, इच्छा से रहित – तो पु., प्र. वि., ए. व. - अप्पिच्छोति इच्छाविरहितो निइच्छो नित्तण्हो, म. नि.
अट्ठ. (मू.प.) 1(2).43. इच्छाविसटगामिनी स्त्री., विस्तृत होकर या बहुत फैलकर
चलने वाली इच्छा, व्यापक प्रसार वाली तृष्णा, प्र. वि., ए. व. - उपरिविसाला दुप्पूरा इच्छा विसटगामिनी, जा. अट्ठ. 3.180; जा. अट्ठ. 4.4; रूपादीसु आरम्मणेसु तं तं आरम्मणं इच्छमानाय इच्छाय पत्थटाय विसटगामिनी, जा. अट्ठ. 3.180. इच्छाविसिट्ठ त्रि, तत्पु. स. [इच्छाविशिष्ट], इच्छा की विशिष्टता से युक्त - 8ो पु., प्र. वि., ए. व. – “इच्छन्ति एतं अपेक्खति, तदापि अलाभविसिट्ठा इच्छा वुत्ता होति, यदा, “न लभती ति एतं अपेक्खति, तदा इच्छाविसिट्ठो अलाभो वुत्तो होति, विभ. मू. टी. 67. इच्छासभाव त्रि., ब. स., तृष्णालु, इच्छाओं से भरे स्वभाव वाला - वा स्त्री, प्र. वि., ब. व. - ता पन यस्मा तण्हादिढिकप्पनापरिकप्पितअत्तसभसखसरसतादिप कतिआदिधुवादिजीवादिकायादिका विय न इच्छासभावा, अ. नि. टी. 2.132. इच्छासहित त्रि., तत्पु. स., इच्छा से युक्त, इच्छा से मिश्रित - तो पु., प्र. वि., ए. व. - इच्छावाति एत्थ इच्छासहितो
अलाभोवाति च वदन्ति, विसुद्धि. महाटी. 2.190. इच्छासुत्त नपुं., स. नि. के देवतासंयुत्त के एक सुत्त का
शीर्षक, स. नि. 1(1).47. इच्छाहत त्रि., तत्पु. स. [इच्छाहत], इच्छा से प्रभावित या
अभिभूत - स्स पु., ष. वि., ए. व. - इच्छाहतस्स पोसस्स, चक्कं भमति मत्थके ति, जा. अट्ठ. 1.3963; म. नि.
अट्ठ. (मू.प.) 1(1).340. इच्छाहेतुक त्रि., ब. स. [इच्छाहेतुक], इच्छा से उत्पन्न -
का पु., प्र. वि., ब. व. - इच्छाहेतुका इच्छापच्चया इच्छाकारणा इच्छापभवाति इच्छानिदाना, महानि. 22. इच्छित/इट्ठ त्रि०, Vइच्छ का भू. क. कृ. [ईप्सित], चाहा हुआ, अभीष्ट, अभीप्सित, इष्ट - तं' नपुं., प्र. वि., ए. व. - यं वत नो अहोसि इच्छितं, यं आकसितं, यं अधिप्पेतं, यं अभिपत्थितं, दी. नि. 1.105; दी. नि. 2.173; इच्छितं
पत्थितं तुव्ह, खिप्पमेव समिज्झतु, ध. प. अट्ठ. 1.115; - तं नपुं., वि. वि., ए. व. - मनसा इच्छितं लभन्तीति, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.229; एतं मम कामं मया इच्छितं मम वचनं करस्सु, जा. अट्ठ. 5.336; - तो पु., प्र. वि., ए. व. - अपि चेत्थ द्विधा चापि सोपा सन्धि इच्छितो, सद्द. 3.610; अम्हाकं पन मते "गुण आमन्तणे ति धातुवसेन निप्फन्नत्ता गोसदस्स गोणादेसो न इच्छितो, सद्द. 3.645; - ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - एवं आपसहस्स एकन्तेन इथिलिङ्गता बहुवचनता च आचरियेहि इच्छिता, सद्द. 1.107; स. उ. प. के रूप में, अनि., अभि., मनो., यथि के अन्त. द्रष्ट; - कम्म नपुं., कर्म. स. [इच्छितकर्म], ईप्सित कर्म, अभीष्ट कर्म, चाहा हुआ कर्म - म्म प्र. वि., ए. व. - इच्छितकम्म नाम, सद्द. 3.692; इच्छितकम्म, नेविच्छितनानिच्छितकम्म, सद्द. 3.692; विलो., अनिच्छितकम्मं नाम, सद्द. 3.692; - कारी पु., प्र. वि., ए. व., अभीष्ट कर्म को करने वाला - लद्धयसधनभोगो आदेय्यवचनो बलविच्छितकारी, मि. प. 119; - काल पु.. [-काल], अभीष्ट समय, इष्टकाल - ले सप्त. वि., ए. व. - इच्छितकाले गहिस्सामी ति, ध. प. अट्ठ. 2.42; - छान नपुं., अभीष्ट स्थान - नं द्वि. वि.. ए. व. - मनुस्सा उदकसद्देन वट्ठाय ... गोणेपि पायेत्वा सोत्थिना इच्छितट्टानं अगमंसु, स. नि. अट्ठ. 1.185; न सक्का तं पटिपज्जित्वा इच्छितट्टानं गन्तुं, स. नि. अट्ठ. 3.103; - पट्टन नपुं.. वह पत्तन या बन्दरगाह जहां पहुंचना अभिप्रेत हो, अभीप्सित बन्दरगाह - नं द्वि. वि., ए. व. - तञ्च नावं अत्तनो इद्धानुभावेन तेहि इच्छितपट्टनं तं दिवसमेव उपनेसि, पे. व. अट्ठ. 46; - पति पु., [पति], परमप्रिय पति, प्रियतम – तिं द्वि. वि., ए. व. - यो मे इच्छितं पतिं वराकिया, जा. अट्ठ. 4.254; वन्दे ते अयिरब्रह्मे, यो मे इच्छितं पतिं वराकिया, अमतेन अभिसिञ्चि, जा. अट्ठ. 4.257; - मग्ग पु.. कर्म. स. [इच्छितमार्ग], अभीष्ट पथ, चाहा गया रास्ता, मनपसन्द रास्ता – ग्गं द्वि. वि., ए. व. - यदि अत्तना इच्छितमग्गयेव गन्तुकामत्थाति
अधिप्पायो, उदा. अट्ठ. 344; - ताकार पु., कर्म. स. - [इच्छिताकार], मनपसन्द संकेत या इशारा-रं द्वि. वि., ए. व. - कोकालिकस्स इच्छिताकारं दस्सेत्वा ..., पारा. अट्ट 2.173; पाठा. इङ्गिताकारं, इच्छितत्थ पु., कर्म. स. [इच्छितार्थ], अभीप्सित तात्पर्य, चाहा गया प्रयोजन - त्यो प्र. वि., ए. व. - अपदिसीयति वा इच्छितत्थो अनेनाति अपदेसो, दी. नि. अभि. टी. 1.303.
For Private and Personal Use Only