________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आसेवितब्ब
272
आहच्च
उस्सदगतानि, विभ. 390; पापा आसेविता येहि ते अपायेसु जायरे, सद्धम्मो. 93; - कम्मट्ठान त्रि., ब. स., ध्यान के कर्मस्थानों का बार बार अभ्यास कर चुका (साधक), वह, जिस ने कर्मस्थानों की ध्यान-भावना का निरन्तर अभ्यास किया है - नो पु., प्र. वि., ए. व. - आसेवितकम्मट्ठानोति असुभकम्मट्ठाने कतपरिचयो, विसुद्धि. महाटी. 1.194; आसेवितकम्मट्ठानो परिहतधुतङ्गो विसुद्धि. 1.177;- निसेवित त्रि., आचरण में भली भांति उतारा हुआ, परिपूरित, वह, जिसका बार बार अभ्यास कर उसे पूर्णतया विकसित कर लिया गया है - तं स्त्री., वि. वि., ए. व. - पोराणकबोधिसत्तेहि आसेवितनिसेवितं पठमं दानपारमिं दिस्वा ..., जा. अट्ठ. 1.26. आसेवितब्ब त्रि., आ + vसेव का सं. कृ. [आसेवितव्य].
सेवन किए जाने योग्य, आचरण में उतारने योग्य, बार बार अभ्यास किए जाने योग्य – ब्बं पु., द्वि. वि., ए. व. -- आसेवितब्बञ्च वो, भिक्खवे, धम्म देसेस्सामि, न आसेवितब्बञ्च, अ. नि. 3(2).213; - ब्बा पु., प्र. वि., ब.. व. - धम्मा ... आसेवितब्बा भावेतब्बा बहुलीकातब्बा, दी... नि. 2.92; - ब्बो पु., प्र. वि., ए. व. - अब्यापादो एवं आसेवितब्बो... - अनुसासनीपाटिहारियं, पटि. म. 396; - ब्बा स्त्री., प्र. वि., ए. व. - सा खो पन आलोकसा एवं आसेवितब्बा, पटि, म. 396; - बं नपुं., प्र. वि., ए. व. - आसेवितब्बं भावेतब्बं म. नि. 2.126. आह Vब्रू का परोक्षभूत का प्र. पु., ए. व., वास्तविक प्रयोगों में किसी कालविशेष का सूचक प्रतीत नहीं होता [आह], 1. बोलता है, बोला, कहता है, कहा; सम्बोधित करता है, सम्बोधित किया - सुपिने किलमाह, सद्द. 3.8163; आह आहू, सद्द. 3.827; वर्तः, प्र. पु., ए. व. - ब्राह्मणो एवमाह, - ... “गोतमं दस्सनाय उपसङ्कमिस्सती ति, दी. नि. 1.98; सो एवमाह "-"ति, म. नि. 1.130; सुद्धिमाह, सु. नि. 796; यो वापिकत्वा न करोमि चाह, ध. प. 306; नं सत्था... "-"ति आह, ध. प. अट्ठ. 1.5; उपसमित्वा आह -*- जा. अट्ठ. 2.22; तेनापि "किमत्थं ठितोसी ति वुत्तो तथेवाह, जा. अट्ठ. 3.46; "भद्दे, त्वं इमं ... सुखेन जीवाही आह, जा. अट्ट. 4.21; म. पु., ए. व. - "अथ कस्मा, त्वं महाराज, एवमाह चित्तेन सरति, नो सतिया ति, मि. प. 85; - हंसु/हु प्र. पु., ब. व. - तमेन भिक्खू एवमाहंसु, स. नि. 1(2).244; “कामा अनिच्चा इति चापि आहु", थेरगा. 188; 2. आज्ञा देता है, आज्ञा दी, आदेश
देता है, आदेश दिया, प्र. पु., ए. व. - तस्सपि नो भगवा पहानमाह, म. नि. 2.121; "उय्यानं मापेही ति आह, जा. अट्ठ. 2.157; 'एहि भिक्खू ति मं आह, थेरगा. 625; पुनराह महीपति तस्स योधसतस्सापि तथेव परियोसितुं, म. वं. 23.98; 3. किसी के विषय में कहता है, किसी को लेकर कुछ कहा - हंसु/हु प्र. पु., ब. व. - तमेन एवमाहंसु -ति, स. नि. 2(2).323; ... ति आहु भिक्खू, अ. नि. 1(2).18; सच्चं किरेवमाहंसु, वस्तं बालोति पण्डिता, जा. अट्ठ. 3.244. आहच्च 1. आ + Vहन का पू. का. कृ., अ., व्यु. संदिग्ध [आहत्य], शा. अ., (प्रहार करने हेतु) समीप में आ कर, समीप में पहुंच कर, सट कर, सटा कर, ला. अ., स्पर्श कर, प्रहार कर, तोड़-फोड़ कर, चोट पहुंचा कर, ढकेल कर, धक्का देकर, पीट कर, दबा कर - मुतन्ति मुत्वा मुनित्वा च गहितं, आहच्च उपगन्त्वाति अत्थो, म. नि. अट्ट. (मू.प.) 1(1).41; आहच्चाति विसयं अन्वाय, पत्वाति अत्थो, म. नि. टी. (मू.प.) 1.77; सप्पो सीसेन करण्डपट आहच्च
ओकासं कत्वा पलायति, पारा. अट्ठ 1.291; आहच्चाति पहरित्वा, सारत्थ. टी. 2.137; पाणिना तलमाहच्च, सरं कत्वान भेरवं, दी. नि. 2.193; पाणिनातलमाहच्चाति हत्थेन पथवीतलं पहरित्वा, दी. नि. अट्ठ. 2.257; चक्खुना चक्खं आहच्च दट्टब् होति, पारा. अट्ठ. 1.94; जिव्हाय तालु आहच्च, म. नि. 1.171; यथापि सेला विपुला नभं आहच्च पब्बता, स. नि. 1(1).121; नभं आहच्चाति विपुलत्ता एव
आकासं अभिविहच्च सब्बदिसास फरित्वा, विसुद्धि. महाटी. 1.274; अढिमिज आहच्च तिट्ठति, महाव. 105; उदा. अट्ठ. 583; पथवियं पन सचेपि कच्छिया कच्छि आहच्च ठिता होन्ति, पाचि. अट्ठ. 99; तस्स किर लोहिते छिन्ने मंसे मिलाते अक्खिआवाटका मत्थलुङ्ग आहच्च अट्ठसु, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).362; अमतद्वारं आहच्च तिकृति, स. नि. 1(2).39; नभं आहच्च ठिता, अ. नि. 2(1).221; 2. संभवतः आ + Vहर का सं. कृ., पू. का. कृ. [आहृत्य], शा. अ., आहरण करने योग्य, ले आए जाने योग्य, ला. अ.,1. आश्रय या अवलम्बन ग्रहण करने योग्य, अपेक्षा किए जाने योग्य, ला. अ., 2. कहीं अन्यत्र से लेकर उद्धृत किए जाने योग्य, उद्धरणीय - इमं मे कम्मट्ठानं अनुलोमं वा गोत्तभुं वा आहच्च ठितन्ति न जानाति, स. नि. अट्ठ. 3.232; आहच्चुपनिज्झायन्ता, ना. रू. प. 153; 8543; 896; इच्चाहच्च पवत्तानं लक्खणानं सभावतो, ना. रू. प.
For Private and Personal Use Only