________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आसत्ति
251
आसन
वि., ए. व. - एसा ... विसफलताय विसपरिभोगताय रूपादीस विसत्तताय आसत्तताय च विसत्तिकाति सङ्कगता .... थेरगा. अट्ठ. 2.83; - विसत्त त्रि., आसक्ति से युक्त एवं पूर्ण रूप से जुड़ा हुआ - त्तो पु.. प्र. वि., ए. व. - जटाय जटितो आसत्तविसत्तो तत्थ विलग्गो, अप. अट्ठ. 1.167; - त्ता स्त्री., द्वि. वि., ब. व. - आरम्मणेस आसत्तविसत्ता आसत्तियो छिन्दित्वा, अ. नि. अट्ठ 2.117; -- विसत्ततादि त्रि., आसक्त एवं विसक्त इत्यादि - दीहि नपुं., तृ. वि., ब. व. - आरम्मणेसु आसत्तविसत्ततादीहि कारणेहि विसत्तिका वच्चति, स. नि. अट्ठ. 1.19; स. उ. प. के रूप में अना. एवं अन्वा. के
अन्त., द्रष्ट... आसत्ति स्त्री., आ + Vसज्ज से व्यु. [आसक्ति], लगाव, तृष्णा, सांसारिक जीवन के प्रति मन का लगाव, इच्छा, विषय भोगों को भोगने की प्रबल कामना -त्ति प्र. वि., ए. व. - यदि आसत्ति उप्पज्जति, नेत्ति. 105; - यो द्वि. वि., ब. व. - सब्बा आसत्तियो छेत्वा, चूळव. 284; रूपादीसु आसञ्जनद्वेन आसत्तियो, तण्हायो, सारत्थ. टी. 3.361; - त्तिं द्वि. वि., ए. व. - उद्धं सरं आसत्तियेव अभिवदन्ति, म. नि. 3.20; भवेसु आसत्तिमकुब्बमानो, सु. नि. 783; तस्स आसत्ति उप्पादेतुकामा, थेरीगा. अठ्ठ. 251; - या तृ. वि., ए. व. - भवासवो आसत्तिया पहातब्बो, पेटको. 234%; बहुल त्रि०, ब. स., अत्यधिक लगाव रखने वाला, प्रबल आसक्ति से ग्रस्त - स्स पु., ष. वि., ए. व. - तोहा आसत्तिबहुलस्स, नेत्ति. 13; स. उ. प. के रूप में निरा. के अन्त. द्रष्ट.. आसद' 1. पु., [बौ. सं. आसादना, स्त्री.], आक्रमण, आ धमकना, हिंसक मनोवृत्ति के साथ किसी के पास आ धमकना, तिरश्कार - दो प्र. वि., ए. व. - मा कुञ्जर नागमासदो दुक्खहि कुञ्जर नागमासदो, चूळव. 334; ... नागमासदो ति... आसादनं बधकचित्तेन उपगमनं नाम दुक्खं, चूळव. अट्ठ. 109; 2. आ + (सद का अद्य., म. पु., ए. व., दूर भगाओ, आक्रमण करो - मेतमासदो, म. नि. 1.410. आसद पु.. आ + (सद से व्यु., वृक्ष में ऊपर लगे हुए फलों
को तोड़ने हेतु लग्गी के अग्रभाग में लगा हुआ धातु का अंकुश या हुक - आसदञ्च मसं जट, जा. अट्ठ. 7.292; आसदञ्च मसं जटन्ति आकड्डित्वा फलानं गहणत्थं अंकसं जा. अट्ठ.7.292.
आसन नपुं., vआस से व्यु., क्रि. ना. [आसन], 1. वह, जिस पर बैठा जाए, पीठ, पीढ़ा, मञ्च, सिंहासन, बैठने के लिए कोई भी उपकरण, 2. बैठना - आसनं खन्धदेसम्हि, अभि. प. 363; 765; - नं' प्र. वि., ए. व. - आसनं पञपेतब्बं महाव. 56; उपोसथागारे आसनं अपञ्जत्तं होति, महाव. 147; - नं द्वि. वि., ए. व. - आसनं तस्स मज्झम्हि कारापेत्वा महारह, चू. वं. 82.10; इदं आसनं निसीदाहीति, स. नि. 1(2).187; पसन्नो आसनं दज्जा, वि. व. (पृ.) 5; - नेन तृ. वि., ए. व. - ... वा आसनेन वा निमन्तेय्याम, म. नि. 2.285; थेरं आसनेन निमन्तेन्तो, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.162; न में कोचि आसनेनपि निमन्तेसि, दी. नि. 1.79; - ना/म्हा प. वि., ए. व. - इमम्हा आसना अनन्धो बुट्ठहेय्य, म. नि. 2.189; वत्वा आसना वुद्वहि, ध. प. अट्ठ. 2.302; अथासनम्हा ओरुय्ह, जा. अट्ठ. 7.132; - स्स ष. वि., ए. व. - सो नातिदूरे नाच्चासन्ने आसनस्स परिवत्तति, म. नि. 2.346; - स्मिं/ने सप्त. वि., ए. व. - आसनस्मि कायं पक्खिपति, म. नि. 2.346; आसने उपविट्ठो सङ्घो, क. व्या. 280; आसने विरजं वीतमलं धम्मचक्खं उदपादि, दी. नि. 2.32; - नानि' प्र. वि., ब. व. - संविज्जन्ति आसनानि, म. नि. 2.24; आसनानीति पल्लङ्कपीठपलालपीठकादीनि, म. नि. अट्ठ. (म.प.).2.28; - नानि द्वि. वि., ब. व. - आसनानि पञत्तानि, स. नि. 2(2).184; आसनानि धोवापेसि, थेरगा. अट्ट, 1.129; द्वे आसनानि ठपेत्वा, चूळव. अट्ठ. 118; - नेसु सप्त. वि., ब. व. - तेन खो पन समयेन सम्बहुला सक्या ... आसनेसु निसिन्ना होन्ति, दी. नि. 1.79; स. उ. प. में, अग्गा., अना., अनुचिण्णा., उच्चा., उत्तमा., उपद्धाः, ऊरुबद्धा., एका., एकादायिका., एकाभोजना., कमला., कुसुमा., जया., ठाना., थेरा., दक्खिना., दण्डा., दीघा., देवा., धम्मा०, धुरा., निरा., निसिन्ना., निसीदना., नीचा., पचुरा., पच्छा., पच्छिमा०, पञत्ता., पटिच्छन्ना., पटिरूपा., पण्डुकम्बलसिला., पत्ता., पासादभद्रा., पुष्फा., बुद्धा., भुजगा., मज्झिमा., मणिमया., मनोसिला., महा., रतना., राजा., रित्ता., वजिरा., वालिका., विवित्ता., विसमा., सका., सङ्घत्थेरा, सपरिवारा., समा०, सरा., सयना०, सीहा., सुपञत्ता०, सुभा०, सेना., सोण्णा., हुता., हेमा. के अन्त. द्रष्ट., स. उ. प. के प्रयोगों में असन (भोजन) तथा आसन के मध्य संभ्रमजनित स्थिति के अनेक स्थल द्रष्ट..
For Private and Personal Use Only